فصل پنجم - بخش چهارم
تعداد قسمت ها: 25 👇🏻
✅ اهداف یادگیری:
پس از مطالعه این فصل، یادگیرنده قادر خواهد بود:
1️⃣ تعریف اختلالات دریچهای قلب و توصیف پاتوفیزیولوژی، تظاهرات بالینی، مدیریت پزشکی و پرستاری بیماران مبتلا به اختلالات دریچه میترال و آئورت.
2️⃣ تمایز انواع روشهای ترمیم و تعویض دریچههای قلبی و مراقبتهای لازم برای بیماران پس از این جراحیها.
3️⃣ شناسایی پاتوفیزیولوژی، علائم بالینی و مدیریت پزشکی و پرستاری بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتیها.
4️⃣ توصیف پاتوفیزیولوژی، علائم بالینی و درمان پزشکی و پرستاری بیماران مبتلا به عفونتهای قلبی.
5️⃣ بکارگیری فرآیند پرستاری به عنوان چارچوبی برای مراقبت از بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی یا پریکاردیت.
📌 مفاهیم کلیدی پرستاری:
✔ عفونت (Infection)
✔ التهاب (Inflammation)
✔ پرفیوژن و خونرسانی (Perfusion)
📖 واژهنامه تخصصی:
🔹 آنولوپلاستی (Annuloplasty): ترمیم حلقه خارجی دریچه قلب
🔹 دریچه آئورت (Aortic Valve): دریچه نیمههلالی بین بطن چپ و آئورت
🔹 اتوگرافت (Autograft): جایگزینی دریچه قلبی بیمار با دریچه خود بیمار (مثلاً دریچه ریوی برداشته و به جای دریچه آئورت گذاشته شود)
🔹 بیوپروتز (Bioprosthesis) یا هترگرافت (Heterograft): جایگزینی دریچه با دریچه حیوانی
🔹 کاردیومیوپاتی (Cardiomyopathy): بیماری عضله قلب
🔹 کوردائه تندینهآ (Chordae Tendineae): رشتههای فیبری غیرقابل انعطاف که عضلات پاپیلاری را به لتهای دریچههای دهلیزی-بطنی (میترال و تریکوسپید) متصل میکنند
🔹 کمیسوروتومی (Commissurotomy): جدا کردن یا باز کردن لتهای چسبیده دریچه قلبی
🔹 کسر جهشی (Ejection Fraction): درصد خونی که در هر ضربان از بطن خارج میشود
🔹 هوموگرافت (Homograft) یا آلوگرافت (Allograft): جایگزینی دریچه با دریچه انسانی
🔹 ترمیم لتهای دریچهای (Leaflet Repair): ترمیم لتهای متحرک دریچه قلبی
🔹 دریچه میترال (Mitral Valve): دریچه بین دهلیز چپ و بطن چپ
🔹 پیوند ارتوتوپیک (Orthotopic Transplantation): برداشتن قلب بیمار و جایگزینی با قلب اهدایی در همان محل
🔹 پرولاپس دریچهای (Prolapse): بیرونزدگی لتهای دریچهای به داخل دهلیز هنگام سیستول
🔹 دریچه پولمونری (Pulmonic Valve): دریچه نیمههلالی بین بطن راست و شریان ریوی
🔹 نارسایی دریچهای (Regurgitation): برگشت خون از طریق دریچه (همان: اینسیفیشنسی/Insufficiency)
🔹 تنگی دریچهای (Stenosis): باریک شدن یا انسداد دریچه قلب
🔹 قلب مصنوعی کامل (Total Artificial Heart - TAH): دستگاه مکانیکی که جایگزین بطنهای چپ و راست قلب میشود
🔹 دریچه تریکوسپید (Tricuspid Valve): دریچه بین دهلیز راست و بطن راست
🔹 تعویض دریچه (Valve Replacement): جایگذاری دریچه مصنوعی یا بیولوژیکی برای اصلاح عملکرد نرمال قلب
🔹 والوولوپلاستی (Valvuloplasty): ترمیم دریچه تنگ یا نارسایی دریچهای از طریق کمیسوروتومی، آنولوپلاستی یا ترمیم لتهای دریچهای
🔹 دستگاه کمکبطنی (Ventricular Assist Device - VAD): دستگاه مکانیکی برای کمک به عملکرد بطن راست یا چپ در نارسایی قلبی
📢 مقدمهای بر اختلالات ساختاری، عفونی و التهابی قلب
بیماریهای قلبی ناشی از اختلالات ساختاری، عفونی و التهابی چالشهای زیادی را برای بیماران، خانوادههای آنها و تیم درمانی ایجاد میکنند. این بیماریها باعث تغییرات در برونده قلبی شده و ممکن است به روشهای درمانی غیرتهاجمی یا تهاجمی نیاز داشته باشند.
📌 روشهای درمانی غیرتهاجمی شامل:
✔ درمان دارویی (مانند دیورتیکها، بتابلاکرها و ضدانعقادها)
✔ اصلاح رژیم غذایی (کاهش مصرف نمک و چربیها)
✔ تعدیل فعالیت فیزیکی (کاهش فشار به قلب)
📌 روشهای درمانی تهاجمی شامل:
✔ ترمیم یا تعویض دریچههای قلبی
✔ استفاده از دستگاه کمک بطنی (VADs)
✔ پیوند قلب (Transplantation)
✔ استفاده از قلب مصنوعی کامل (TAH)
🔹 💡 نقش پرستاران در مراقبت از بیماران قلبی:
✔ ارزیابی وضعیت قلبی بیماران و نظارت بر علائم حیاتی
✔ مدیریت درمان دارویی و جلوگیری از عوارض جانبی داروها
✔ آموزش به بیمار و خانواده درباره روشهای مراقبت از خود
✔ حمایت از بیمار از نظر روحی-روانی در روند درمان
📢 جمعبندی نکات کلیدی:
🔹 بیماریهای دریچهای قلب، کاردیومیوپاتی و عفونتهای قلبی میتوانند تأثیر مستقیم بر برونده قلبی داشته باشند.
🔹 مدیریت این اختلالات شامل درمانهای دارویی، تغییر سبک زندگی، جراحی و استفاده از دستگاههای کمکی است.
🔹 پرستاران نقش اساسی در ارزیابی، پایش، آموزش و حمایت از بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی دارند.
🔹 روشهای جراحی مانند تعویض دریچه، استفاده از VAD و پیوند قلب، درمانهای نهایی برای بیماران با نارسایی قلبی پیشرفته هستند.
📌 این اطلاعات برای پرستاران، دانشجویان پرستاری و کادر درمانی در جهت بهبود مراقبت از بیماران مبتلا به بیماریهای قلبی حیاتی است! ❤️💊
دریچههای قلب جریان خون را از قلب به شریان ریوی و آئورت کنترل میکنند. این دریچهها در پاسخ به تغییرات فشار خون در طول چرخه قلبی (سیستول و دیاستول) باز و بسته میشوند.
🔹 انواع دریچههای قلب:
1️⃣ دریچههای دهلیزی-بطنی (Atrioventricular Valves):
دریچه تریکوسپید (Tricuspid Valve): بین دهلیز راست و بطن راست قرار دارد و دارای سه لت (leaflet) است.
دریچه میترال (Mitral Valve): بین دهلیز چپ و بطن چپ قرار دارد و دارای دو لت است.
هر دو دریچه دارای طنابهای وتری (Chordae Tendineae) هستند که به عضلات پاپیلاری بطنها متصل شده و از بازگشت لتها به سمت دهلیز جلوگیری میکنند.
2️⃣ دریچههای نیمههلالی (Semilunar Valves):
دریچه پولمونری (Pulmonic Valve): بین بطن راست و شریان ریوی قرار دارد.
دریچه آئورت (Aortic Valve): بین بطن چپ و آئورت قرار دارد.
📌 📍 تصویر 24-1: نمایش دریچههای قلب در حالت بسته. (برای بررسی ساختار طبیعی قلب به فصل 21، تصویر 21-1 مراجعه کنید.)
🔹 اختلالات دریچهای قلب:
هنگامی که هر یک از دریچههای قلب بهدرستی باز یا بسته نشوند، جریان خون مختل میشود. این اختلالات شامل موارد زیر است:
1️⃣ نارسایی دریچهای (Regurgitation) یا اینسیفیشنسی (Insufficiency)
🩸 در این وضعیت، دریچه به طور کامل بسته نمیشود و باعث میشود خون به عقب برگردد.
2️⃣ تنگی دریچهای (Stenosis)
🩸 در این وضعیت، دریچه به طور کامل باز نمیشود و باعث کاهش جریان خون از طریق دریچه میشود.
3️⃣ پرولاپس دریچهای (Prolapse)
🩸 کشیدگی غیرطبیعی لتهای دریچه به داخل دهلیز در طی سیستول است. این اختلال اغلب در دریچه میترال مشاهده میشود.
✅ هر دریچهای میتواند دچار نارسایی یا تنگی شود، اما دریچههای میترال و آئورت بیشتر از بقیه باعث بروز علائم و عوارض میشوند.
✅ ممکن است نارسایی و تنگی دریچهای بهصورت همزمان در یک دریچه یا در دریچههای مختلف رخ دهند (📍 تصویر 24-2: پاتوفیزیولوژی نارسایی قلب چپ ناشی از بیماریهای دریچهای آئورت و میترال و ایجاد نارسایی بطن راست).
🔹 مدیریت و درمان اختلالات دریچهای
📌 اگر بیمار بدون علامت باشد، معمولاً بیماری نیاز به درمان خاصی ندارد و فقط پایش (Monitoring) انجام میشود.
📌 در بیماران علامتدار، درمان بسته به شدت علائم متفاوت است و شامل موارد زیر میشود:
✔ ایجاد تغییرات در سبک زندگی (کاهش مصرف نمک، مدیریت استرس، ترک سیگار)
✔ درمان دارویی (مانند بتابلاکرها، دیورتیکها، ضدانعقادها)
✔ ترمیم یا تعویض دریچهای از طریق جراحی یا روشهای کمتهاجمی
📢 بیماریهای دریچهای قلبی، بهویژه در دریچههای آئورت و میترال، نیاز به درمان و مراقبت ویژهای دارند، زیرا باعث بروز علائم شدیدی شده و میتوانند منجر به نارسایی قلبی شوند! 💖💊
پرولاپس دریچه میترال یک ناهنجاری دریچهای است که اغلب بدون علامت بوده و به ندرت پیشرفت میکند. در موارد نادر، ممکن است به مرگ ناگهانی منجر شود (Han, Ha, Teh, et al., 2018; Naliah, Mahajan, Eliott, et al., 2019). این وضعیت در حدود 2.5٪ از جمعیت عمومی رخ میدهد و در زنان دو برابر بیشتر از مردان شایع است (Han et al., 2018).
🔹 علل و پاتوفیزیولوژی
📌 علت دقیق این بیماری نامشخص است، اما با برخی از اختلالات ارثی بافت همبند مرتبط دانسته شده که باعث بزرگ شدن یک یا هر دو لت دریچه میترال میشود (Asher, Chen, & Kalish, 2018).
📌 ممکن است آنولوس دریچهای (حلقه دریچهای) گشاد شود و طنابهای وتری طولانی یا پاره شوند.
در MVP، بخشی از یک یا هر دو لت دریچه میترال هنگام سیستول (انقباض قلب) به سمت دهلیز چپ برمیگردد. در موارد نادر، این برگشت باعث باز ماندن دریچه و نشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ میشود که میتواند منجر به نارسایی دریچه میترال گردد. نارسایی دریچه میترال در موارد شدید باعث بزرگ شدن قلب، فیبریلاسیون دهلیزی، فشار خون ریوی و نارسایی قلبی میشود (Ma, Igata, Strachan, et al., 2019).
🔹 علائم بالینی
✅ اکثر افراد بدون علامت هستند.
✅ تعداد کمی از بیماران ممکن است علائم خفیفی مانند خستگی، تنگی نفس، سرگیجه، سنکوپ (از حال رفتن)، تپش قلب، درد قفسه سینه و اضطراب را تجربه کنند (Althunayyan, Petersen, Lloyd, et al., 2019).
✅ علت دقیق این علائم هنوز مشخص نشده است، اما برخی بیماران از خستگی مزمن بدون ارتباط با سطح فعالیت یا میزان خواب شکایت دارند.
🔹 یافتههای تشخیصی
📌 اولین و تنها علامت در برخی بیماران یک صدای اضافی قلبی به نام کلیک سیستولی (Mitral Click) است که به دلیل برگشت لتهای دریچه به سمت دهلیز ایجاد میشود.
📌 در صورت وجود نارسایی دریچه میترال، ممکن است یک سوفل (murmur) نیز شنیده شود.
📌 اکوکاردیوگرافی (Echocardiography) بهترین روش برای تشخیص MVP و پایش پیشرفت آن است (Han et al., 2018).
🔹 درمان پزشکی
📌 مدیریت MVP بیشتر بر کنترل علائم متمرکز است:
✔ حذف کافئین، الکل و دخانیات (از جمله سیگار الکترونیکی و ویپ) در بیمارانی که دچار آریتمی هستند.
✔ بیشتر بیماران نیاز به دارو ندارند، اما در برخی موارد، داروهای ضدآریتمی تجویز میشوند.
✔ آنتیبیوتیک پروفیلاکتیک قبل از اقدامات دندانپزشکی یا تهاجمی دیگر توصیه نمیشود (Nishimura, Otto, Bonow, et al., 2017).
✔ در موارد درد قفسه سینه، داروهایی مانند نیتراتها، مسدودکنندههای کانال کلسیم، یا بتابلاکرها ممکن است تجویز شوند.
✔ در موارد نارسایی قلبی و نارسایی شدید دریچه میترال، ممکن است نیاز به جراحی ترمیم یا تعویض دریچه باشد.
🔹 مراقبتهای پرستاری
📌 آموزش به بیمار و خانواده
🔹 بیمار باید از ماهیت ارثی MVP آگاه باشد و اعضای درجه یک خانواده (والدین، خواهر و برادر) نیز تحت ارزیابی قلبی قرار گیرند.
🔹 بیمار باید هرگونه علامت جدید را به پزشک اطلاع دهد.
📌 پایش مصرف دارویی و سبک زندگی
🔹 بیماران باید برچسب داروهای بدون نسخه (مانند داروهای ضدسرفه) را بررسی کنند، زیرا ممکن است حاوی الکل، کافئین، افدرین یا اپینفرین باشند که میتوانند باعث آریتمی شوند.
🔹 بررسی تأثیر رژیم غذایی، فعالیت بدنی و الگوی خواب بر علائم بیمار.
📌 بارداری و MVP
🔹 زنان مبتلا به MVP بدون نارسایی میترال یا سایر عوارض، معمولاً بارداری طبیعی دارند و میتوانند زایمان طبیعی داشته باشند (Yuan & Yan, 2016).
📢 نتیجهگیری: MVP یک اختلال شایع اما اغلب خوشخیم است که معمولاً نیاز به درمان خاصی ندارد. مدیریت آن بیشتر شامل تغییر سبک زندگی و پایش منظم است. فقط در موارد نارسایی شدید دریچهای، درمانهای تهاجمی مورد نیاز خواهد بود. 💙💊
نارسایی دریچه میترال (MR) وضعیتی است که در آن خون از بطن چپ به دهلیز چپ در طول سیستول (انقباض قلب) بازمیگردد. این اختلال ممکن است مزمن یا حاد باشد.
🔹 علل و پاتوفیزیولوژی
📌 در کشورهای توسعهیافته، شایعترین علت MR تغییرات دژنراتیو دریچه میترال (از جمله پرولاپس دریچه میترال - MVP) و ایسکمی بطن چپ است (Harb & Griffin, 2017).
📌 در کشورهای در حال توسعه، بیماری روماتیسمی قلبی و عوارض ناشی از آن شایعترین علت MR هستند (Negi, Mahajan, Rana, et al., 2018).
📌 سایر بیماریهایی که باعث MR میشوند:
✔ تغییرات میکسوماتوز که موجب بزرگ شدن دهلیز و بطن چپ و کشیدگی یا پارگی لتهای دریچه و طنابهای وتری میشوند (Harb & Griffin, 2017).
✔ اندوکاردیت عفونی که میتواند باعث سوراخ شدن یا زخم دریچه شود (Watanabe, 2019).
✔ بیماریهای بافت همبند (مانند لوپوس) که باعث تغییرات در بطن چپ و اختلال در عملکرد ماهیچههای پاپیلری، طنابهای وتری یا لتهای دریچه میشوند (Dziadzko, Dziadzko, Medina-Inojosa, et al., 2019).
📌 نارسایی دریچه میترال ممکن است در اثر مشکلات دریچهای، طنابهای وتری، آنولوس دریچهای یا ماهیچههای پاپیلری ایجاد شود:
✔ ممکن است لتهای دریچه کوتاه شده یا پاره شوند.
✔ ممکن است طنابهای وتری بلند، کوتاه یا پاره شوند.
✔ ممکن است آنولوس دریچهای گشاد یا کلسیفیه شود.
✔ ماهیچه پاپیلری ممکن است به دلیل ایسکمی عملکرد مناسبی نداشته باشد (نارسایی میترال ایسکمیک).
📌 نتیجه نهایی این فرآیند:
✔ بازگشت خون از بطن چپ به دهلیز چپ هنگام سیستول.
✔ بزرگ شدن دهلیز چپ و در نهایت اتساع و هایپرتروفی آن.
✔ احتقان ریوی به دلیل تجمع خون در دهلیز چپ و عدم توانایی بازگشت خون از ریهها.
✔ افزایش فشار بر روی بطن راست و احتمال نارسایی قلب راست.
✔ افزایش حجم در بطن چپ که در نهایت منجر به نارسایی سیستولیک قلب میشود.
🔹 علائم بالینی
✅ نارسایی دریچه میترال مزمن معمولاً بدون علامت است.
✅ نارسایی دریچه میترال حاد (مانند موارد ناشی از انفارکتوس میوکارد) میتواند بهطور ناگهانی منجر به نارسایی شدید قلبی شود (Harb & Griffin, 2017).
✅ شایعترین علائم شامل:
✔ تنگی نفس (Dyspnea)
✔ خستگی (Fatigue)
✔ ضعف
✔ تپش قلب
✔ تنگی نفس حین فعالیت (Exertional Dyspnea)
✔ سرفه ناشی از احتقان ریوی
🔹 یافتههای تشخیصی
📌 شنیده شدن سوفل سیستولی (systolic murmur) به صورت صدای دمنده (blowing sound) که در ناحیه قله قلب (Apex) قابل سمع است و ممکن است به زیربغل منتشر شود (Harb & Griffin, 2017).
📌 نبض ممکن است طبیعی یا نامنظم باشد، بهخصوص در مواردی که فیبریلاسیون دهلیزی رخ داده است.
📌 اکوکاردیوگرافی روش اصلی برای تشخیص و پایش پیشرفت بیماری است (Nishimura et al., 2017).
🔹 درمان پزشکی
📌 درمان اولیه شامل کنترل علائم نارسایی قلبی است:
✔ درمان احتقان ریوی با داروهای کاهنده پسبار (Afterload Reduction):
مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE inhibitors): کاپتوپریل، لیزینوپریل
مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs): لوزارتان، والسارتان
گشادکنندههای مستقیم شریانی: هیدرالازین
✔ بتابلاکرها مانند کارودیلول، متوپرولول برای کاهش فشار خون و کنترل ضربان قلب.
📌 در موارد شدید، جراحی دریچه لازم است:
✔ ترمیم دریچه (Mitral Valvuloplasty)
✔ تعویض دریچه با پروتز مکانیکی یا بیولوژیک
⚠ جراحی زمانی در نظر گرفته میشود که بیمار دچار علائم شدید نارسایی قلبی شده باشد (Nishimura et al., 2017).
🔹 مراقبتهای پرستاری
📌 آموزش به بیمار درباره وضعیت بیماری و تغییرات سبک زندگی:
🔹 تشویق به کاهش مصرف نمک و پیروی از رژیم غذایی سالم قلب.
🔹 حذف الکل، دخانیات و کافئین برای کاهش علائم.
🔹 کنترل روزانه وزن برای تشخیص زودهنگام تجمع مایعات.
🔹 تشویق به فعالیت بدنی مناسب برای حفظ ظرفیت عملکردی قلب.
📌 پایش وضعیت قلبی و تنفسی بیمار:
🔹 نظارت بر سوفل قلبی و صداهای ریوی برای ارزیابی پیشرفت بیماری.
🔹 بررسی علائم احتقان ریوی، افزایش فشار دهلیز چپ و نارسایی قلبی راست.
🔹 ارزیابی نبض محیطی و علائم فیبریلاسیون دهلیزی.
📌 مداخلات دارویی:
🔹 آموزش درباره مصرف منظم داروها، عوارض جانبی و زمان مراجعه به پزشک.
🔹 کنترل فشار خون و عملکرد کلیه در بیمارانی که ACEI یا ARBs مصرف میکنند.
📌 مداخلات جراحی:
🔹 آمادهسازی بیمار برای اکوکاردیوگرافی مکرر و بررسی نیاز به جراحی.
🔹 ارائه حمایت روانی و اطلاعات کافی به بیمار و خانواده در مورد احتمال نیاز به تعویض یا ترمیم دریچه.
نتیجهگیری:
✅ نارسایی دریچه میترال یک وضعیت شایع است که در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد.
✅ پایش منظم، کنترل نارسایی قلبی، و جراحی در موارد شدید، کلیدهای مدیریت این بیماری هستند.
✅ آموزش بیمار و تغییر سبک زندگی در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار نقش مهمی دارند.
تنگی دریچه میترال (MS) وضعیتی است که در آن جریان خون از دهلیز چپ به بطن چپ کاهش مییابد. این بیماری معمولاً ناشی از اندوکاردیت روماتیسمی است که باعث ضخیم شدن تدریجی لتهای دریچه میترال و طنابهای وتری شده و در نتیجه دهانه دریچه میترال باریک و جریان خون ورودی به بطن چپ محدود میشود.
🔹 پاتوفیزیولوژی
📌 در حالت طبیعی، دهانه دریچه میترال به اندازه قطر سه انگشت باز است. اما در موارد شدید تنگی دریچه، این اندازه به اندازه یک مداد کاهش مییابد.
📌 مکانیسمهای ایجاد بیماری:
✔ افزایش مقاومت جریان خون در دهانه تنگشده دریچه میترال باعث میشود دهلیز چپ بهسختی خون را به بطن چپ پمپ کند.
✔ افزایش حجم خون باقیمانده در دهلیز چپ باعث اتساع (dilation) و هیپرتروفی آن میشود.
✔ کاهش پرشدگی بطن چپ باعث کاهش حجم ضربهای و در نتیجه کاهش برونده قلبی (Cardiac Output) میشود.
✔ افزایش فشار در دهلیز چپ باعث بازگشت خون به وریدهای ریوی و ایجاد احتقان ریوی میشود.
✔ افزایش فشار در شریان ریوی باعث افزایش فشار بر بطن راست شده و در نهایت منجر به نارسایی بطن راست میشود.
✔ در مواردی که ضربان قلب افزایش مییابد، زمان دیاستول کوتاهتر شده و فرصت پرشدگی بطن چپ حتی بیشتر کاهش مییابد.
🔹 علائم بالینی
✅ اولین علامت رایج MS معمولاً تنگی نفس هنگام فعالیت (Dyspnea on Exertion - DOE) است که ناشی از افزایش فشار وریدهای ریوی است.
✅ علائم معمولاً زمانی ظاهر میشوند که دهانه دریچه به یکسوم یا نصف اندازه طبیعی خود کاهش یافته باشد (Harb & Griffin, 2017).
✅ علائم دیگر شامل:
✔ خستگی و کاهش تحمل فعالیت به دلیل کاهش برونده قلبی
✔ سرفه خشک یا خسخس سینه به دلیل فشار دهلیز چپ بر روی درخت برونشی چپ
✔ خونریزی از ریه (هموپتیزی) در موارد شدید همراه با احتقان ریوی
✔ تپش قلب (Palpitations) ناشی از فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation - AF)
✔ ارتوپنه (Orthopnea) و تنگی نفس حملهای شبانه (Paroxysmal Nocturnal Dyspnea - PND)
✔ عفونتهای مکرر تنفسی
🔹 یافتههای تشخیصی
📌 شنیده شدن سوفل دیاستولی بم و غلتان (Low-pitched, rumbling diastolic murmur) که بهترین محل سمع آن قله قلب (Apex) است.
📌 نبض ممکن است ضعیف و نامنظم باشد بهویژه در صورت بروز فیبریلاسیون دهلیزی.
📌 اکوکاردیوگرافی اصلیترین روش برای تشخیص و تعیین شدت MS است (Nishimura et al., 2017).
📌 روشهای دیگر برای ارزیابی شدت بیماری شامل:
✔ الکتروکاردیوگرافی (ECG) برای بررسی هیپرتروفی دهلیز چپ و آریتمیها
✔ تست ورزش برای ارزیابی شدت علائم
✔ آنژیوگرافی قلبی و کاتتریزاسیون قلب برای بررسی فشارهای داخل قلب
🔹 پیشگیری
📌 از آنجایی که شایعترین علت MS، بیماری روماتیسمی قلبی است، پیشگیری اصلی شامل درمان سریع و مناسب عفونتهای استرپتوکوکی گروه A است (Nishimura et al., 2017).
📌 آنتیبیوتیک پروفیلاکتیک برای پیشگیری از تب روماتیسمی مجدد در بیماران با سابقه روماتیسم قلبی توصیه میشود.
✔ درمان ممکن است بیش از ۱۰ سال آنتیبیوتیکتراپی مداوم را شامل شود (Szczygielska, Hernik, Kolodziejczyk, et al., 2018).
✔ آنتیبیوتیکهای پیشنهادی:
پنیسیلین G (تزریق عضلانی هر ۴ هفته)
پنیسیلین V (خوراکی دو بار در روز)
سولفادیاzین (خوراکی روزانه)
اریترومایسین (خوراکی دو بار در روز، در موارد حساسیت به پنیسیلین)
🔹 درمان پزشکی
📌 درمان نارسایی احتقانی قلب ناشی از MS مشابه درمانهای استاندارد نارسایی قلبی است (بیشتر در فصل ۲۵ توضیح داده شده است).
📌 بیماران با بزرگی شدید دهلیز چپ باید داروهای ضدانعقادی دریافت کنند تا از تشکیل لخته در دهلیز جلوگیری شود.
📌 اگر فیبریلاسیون دهلیزی ایجاد شود، از روشهای زیر استفاده میشود:
✔ کاردیوورژن الکتریکی (Cardioversion) برای بازگرداندن ریتم سینوسی طبیعی
✔ در صورت ناموفق بودن، کنترل ضربان بطنی با بتابلاکرها، دیگوکسین یا بلوککنندههای کانال کلسیم
✔ آنتیکوآگولانتها برای پیشگیری از ترومبوآمبولی (مانند وارفارین یا NOACs) (January, Wann, Calkins, et al., 2019).
📌 بیماران با MS شدید باید از فعالیتهای شدید، ورزشهای رقابتی و بارداری اجتناب کنند، زیرا این شرایط باعث افزایش ضربان قلب و کاهش بیشتر برونده قلبی میشود (Nishimura et al., 2017).
📌 مداخلات جراحی شامل:
✔ کمیسوروتومی (Commissurotomy): جداسازی لتهای دریچه که به هم چسبیدهاند
✔ والوولوپلاستی از طریق پوست (Percutaneous Transluminal Valvuloplasty - PTBV)
✔ تعویض دریچه در موارد شدید و غیرقابل ترمیم
🔹 مراقبتهای پرستاری
📌 آموزش به بیمار در مورد تغییرات سبک زندگی:
🔹 اجتناب از فعالیتهای شدید و افزایشدهنده ضربان قلب
🔹 کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از احتباس مایعات
🔹 پرهیز از سیگار و الکل برای کاهش بار قلبی
🔹 کنترل روزانه وزن برای تشخیص زودهنگام افزایش مایعات
📌 پایش وضعیت قلبی و تنفسی:
🔹 بررسی سوفل قلبی، صداهای ریوی و علائم احتقان ریوی
🔹 نظارت بر ریتم قلبی و تشخیص زودهنگام فیبریلاسیون دهلیزی
🔹 پایش سطح اکسیژن و انجام اکسیژندرمانی در موارد نیاز
📌 مداخلات دارویی:
🔹 توضیح درباره مصرف منظم داروها، عوارض جانبی و ضرورت پیگیری منظم پزشکی
🔹 آموزش بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی در مورد اهمیت مصرف آنتیکوآگولانتها و کنترل INR
📌 مداخلات جراحی:
🔹 آمادهسازی بیمار برای والوولوپلاستی یا تعویض دریچه در صورت نیاز
🔹 ارائه حمایت روانی به بیمار و خانواده برای مقابله با استرس بیماری
📢 نتیجهگیری:
✅ تنگی دریچه میترال یک بیماری پیشرونده است که میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
✅ درمان زودهنگام و کنترل علائم کلید پیشگیری از عوارض جدیتر است.
✅ آموزش بیمار و پیگیری منظم، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی دارد.
نارسایی دریچه آئورت (AR) به بازگشت خون از آئورت به داخل بطن چپ در زمان دیاستول گفته میشود. این بیماری میتواند مادرزادی (مانند دریچه آئورت دو لتی) یا اکتسابی باشد و اغلب ناشی از ضایعات التهابی که موجب تغییر شکل لتهای دریچه آئورت میشوند یا اتساع آئورت که مانع از بسته شدن کامل دریچه میشود.
🔹 پاتوفیزیولوژی
📌 در حالت طبیعی، دریچه آئورت در هنگام دیاستول بسته میشود تا از بازگشت خون به بطن چپ جلوگیری کند. اما در نارسایی دریچه آئورت، خون به جای ورود به گردش خون سیستمی، به بطن چپ بازمیگردد.
📌 مکانیسمهای ایجاد بیماری:
✔ بازگشت خون به بطن چپ باعث افزایش حجم بطن چپ و در نتیجه اتساع آن میشود.
✔ برای جبران این حجم اضافه، بطن چپ دچار هیپرتروفی شده و نیروی انقباضی افزایش مییابد تا خون بیشتری را با فشار سیستولی بالا پمپ کند.
✔ عروق خونی محیطی در پاسخ به این افزایش فشار، دچار وازودیلاتاسیون میشوند تا مقاومت عروق کاهش یابد.
✔ کاهش مقاومت محیطی باعث افت فشار دیاستولی میشود که منجر به گشاد شدن بیشتر بطن چپ و تشدید بیماری میگردد.
🔹 علائم بالینی
✅ نارسایی دریچه آئورت اغلب بدون علامت است.
✅ برخی بیماران ممکن است ضربان قلب قوی یا کوبندهای را به خصوص در ناحیه سر و گردن احساس کنند.
✅ در صورت بروز هیپرتروفی بطن چپ، ممکن است نبضهای کاروتید و گیجگاهی بهوضوح قابل مشاهده و لمس باشند.
✅ با پیشرفت بیماری، علائم نارسایی بطن چپ ظاهر میشوند:
✔ تنگی نفس هنگام فعالیت (DOE - Dyspnea on Exertion)
✔ خستگی
✔ تنگی نفس شبانه (PND - Paroxysmal Nocturnal Dyspnea)
✔ ارتوپنه (Orthopnea - تنگی نفس هنگام دراز کشیدن)
🔹 یافتههای تشخیصی
📌 صدای سوفل دیاستولی زیر و "وزوزی" که در فضای بیندندهای سوم و چهارم در کنار چپ استرنوم شنیده میشود.
📌 افزایش اختلاف فشار سیستولی و دیاستولی (افزایش Pulse Pressure) در بیماران مبتلا به نارسایی دریچه آئورت.
📌 یکی از علائم کلاسیک این بیماری، نبض واتر هَمر (Water Hammer Pulse یا Corrigan’s Pulse) است، که در آن نبض ابتدا با یک ضربه قوی و ناگهانی حس شده و سپس ناگهان فروکش میکند (Pabba & Boudi, 2019).
📌 اکوکاردیوگرافی (ترجیحاً از راه مری - TEE)، MRI قلبی و کاتتریزاسیون قلبی برای تأیید تشخیص انجام میشوند.
📌 بیماران علامتدار باید هر ۶ ماه یکبار و بیماران بدون علامت هر ۲ تا ۵ سال یکبار تحت اکوکاردیوگرافی قرار گیرند (Nishimura et al., 2017).
🔹 پیشگیری
📌 پیشگیری از نارسایی آئورت شامل پیشگیری و درمان عفونتهای باکتریایی است، زیرا اندوکاردیت عفونی و تب روماتیسمی از علل مهم AR محسوب میشوند.
📌 درمان سریع عفونتهای استرپتوکوکی گروه A برای پیشگیری از تب روماتیسمی ضروری است.
🔹 درمان پزشکی
📌 بیماران علامتدار یا کسانی که کاهش شدید عملکرد بطن چپ دارند، باید از فعالیتهای شدید، ورزشهای رقابتی و تمرینات ایزومتریک خودداری کنند تا زمانی که تعویض دریچه انجام شود (Gati, Malhotra, & Sharma, 2019).
📌 در صورت بروز آریتمی و نارسایی قلبی، درمان مشابه سایر موارد نارسایی قلبی انجام میشود (توضیح بیشتر در فصلهای ۲۲ و ۲۵).
📌 کنترل فشار خون در بیماران مبتلا به نارسایی آئورت میتواند جریان خون رو به جلو را بهبود بخشد.
✔ داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI) و مسدودکنندههای کانال کلسیم دیهیدروپیریدین برای کاهش افترلود توصیه میشوند.
✔ بتابلاکرها کمتر استفاده میشوند، زیرا باعث کاهش ضربان قلب و افزایش فشار دیاستولی از طریق اثرات منفی کرونوتروپیک میشوند (Akinseye et al., 2018).
✔ بیماران علامتدار باید مصرف سدیم را محدود کنند تا از احتباس مایعات و افزایش حجم داخل عروقی جلوگیری شود.
📌 تعویض دریچه آئورت یا والوولوپلاستی (Valvuloplasty) درمان انتخابی است و بهتر است قبل از پیشرفت نارسایی بطن چپ انجام شود.
📌 در بیماران مبتلا به اتساع قابل توجه بطن چپ، حتی در صورت عدم وجود علائم، جراحی توصیه میشود (Nishimura et al., 2014).
📌 جراحی همچنین در بیماران علامتدار ضروری است (Flint, Wunderlich, Shmueli, et al., 2019).
🔹 مراقبتهای پرستاری
📌 آموزش به بیمار درباره تغییرات سبک زندگی:
🔹 اجتناب از فعالیتهای بدنی شدید و افزایشدهنده ضربان قلب
🔹 کنترل دقیق فشار خون برای جلوگیری از پیشرفت بیماری
🔹 کاهش مصرف نمک برای جلوگیری از افزایش حجم داخل عروقی
🔹 پیگیری منظم با اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی پیشرفت بیماری
📌 پایش وضعیت قلبی و عروقی:
🔹 بررسی سوفل قلبی، صداهای عروقی و علائم هیپرتروفی بطن چپ
🔹 نظارت بر اختلاف فشار سیستولی و دیاستولی (Pulse Pressure)
🔹 ارزیابی نبضهای محیطی برای تشخیص نبض واتر هَمر
📌 مداخلات دارویی:
🔹 آموزش به بیمار در مورد مصرف صحیح داروها و کنترل فشار خون
🔹 بررسی عوارض جانبی داروها و تنظیم دوز بر اساس فشار خون و عملکرد بطن چپ
📌 آمادهسازی بیمار برای جراحی دریچه آئورت:
🔹 ارائه حمایت روانی به بیمار و خانواده برای کاهش اضطراب ناشی از جراحی
🔹 آموزش در مورد روند جراحی و مراقبتهای پس از عمل
📢 نتیجهگیری:
✅ نارسایی دریچه آئورت یک بیماری پیشرونده است که میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
✅ کنترل فشار خون، محدودیت سدیم و پیگیری مداوم با اکوکاردیوگرافی برای مدیریت بیماری ضروری است.
✅ تعویض دریچه آئورت در زمان مناسب میتواند پیشرفت بیماری را متوقف کرده و عملکرد قلب را حفظ کند.
تنگی دریچه آئورت به باریک شدن دهانه بین بطن چپ و آئورت گفته میشود که باعث ایجاد مانع در خروج خون از بطن چپ به آئورت میشود. این وضعیت شایعترین بیماری دریچهای در کشورهای توسعهیافته است و معمولاً در اثر کلسیفیکاسیون دژنراتیو ایجاد میشود.
🔹 پاتوفیزیولوژی
📌 تنگی دریچه آئورت معمولاً طی چندین سال یا حتی چندین دهه پیشرفت میکند.
📌 بطن چپ برای جبران این انسداد، با شدت و کندتر منقبض میشود تا بتواند خون را از طریق دریچه باریکشده پمپ کند.
📌 افزایش مقاومت در برابر خروج خون باعث افزایش فشار داخل بطن چپ میشود و در نتیجه دیوارههای آن ضخیم (هیپرتروفی) میشوند.
📌 وقتی این مکانیسمهای جبرانی دیگر نتوانند عملکرد طبیعی قلب را حفظ کنند، علائم نارسایی قلبی ظاهر میشود (Joseph et al., 2017).
🔹 علائم بالینی
✅ بسیاری از بیماران بدون علامت هستند.
✅ اولین علامت شایع، تنگی نفس هنگام فعالیت (DOE - Dyspnea on Exertion) است که ناشی از افزایش فشار وریدهای ریوی در اثر گشاد شدن بطن چپ میباشد.
✅ با پیشرفت بیماری، ممکن است نارسایی بطن چپ ایجاد شود که باعث بروز این علائم میشود:
✔ ارتوپنه (Orthopnea - تنگی نفس هنگام دراز کشیدن)
✔ تنگی نفس شبانه حملهای (PND - Paroxysmal Nocturnal Dyspnea)
✔ ادم ریوی
✅ کاهش جریان خون به مغز میتواند باعث سرگیجه و در موارد شدیدتر سنکوپ شود.
✅ بیماران ممکن است دچار درد قفسه سینه (آنژین صدری) شوند که به دلیل:
✔ کاهش جریان خون به شریانهای کرونری
✔ کاهش زمان دیاستول (کاهش خونرسانی به میوکارد)
✔ افزایش نیاز اکسیژن در اثر هیپرتروفی بطن چپ ایجاد میشود.
✅ فشار خون اغلب طبیعی است، اما ممکن است کاهش یابد.
✅ در بیماران مبتلا به کاهش جریان خون، فشار نبضی (Pulse Pressure) کمتر از ۳۰ میلیمتر جیوه میشود.
🔹 یافتههای تشخیصی
📌 در معاینه فیزیکی، سوفل سیستولی خشن و بلند در ناحیه آئورت (دومین فضای بیندندهای راست) شنیده میشود که ممکن است به کاروتیدها و قله قلب انتشار یابد.
📌 سوفل بهصورت "کم-زیاد" (Crescendo-Decrescendo) شنیده میشود و ممکن است لرزش (Thrill) نیز وجود داشته باشد (Libby, Zipes, Bonow, et al., 2018).
📌 صدای S4 ممکن است شنیده شود که به علت کاهش تطابق بطن چپ رخ میدهد.
📌 شنیدن صداهای قلبی در حالت خم شدن بیمار به جلو و در هنگام بازدم، شدت سوفل را افزایش میدهد.
📌 بررسی تصویربرداری برای تشخیص و ارزیابی شدت تنگی دریچه آئورت انجام میشود، از جمله:
✔ اکوکاردیوگرافی (توصیهشدهترین روش)
✔ MRI قلبی
✔ سیتی آنژیوگرافی (CTA)
✔ کاتتریزاسیون قلبی برای ارزیابی شدت انسداد و عروق کرونری
📌 بیماران علامتدار باید هر ۶ تا ۱۲ ماه و بیماران بدون علامت هر ۲ تا ۵ سال یکبار اکوکاردیوگرافی انجام دهند (Lindman et al., 2019; Nishimura et al., 2014).
📌 هیپرتروفی بطن چپ در نوار قلب (ECG) یا اکوکاردیوگرافی قابل مشاهده است.
📌 تست ورزش در بیماران مبتلا به تنگی شدید آئورت با احتیاط انجام میشود، زیرا ممکن است آریتمیهای بطنی یا فیبریلاسیون بطنی ایجاد کند.
🔹 پیشگیری
📌 پیشگیری از تنگی دریچه آئورت بر کنترل عوامل خطر متمرکز است، از جمله:
✔ درمان فشار خون بالا، دیابت و دیسلیپیدمی (چربی خون بالا)
✔ ترک سیگار و اجتناب از سیگار الکترونیکی (ENDS)
✔ پیشگیری و درمان عفونتهای استرپتوکوکی برای جلوگیری از تب روماتیسمی
🔹 درمان پزشکی
📌 درمان دارویی برای کنترل آریتمی و نارسایی قلبی شامل:
✔ دیورتیکها برای کاهش بار قلبی و کاهش فشار ریوی
✔ بتابلاکرها برای کنترل ضربان قلب و کاهش کار قلبی
✔ مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEI) برای کاهش فشار خون و جلوگیری از بازسازی بطن چپ
📌 درمان قطعی تنگی آئورت شامل تعویض دریچه آئورت است که میتواند به روش جراحی یا غیرجراحی انجام شود.
🔹 روشهای درمانی غیرجراحی:
✔ تعویض دریچه آئورت از طریق کاتتر (TAVR - Transcatheter Aortic Valve Replacement)
✔ بالون والوولوپلاستی (Balloon Valvuloplasty) برای تسکین علائم در بیماران غیرکاندیدای جراحی
📌 TAVR یک روش جایگزین برای بیماران با ریسک بالای جراحی است (Sandhu et al., 2017).
🔹 مراقبتهای پرستاری
📌 آموزش به بیمار در مورد تغییرات سبک زندگی:
🔹 کنترل فشار خون و قند خون برای کاهش پیشرفت بیماری
🔹 کاهش مصرف نمک و چربیهای اشباعشده برای کاهش بار قلبی
🔹 پیگیری منظم با اکوکاردیوگرافی
📌 پایش وضعیت قلبی و عروقی:
🔹 بررسی صداهای قلبی و وجود سوفل سیستولی در ناحیه آئورت
🔹 ارزیابی علائم نارسایی قلبی و کاهش فشار نبضی
📌 مداخلات دارویی:
🔹 آموزش بیمار در مورد مصرف صحیح داروها برای کنترل فشار خون و کاهش بار قلبی
📌 آمادهسازی بیمار برای TAVR یا جراحی تعویض دریچه:
🔹 ارائه حمایت روانی به بیمار و خانواده
🔹 توضیح روند جراحی و مراقبتهای بعد از عمل
📢 نتیجهگیری:
✅ تنگی دریچه آئورت یک بیماری پیشرونده است که میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
✅ کنترل عوامل خطر، پایش منظم و تعویض دریچه آئورت در زمان مناسب، نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی بیماران دارد.
✅ TAVR یک گزینه درمانی کمتهاجمی برای بیماران پرخطر است.
مدیریت پرستاری بیماران مبتلا به بیماریهای دریچهای قلب شامل آموزش بیمار، ارزیابی دقیق وضعیت بالینی، مدیریت علائم، و پیشگیری از عوارض است.
🔹 آموزش بیمار
📌 پرستار باید بیمار را درباره تشخیص، ماهیت پیشرونده بیماری، و برنامه درمانی آگاه کند.
📌 بیمار باید علائم جدید یا تغییرات در علائم قبلی را به پزشک گزارش دهد.
📌 بیمار باید بداند که دریچههای آسیبدیده مستعد ابتلا به اندوکاردیت عفونی هستند زیرا:
✔ باکتریها بهراحتی به دریچههای بیمار چسبیده و باعث عفونت میشوند.
✔ اندوکاردیت باعث آسیب بیشتر به دریچهها میشود.
📌 آموزش روشهای پیشگیری از اندوکاردیت عفونی (توضیح دادهشده در ادامه فصل).
🔹 ارزیابی وضعیت بالینی بیمار
پرستار باید وضعیت قلبی و ریوی بیمار را از طریق اندازهگیری و مقایسه مداوم علائم حیاتی بررسی کند:
✅ بررسی و ثبت موارد زیر:
✔ ضربان قلب
✔ فشار خون
✔ تعداد تنفس
✅ معاینه فیزیکی:
✔ سمع صداهای قلبی و ریوی برای تشخیص سوفلها یا کرپیتاسیون ریوی
✔ لمس نبضهای محیطی برای ارزیابی پرفیوژن (جریان خون به اندامها)
✅ ارزیابی نشانههای نارسایی قلبی:
✔ خستگی مفرط
✔ تنگی نفس هنگام فعالیت (DOE - Dyspnea on Exertion)
✔ کاهش تحمل فعالیتهای روزانه
✔ افزایش سرفه یا خلط خونی (هموپتیزی)
✔ عفونتهای مکرر ریوی
✔ ارتوپنه (Orthopnea - تنگی نفس هنگام دراز کشیدن)
✔ تنگی نفس شبانه حملهای (PND - Paroxysmal Nocturnal Dyspnea)
✅ ارزیابی آریتمیهای قلبی:
✔ لمس نبض برای بررسی شدت و ریتم آن (منظم یا نامنظم)
✔ سؤال از بیمار درباره تپش قلب یا ضربانهای غیرطبیعی
✅ بررسی علائم کاهش پرفیوژن (جریان خون):
✔ سرگیجه یا غش (سنکوپ)
✔ ضعف شدید
✔ درد قفسه سینه (آنژین صدری)
🔹 همکاری در تنظیم برنامه دارویی بیمار
📌 آموزش به بیمار درباره داروهای مصرفی شامل:
✔ نام دارو
✔ دوز مصرفی
✔ مکانیسم اثر
✔ عوارض جانبی احتمالی
✔ تداخلات دارویی یا غذایی
📌 احتیاطهای خاص در مصرف داروها:
✔ بیماران مبتلا به تنگی آئورت که دچار آنژین صدری هستند، نباید بدون رعایت اصول پزشکی نیتروگلیسیرین مصرف کنند زیرا:
🔹 گشادشدن وریدی ناشی از نیتروگلیسیرین باعث کاهش بازگشت وریدی به قلب میشود
🔹 این موضوع میتواند منجر به کاهش برونده قلبی، سنکوپ و کاهش خونرسانی به عروق کرونر شود
✔ بهتر است بیماران قبل از مصرف نیتروگلیسیرین، استراحت و آرامش بگیرند تا علائم با استراحت بهبود یابد و نیازی به دارو نباشد.
📌 آموزش بیماران مبتلا به نارسایی قلبی:
✔ اندازهگیری وزن روزانه
✔ گزارش افزایش وزن ناگهانی (طبق توصیه پزشک)
✔ برنامهریزی برای استراحت و فعالیتهای روزانه برای جلوگیری از ضعف عضلانی
🔹 مراقبت از بیماران تحت والوولوپلاستی یا تعویض دریچه
📌 پرستار باید بیمار را درباره روند درمانی، جراحی، و مراقبتهای پس از آن آگاه کند.
📌 جزئیات بیشتر درباره این روشها در ادامه فصل توضیح داده خواهد شد.
📢 نتیجهگیری:
✅ آموزش صحیح و پایش دقیق بیماران با اختلالات دریچهای، نقش مهمی در کنترل بیماری و پیشگیری از عوارض دارد.
✅ مداخلات پرستاری شامل نظارت بر علائم حیاتی، ارزیابی نشانههای نارسایی قلبی، مدیریت دارویی و پیشگیری از اندوکاردیت است.
✅ همکاری نزدیک پرستار با بیمار و پزشک، به بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر بیمار کمک میکند.
✅ والوولوپلاستی (Valvuloplasty)
والوولوپلاستی به معنای ترمیم دریچه قلب به جای تعویض آن است. این روش میتواند شامل اصلاح کمیسورهای بین لَتهای دریچه (Commissurotomy)، حلقه دریچه (Annuloplasty) یا خود لتها باشد.
📌 بعد از والوولوپلاستی، برای بررسی موفقیتآمیز بودن عمل، اکوکاردیوگرافی از طریق مری (TEE) انجام میشود.
🛠 روشهای والوولوپلاستی:
✔ جراحی باز: تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از بایپس قلبی-ریوی (CPB)
✔ روشهای غیرجراحی (از طریق پوست - Percutaneous): انجام در آزمایشگاه کاتتریزاسیون قلبی یا اتاق عمل هیبرید (با تجهیزات تصویربرداری مثل فلوروسکوپی، سیتیاسکن، یا امآرآی)
1️⃣ کمیسوروتومی (Commissurotomy)
🔹 در بعضی از بیماران، لَتهای دریچهای به هم چسبیدهاند و باعث تنگی (Stenosis) یا در مواردی نارسایی (Regurgitation) دریچهای میشوند.
🔹 در این روش، لَتهای دریچهای که به هم چسبیدهاند، جدا میشوند.
🔸 کمیسوروتومی بسته / بالون والوولوپلاستی
بهطور معمول برای تنگی دریچه میترال (Mitral Stenosis) استفاده میشود.
📌 موارد استفاده:
✔ تنگی مادرزادی دریچه میترال
✔ بیماران با تنگی شدید و کلسیفیکاسیون دریچه میترال
✔ بیمارانی که همراه با تنگی میترال، نارسایی دریچه سهلتی (Tricuspid Regurgitation) نیز دارند
📌 موارد منع مصرف:
✔ لخته در دهلیز چپ یا بطن چپ
✔ اتساع شدید ریشه آئورت
✔ نارسایی شدید دریچه میترال
✔ کلسیفیکاسیون شدید دریچهای
2️⃣ بالون والوولوپلاستی (Balloon Valvuloplasty)
🚨 این روش معمولاً برای دریچههای میترال و آئورت استفاده میشود و کمتر برای دریچههای سهلتی و ریوی به کار میرود.
🔹 با توسعه روشهای مدرنتر، استفاده از این روش کمتر شده است.
🔹 نحوه انجام بالون والوولوپلاستی دریچه میترال
✔ کاتتر از طریق ورید وارد دهلیز راست شده و سپس از سپتوم دهلیزی عبور میکند تا به دهلیز چپ برسد.
✔ سپس از طریق دریچه میترال وارد بطن چپ میشود.
✔ یک سیم راهنما (Guidewire) داخل کاتتر قرار میگیرد و کاتتر اصلی برداشته میشود.
✔ بالون مخصوص در محل دریچه قرار گرفته و در سه مرحله باد میشود:
🔹 ابتدا در بطن چپ، سپس در دهلیز چپ، و در نهایت در دهانه دریچه میترال
📌 عوارض احتمالی:
✔ نارسایی میترال پس از عمل
✔ خونریزی از محل ورود کاتتر
✔ آمبولی و سکته مغزی
✔ ایجاد نقص در سپتوم دهلیزی
🔹 نحوه انجام بالون والوولوپلاستی دریچه آئورت
✔ کاتتر از طریق آئورت وارد بطن چپ میشود و بالون در محل دریچه آئورت باد میشود.
✔ مدت زمان هر باد شدن بین ۱۵ تا ۶۰ ثانیه است و چندین بار تکرار میشود.
📌 عوارض احتمالی:
✔ نارسایی آئورت
✔ آمبولی و سکته مغزی
✔ پرفوراسیون (سوراخ شدن) بطن چپ
✔ پارگی حلقه دریچهای آئورت
✔ آریتمیهای بطنی
🚨 این روش در مقایسه با دریچه میترال، میزان موفقیت پایینتری دارد و در ۵۰٪ موارد، دریچه در ۶ ماه اول دوباره تنگ میشود.
📌 کاربرد اصلی آن در بیماران غیرقابل جراحی یا به عنوان درمان پل برای تعویض دریچه آئورت (TAVR) است.
3️⃣ کمیسوروتومی باز (Open Commissurotomy)
🔹 با پیشرفت روشهای غیرتهاجمی، این روش کمتر استفاده میشود.
🔹 بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد و از طریق برش قفسه سینه و با استفاده از بایپس قلبی-ریوی انجام میشود.
📌 مزایای این روش:
✔ امکان بررسی مستقیم دریچه و اصلاح مشکلات دیگر مانند برداشتن لختهها یا کلسیفیکاسیون
✔ امکان ترمیم طنابهای وتری (Chordae Tendineae) و عضلات پاپیلری در صورت لزوم
📢 نتیجهگیری
🔹 والوولوپلاستی یک روش جایگزین برای تعویض دریچه است که بسته به شرایط بیمار، از روشهای باز یا کمتهاجمی (مانند بالون والوولوپلاستی) استفاده میشود.
🔹 کمیسوروتومی بسته و بالون والوولوپلاستی برای بیماران خاص استفاده میشوند، اما ممکن است نیاز به جراحی مجدد در آینده داشته باشند.
🔹 بالون والوولوپلاستی دریچه آئورت میزان عود بالایی دارد و معمولاً در بیماران غیرقابل جراحی انجام میشود.
🔹 کمیسوروتومی باز به دلیل پیشرفتهای جدید کمتر استفاده میشود، اما در برخی موارد ضروری است.
✅ آنولوپلاستی (Annuloplasty) چیست؟
📌 آنولوپلاستی به معنای ترمیم حلقه دریچه (Annulus) است و معمولاً برای درمان نارسایی دریچهای (Regurgitation) انجام میشود.
📌 در نارسایی شدید میترال، ممکن است طنابهای وتری (Chordae Tendineae) آسیب دیده یا پاره شوند، که در این صورت نیاز به آنولوپلاستی فوری با بازسازی طنابهای وتری وجود دارد.
📌 این روش معمولاً تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از بایپس قلبی-ریوی (CPB) انجام میشود.
🔹 روشهای آنولوپلاستی
🟢 1️⃣ روش استفاده از حلقه آنولوپلاستی (Annuloplasty Ring)
🔸 در این روش، یک حلقه مصنوعی به حلقه طبیعی دریچه بخیه میشود تا دریچه در اندازه مناسب خود باقی بماند.
🔸 حلقه میتواند سخت (Rigid) یا نیمهسخت (Semi-rigid) و یا انعطافپذیر (Flexible) باشد.
🔸 وظیفه این حلقه این است که فشار ناشی از خون و انقباضات قلب را به خود جذب کند تا از آسیب به دریچه یا بخیههای آن جلوگیری کند.
📌 مزایا:
✔ ماندگاری بیشتر نسبت به سایر روشهای آنولوپلاستی
✔ کاهش پیشرفت نارسایی دریچهای
✔ کاهش فشار مستقیم روی بخیهها و دریچه
🟢 2️⃣ روش تنگ کردن حلقه با استفاده از بخیه (Suture-Based Annuloplasty)
🔸 در این روش، با استفاده از بخیه، حلقه دریچه به هم نزدیکتر شده و محکم میشود.
🔸 این کار ممکن است شامل تا زدن (Folding) یا چسباندن بافتهای اضافی به دهلیز یا لتهای دریچه باشد.
🔸 این روش فشار مستقیم بیشتری را روی بخیهها و دریچه ایجاد میکند، در نتیجه ممکن است دوام کمتری نسبت به روش حلقه آنولوپلاستی داشته باشد.
📌 معایب:
❌ ممکن است به مرور زمان دچار فرسایش و آسیب شود.
❌ در برابر نیروهای وارده از خون و حرکات قلب، مقاومت کمتری دارد.
✅ ترمیم لتهای دریچهای (Leaflet Repair)
📌 اگر لتهای دریچهای به دلیل کشیدگی، کوتاه شدن یا پارگی آسیب ببینند، میتوان آنها را ترمیم کرد.
🟢 روشهای ترمیم لتهای دریچهای
🔸 1️⃣ پلیکهشن (Plication)
🔸 در این روش، اگر لتهای دریچهای کشیده شده باشند، با تا زدن و بخیه زدن بافت اضافی، طول آنها کوتاه میشود.
🔸 هدف از این کار، بازگرداندن عملکرد طبیعی دریچه و جلوگیری از نارسایی دریچهای است.
🔸 2️⃣ برداشت گوهای بافت دریچهای (Leaflet Resection)
🔸 اگر لتهای دریچه بیش از حد بزرگ باشند، یک گوه کوچک از مرکز آنها برداشته شده و لبههای باقیمانده به هم بخیه میشوند.
🔸 این روش به ویژه در ترمیم دریچه میترال کاربرد دارد.
🔸 3️⃣ استفاده از پچ پرکاردیال (Pericardial Patch)
🔸 اگر لتهای دریچه سوراخ یا آسیب دیده باشند، از یک قطعه بافت پرده پریکارد (Pericardium) یا مواد مصنوعی برای ترمیم آن استفاده میشود.
🔸 این روش به خصوص در ترمیم دریچههای آسیبدیده بر اثر اندوکاردیت یا بیماریهای مادرزادی کاربرد دارد.
📢 جمعبندی
🔹 آنولوپلاستی یک روش موثر برای ترمیم دریچههای آسیبدیده، به خصوص در موارد نارسایی دریچهای است.
🔹 روش استفاده از حلقه آنولوپلاستی (Annuloplasty Ring) دوام بیشتری دارد و روش بخیهگذاری ممکن است زودتر دچار آسیب شود.
🔹 در مواردی که لتهای دریچهای بیش از حد کشیده یا پاره شده باشند، از تکنیکهای پلیکهشن، برداشت گوهای و استفاده از پچ پرکاردیال استفاده میشود.
🔹 این روشها میتوانند نیاز به تعویض دریچه را به تعویق بیندازند و عملکرد قلب را بهبود بخشند.
📌 تعویض دریچه قلب یک روش جراحی است که برای بیماران با دریچههایی که قابل ترمیم نیستند، انجام میشود.
📌 این روش در مواردی که دریچه دچار کلسیفیکاسیون گسترده، فیبروز شدید، یا جوشخوردگی برگچهها (Leaflets)، طنابهای وتری (Chordae Tendineae) یا عضلات پاپیلاری (Papillary Muscles) شده باشد، توصیه میشود.
📌 تصمیمگیری درباره نوع روش جراحی معمولاً توسط یک تیم چندتخصصی شامل متخصصان قلب، جراحان قفسه سینه، متخصصان بیهوشی و پرستاران انجام میشود.
✅ روشهای تعویض دریچه قلب
🟢 1️⃣ تعویض دریچه با جراحی باز (Open-Heart Surgery)
🔸 این روش تحت بیهوشی عمومی و با استفاده از بایپس قلبی-ریوی (Cardiopulmonary Bypass - CPB) انجام میشود.
🔸 یک برش در وسط قفسه سینه (استرنوتومی) ایجاد شده و دریچه آسیبدیده برداشته میشود.
🔸 دریچه جدید با بخیههایی که به حلقه دریچهای (Annulus) متصل هستند، جایگزین میشود.
📌 موارد استفاده:
✔ بیماران با کلسیفیکاسیون شدید دریچه
✔ دریچههای بهشدت تخریبشده که قابل ترمیم نیستند
✔ بیماران با مشکلات متعدد قلبی که نیاز به سایر جراحیهای قلبی دارند
📌 معایب:
❌ نیاز به جراحی باز و استرنوتومی
❌ مدت زمان بستری طولانیتر
❌ ریسک عوارض مانند عفونت و خونریزی
🟢 2️⃣ تعویض دریچه با روشهای کمتهاجمی (Minimally Invasive Valve Replacement)
🔸 در این روش، برشهای کوچکتری (2 تا 4 اینچ) روی جناغ سینه یا بین دندهها ایجاد میشود.
🔸 گاهی از تکنولوژی رباتیک برای کنترل ابزارهای جراحی استفاده میشود.
📌 مزایا:
✔ کاهش خونریزی و درد پس از عمل
✔ کاهش خطر عفونت و عوارض جراحی
✔ کاهش زمان بستری در بیمارستان
📌 معایب:
❌ امکانپذیر نبودن برای همه بیماران (بسته به پیچیدگی بیماری)
❌ نیاز به تجهیزات تخصصی و جراحان ماهر
🟢 3️⃣ تعویض دریچه به روش غیرجراحی (Transcatheter Valve Replacement - TAVR)
🔸 این روش بیشتر برای بیماران پرخطر که توانایی تحمل جراحی باز را ندارند، استفاده میشود.
🔸 یک کاتتر از طریق شریان فمورال (کشاله ران) یا شریان سابکلاوین (زیر ترقوه) وارد قلب شده و دریچه جدید در محل دریچه معیوب جایگذاری میشود.
📌 موارد استفاده:
✔ بیماران مسن یا دارای بیماریهای زمینهای شدید
✔ بیمارانی که کاندیدای جراحی باز نیستند
✔ بیماران با تنگی شدید دریچه آئورت (Aortic Stenosis)
📌 مزایا:
✔ نیاز نداشتن به جراحی باز
✔ کاهش زمان بستری و بهبودی سریعتر
✔ کاهش خطر عوارض جراحی مانند خونریزی و عفونت
📌 معایب:
❌ مناسب نبودن برای همه بیماران (بسته به نوع بیماری دریچهای)
❌ خطر نشت پاراوالولار (Paravalvular Leak)
❌ احتمال نیاز به پیسمیکر دائمی
✅ مراحل تعویض دریچه قلب
1️⃣ بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
2️⃣ یک برش در قفسه سینه (در جراحی باز) یا یک برش کوچک (در روش کمتهاجمی) ایجاد میشود.
3️⃣ در جراحی باز، بیمار به بایپس قلبی-ریوی متصل میشود تا خونرسانی در حین جراحی حفظ شود.
4️⃣ دریچه آسیبدیده برداشته شده و دریچه جدید در محل آن قرار میگیرد.
5️⃣ در صورت تعویض دریچه میترال، معمولاً برخی از ساختارهای دریچهای (لتها، طنابهای وتری و عضلات پاپیلاری) حفظ میشوند تا عملکرد طبیعی بطن چپ باقی بماند.
6️⃣ پس از اطمینان از عملکرد مناسب دریچه جدید، جراحی تکمیل شده و بیمار به بخش مراقبتهای ویژه منتقل میشود.
📢 جمعبندی
🔹 تعویض دریچه قلب بسته به شدت آسیب و وضعیت بیمار میتواند با جراحی باز، روش کمتهاجمی یا روش غیرجراحی (TAVR) انجام شود.
🔹 روشهای کمتهاجمی و TAVR زمان بهبودی کوتاهتری دارند و برای بیماران پرخطر گزینه بهتری هستند.
🔹 بعد از تعویض دریچه، بیمار نیاز به مراقبتهای دقیق و پیگیریهای مداوم برای جلوگیری از عوارض دارد.
📌 روش TAVR (Transcatheter Aortic Valve Replacement) یک روش غیرجراحی برای جایگزینی دریچه آئورت است که بدون نیاز به جراحی باز و بایپس قلبی-ریوی انجام میشود.
📌 این روش ابتدا برای بیمارانی که امکان انجام جراحی باز نداشتند استفاده میشد، اما امروزه حتی برای بیماران با ریسک پایین یا متوسط نیز توصیه میشود.
✅ مراحل انجام TAVR
1️⃣ بیمار تحت بیهوشی عمومی قرار میگیرد.
2️⃣ یک بالون والوپلاستی (Balloon Valvuloplasty) برای باز کردن دریچه تنگشده انجام میشود.
3️⃣ یک دریچه بیوپروستتیک (Tissue Valve) که روی یک کاتتر قرار دارد، از طریق شریان فمورال (کشاله ران) یا سابکلاوین (زیر ترقوه) وارد قلب میشود.
4️⃣ دریچه جدید در موقعیت صحیح در محل دریچه آئورت قرار گرفته و با فشار باز میشود.
5️⃣ کاتتر خارج شده و عملکرد دریچه جدید بررسی میشود.
✅ مزایای روش TAVR
✔ عدم نیاز به جراحی باز و استرنوتومی (برش روی قفسه سینه)
✔ کاهش زمان بستری در بیمارستان و بازگشت سریعتر به فعالیتهای روزانه
✔ کاهش خطر عوارض جراحی مانند خونریزی، عفونت و عوارض بیهوشی
✔ گزینه مناسب برای بیماران مسن یا افراد با بیماریهای زمینهای شدید
📌 این روش امروزه حتی برای بیماران با ریسک متوسط یا پایین نیز توصیه شده است، زیرا نتایج آن از نظر بهبودی و عوارض، مشابه یا حتی بهتر از جراحی باز بوده است.
⚠️ عوارض احتمالی روش TAVR
❌ نشت پاراوالولار (Paravalvular Leak): اگر دریچه جدید بهطور کامل در محل خود قرار نگیرد، ممکن است خون از اطراف آن نشت کند.
❌ مسدود شدن مسیر جریان خون: در برخی موارد، دریچه جایگذاریشده میتواند مسیر جریان خون به شریانهای کرونری را مسدود کند.
❌ نیاز به پیسمیکر (Pacemaker): گاهی اوقات ممکن است پس از TAVR، نیاز به ضربانساز قلبی دائمی باشد.
❌ خطر سکته مغزی: به دلیل ورود ذرات کوچک به جریان خون در حین جراحی.
📢 سایر روشهای نوین در تعویض دریچههای قلبی
🟢 1️⃣ استفاده از MitraClip برای درمان نارسایی دریچه میترال (Mitral Regurgitation)
🔸 در بیماران با نارسایی شدید دریچه میترال که کاندیدای جراحی باز نیستند، میتوان از MitraClip بهعنوان یک روش کمتهاجمی استفاده کرد.
🔸 این روش باعث اتصال مکانیکی دو لت دریچه میترال به همدیگر میشود، که منجر به کاهش جریان برگشتی خون میشود.
🔸 نتایج: کاهش علائم بیماری و کاهش نیاز به بستری در بیمارستان.
🟢 2️⃣ انواع دریچههای مصنوعی (Prosthetic Valves)
✅ دریچههای مکانیکی (Mechanical Valves):
✔ طول عمر بالا (بیش از 20 سال)
✔ نیاز به مصرف دائمی داروهای ضدانعقاد (مثل وارفارین)
✔ مناسب برای بیماران جوان
✅ دریچههای بیولوژیک (Tissue Valves):
✔ ساختهشده از بافت حیوانی (مانند خوک یا گاو)
✔ نیازی به مصرف دائمی داروهای ضدانعقاد ندارد
✔ طول عمر کوتاهتر (10 تا 15 سال)، مناسب برای افراد مسن
📌 انتخاب نوع دریچه به سن، وضعیت کلی بیمار، و نیاز به داروهای ضدانعقاد بستگی دارد.
📢 نتیجهگیری
🔹 روش TAVR یک روش کمتهاجمی و پیشرفته برای تعویض دریچه آئورت است که به بیماران پرخطر اجازه میدهد بدون نیاز به جراحی باز، دریچه جدیدی دریافت کنند.
🔹 روش MitraClip نیز برای بیماران با نارسایی دریچه میترال گزینه مناسبی است.
🔹 با پیشرفت تکنولوژی، روشهای کمتهاجمی مانند TAVR و MitraClip در حال جایگزینی بسیاری از جراحیهای باز قلب هستند.
📌 تعویض دریچههای قلبی با پروتزهای مصنوعی یکی از روشهای رایج برای درمان مشکلات دریچهای است. انتخاب نوع دریچه به عواملی مانند سن بیمار، نیاز به داروهای ضدانعقاد، شرایط پزشکی همراه و طول عمر مورد انتظار دریچه بستگی دارد.
🟢 1️⃣ دریچههای مکانیکی (Mechanical Valves)
✔ طراحیهای مختلف:
🔹 بیلیفلت (Bileaflet) – دارای دو صفحه متحرک که جریان خون را کنترل میکنند. (📌 شکل 24-7C)
🔹 تیلتینگ دیسک (Tilting Disc) – دارای یک صفحه متحرک که به یک محور متصل است. (📌 شکل 24-7D)
🔹 کِیج بال (Caged Ball) – شامل یک توپ درون قفس است که دریچه را باز و بسته میکند. (📌 شکل 24-7E)
✔ ویژگیها:
🔹 دوام بالا (بیش از ۲۰ سال)
🔹 مناسب برای افراد جوان که طول عمر بیشتری دارند.
🔹 مناسب برای بیماران با مشکلات کلیوی، عفونتهای مکرر، یا سپسیس، زیرا نسبت به عفونت مقاومتر است.
🔹 نیاز به مصرف دائمی داروهای ضدانعقاد (مثل وارفارین) به دلیل خطر بالای لخته شدن خون.
✔ عوارض:
❌ خطر بالای تشکیل لخته (ترومبوآمبولی)، که ممکن است منجر به سکته مغزی یا انسداد عروق شود.
❌ خطر خونریزی ناشی از مصرف داروهای ضدانعقاد.
🟢 2️⃣ دریچههای بیولوژیک (Tissue Valves)
✅ مزیت اصلی: نیازی به مصرف طولانیمدت داروهای ضدانعقاد ندارد.
✅ عیب اصلی: دوام کمتر نسبت به دریچههای مکانیکی (بین ۷ تا ۱۵ سال).
🔸 انواع دریچههای بیولوژیک:
📌 الف) دریچههای بیوپروستتیک (Bioprostheses)
🔹 ساخته شده از بافت حیوانی (خوک 🐷، گاو 🐮، یا اسب 🐴)
🔹 مناسب برای زنان باردار یا افراد بالای ۷۰ سال که نمیتوانند داروهای ضدانعقاد مصرف کنند.
🔹 دوام: ۷ تا ۱۵ سال
📌 ب) دریچههای هموگرافت (Homografts)
🔹 ساخته شده از بافت انسانی (دریچههای اهدایی از افراد فوتشده)
🔹 دوام: ۱۰ تا ۱۵ سال
🔹 بسیار گرانقیمت و بهسختی در دسترس است.
🔹 بیشتر در تعویض دریچههای آئورت و شریان ریوی استفاده میشود.
📌 ج) دریچههای اتوگرافت (Autografts)
🔹 دریچه ریوی خود بیمار برداشته و جایگزین دریچه آئورت میشود.
🔹 بزرگترین مزیت: عدم نیاز به داروهای ضدانعقاد و رشد با بدن (مناسب برای کودکان).
🔹 دوام: بیش از ۲۰ سال
✅ مناسب برای:
✔ کودکان (زیرا با رشد کودک، دریچه نیز رشد میکند)
✔ زنان باردار (عدم نیاز به داروهای ضدانعقاد)
✔ بیمارانی که مشکل خونریزی دارند یا تحمل داروهای ضدانعقاد را ندارند.
📌 در برخی بیماران، جایگزینی دریچه ریوی ضروری نیست، اما در اغلب موارد یک هموگرافت ریوی نیز جایگزین میشود.
📢 انتخاب نوع دریچه بستگی به چه عواملی دارد؟
🔹 سن بیمار: افراد جوانتر معمولاً دریچههای مکانیکی دریافت میکنند، زیرا عمر بیشتری دارند.
🔹 نیاز به داروهای ضدانعقاد: بیماران با مشکلات خونریزی یا زنان باردار معمولاً دریچههای بیولوژیک دریافت میکنند.
🔹 وضعیت سلامتی کلی بیمار: در بیماران با عفونتهای مکرر یا بیماری کلیوی، دریچههای مکانیکی مناسبترند.
🔹 دوام دریچه: دریچههای مکانیکی عمر طولانیتری دارند، اما دریچههای بیولوژیک نیازی به داروهای ضدانعقاد ندارند.
📌 هر بیمار باید با مشورت پزشک متخصص قلب، بهترین نوع دریچه را برای شرایط خود انتخاب کند.
📌 آمادهسازی بیمار قبل از عمل
🔹 آموزش بیمار و خانواده درباره روش جراحی، روند بهبودی و عوارض احتمالی
🔹 ارائه حمایت روانی و کاهش استرس بیمار
🔹 انجام آزمایشهای تشخیصی اولیه، مانند الکتروکاردیوگرام (ECG) و اکوکاردیوگرافی
📌 مراقبتهای پرستاری بعد از والولوپلاستی بالونی
✅ محل بستری:
✔ بیماران ممکن است در بخش مراقبتهای ویژه (ICU) یا بخش تلهمتری بستری شوند.
✅ ارزیابیهای پرستاری:
✔ بررسی علائم نارسایی قلبی و آمبولی
✔ گوش دادن به صدای قلب (هر ۴ ساعت) برای تشخیص تغییرات جدید
✔ مراقبت مشابه با بیمارانی که تحت آنژیوپلاستی یا کاتتریزاسیون قلبی قرار گرفتهاند
✅ مدت بستری:
📌 بیماران معمولاً ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از انجام والولوپلاستی مرخص میشوند.
📌 مراقبتهای پرستاری بعد از جراحی تعویض دریچه
✅ مرحله اول: ICU (مراقبتهای ویژه)
✔ تمرکز بر روی بهبودی از بیهوشی و تثبیت همودینامیکی
✔ اندازهگیری مرتب علائم حیاتی (هر ۵ تا ۱۵ دقیقه در ابتدا، سپس طبق پروتکل بخش)
✔ کنترل و تنظیم داروهای وریدی برای تنظیم فشار خون، ریتم قلب و ضربان قلب
✔ انجام ارزیابیهای نورولوژیکی، تنفسی و قلبی عروقی هر ۱ تا ۴ ساعت
✅ مرحله دوم: انتقال به بخش تلهمتری
✔ بعد از تثبیت وضعیت بیمار و کاهش نیاز به داروهای وریدی
✔ معمولاً ۲۴ تا ۷۲ ساعت پس از جراحی انتقال انجام میشود.
✔ تمرکز بر مراقبت از زخم جراحی، رژیم غذایی، فعالیت فیزیکی و داروها
✅ مدت بستری در بیمارستان:
📌 ۳ تا ۷ روز بعد از جراحی، بیمار از بیمارستان ترخیص میشود.
📌 آموزش بیمار درباره داروهای ضدانعقاد
✔ بیماران تحت والولوپلاستی با حلقه آنولوپلاستی یا دریچه بافتی معمولاً تا ۳ ماه نیاز به داروی ضدانعقاد دارند.
✔ بیماران با دریچه مکانیکی باید مدت طولانی یا حتی مادامالعمر داروی ضدانعقاد (مانند وارفارین) مصرف کنند.
✅ اهداف INR برای بیماران:
✔ ۲ تا ۳.۵ برای تعویض دریچه میترال
✔ ۱.۸ تا ۲.۲ برای تعویض دریچه آئورت
📌 مصرف آسپیرین همراه با وارفارین برای بیمارانی که در معرض خطر آمبولی هستند توصیه میشود.
✅ آموزش نکات مهم درباره داروهای ضدانعقاد:
✔ مصرف منظم و در زمان مشخص
✔ مراجعه منظم برای آزمایشهای خون (INR)
✔ پرهیز از فعالیتهایی که خطر خونریزی دارند
✔ گزارش علائم خونریزی پنهان مانند:
🔹 خونریزی لثه، کبودیهای غیرعادی، مدفوع سیاه و قیری
📌 پیشگیری از عفونتهای دریچهای (اندوکاردیت عفونی)
🔹 آموزش بیمار درباره کاهش خطر عفونت دریچهای
🔹 رعایت بهداشت دهان و دندان (مسواک زدن، استفاده از نخ دندان، معاینه منظم دندانپزشکی)
🔹 مصرف آنتیبیوتیک پیشگیرانه قبل از اعمال دندانپزشکی یا جراحیهای تهاجمی (در صورت توصیه پزشک)
🔹 گزارش فوری تب، لرز، خستگی شدید، کاهش وزن بیدلیل، لکههای قرمز روی پوست (پتشی)
📌 چکلیست مراقبت در منزل بعد از تعویض دریچه
✅ اطلاع از روش جراحی، عوارض احتمالی و تغییرات دائمی در عملکرد قلب
✅ رعایت برنامه درمانی، از جمله:
✔ رژیم غذایی مناسب (کاهش نمک، کنترل مایعات)
✔ محدودیتهای فعالیتی (عدم بلند کردن اجسام سنگین، پرهیز از ورزشهای تماسی)
✔ ورزشهای سبک مانند پیادهروی و تمرینات تنفسی
✅ اطلاع از داروها، دوز و عوارض احتمالی
✅ مصرف صحیح داروهای ضدانعقاد و پایش منظم INR
✅ اجتناب از فعالیتهایی که خطر خونریزی دارند
✅ آگاهی از علائم هشداردهنده عوارض جراحی:
✔ علائم عفونت (تب، قرمزی، تورم زخم جراحی)
✔ تنگی نفس، ورم پاها، خستگی شدید (علائم نارسایی قلبی)
✔ درد قفسه سینه، سرگیجه، بیهوش شدن (علائم لخته شدن خون)
✅ شرکت در جلسات پیگیری پزشکی و انجام آزمایشهای منظم
✅ یافتن منابع حمایتی (خانواده، دوستان، گروههای پشتیبان بیماران قلبی)
✅ انجام اقدامات پیشگیری از بیماریهای قلبی مانند ترک سیگار، کاهش استرس و کاهش وزن
📌 پس از جراحی دریچه، بیماران باید سبک زندگی خود را تغییر دهند تا از مشکلات قلبی آینده جلوگیری کنند.
🔹 شیوع: شایعترین نوع کاردیومیوپاتی است و بین ۱ در ۲۵۰ تا ۱ در ۲۵۰۰ نفر از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار میدهد.
🔹 ویژگی اصلی:
✔ گشاد شدن قابلتوجه بطنها بدون هیپرتروفی همزمان
✔ اختلال در عملکرد سیستولی (ضعیف شدن توانایی پمپاژ قلب)
✔ کاهش درصد برونده خون (Ejection Fraction - EF)
📌 آسیبشناسی DCM
📌 در بررسی بافتی، کاهش عناصر انقباضی (اکتین و میوزین) و نکروز گسترده سلولهای میوکارد مشاهده میشود.
📌 کاهش قدرت سیستولیک باعث کاهش خون خروجی از بطن چپ و افزایش خون باقیمانده میشود.
📌 افزایش حجم پایان دیاستولی فشار را در سیستم وریدی ریوی و سیستمیک بالا میبرد.
✅ عوارض احتمالی:
✔ نارسایی قلبی (به دلیل کاهش برونده قلبی)
✔ نارسایی دریچهای (بهویژه نارسایی دریچه میترال به علت کشیدگی بطن چپ)
✔ لختههای داخل بطن و دهلیز (که ممکن است باعث سکته مغزی یا آمبولی سیستمیک شوند)
✅ علل DCM:
✔ ژنتیکی: حدود ۳۰٪ تا ۵۰٪ موارد زمینه خانوادگی دارند.
✔ عوامل ثانویه:
🔹 فشار خون بالا
🔹 مصرف الکل
🔹 عفونتهای ویروسی (مانند آنفلوانزا)
🔹 داروهای شیمیدرمانی (مانند دوکسوروبیسین)
🔹 بیماریهای تیروئیدی (پرکاری یا کمکاری شدید تیروئید)
🔹 بیماری چاگاس (Chagas Disease)
✅ اهمیت تاریخچه خانوادگی:
📌 شناسایی افراد در معرض خطر و تشخیص زودهنگام میتواند از بروز علائم شدید و مرگ ناگهانی جلوگیری کند.
📌 کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (Hypertrophic Cardiomyopathy - HCM)
🔹 شیوع: بین ۰.۱۶٪ تا ۰.۲۹٪ از جمعیت بالغین
🔹 ویژگی اصلی:
✔ افزایش غیرطبیعی اندازه و جرم عضله قلب، مخصوصاً در سپتوم بینبطنی
✔ اختلال ژنتیکی اتوزومال غالب (فردی که یک ژن معیوب از یکی از والدین دریافت کند، در معرض خطر است)
✔ شایعترین علت مرگ ناگهانی در نوجوانان و ورزشکاران جوان
📌 آسیبشناسی HCM
📌 در این بیماری، سلولهای عضله قلب بهطور نامنظم و غیرطبیعی قرار گرفتهاند.
📌 دیوارهی ضخیمشدهی قلب باعث کاهش فضای داخل بطن میشود.
📌 رگهای کرونری کوچکتر و تنگتر از حد معمول هستند که میتواند باعث ایسکمی، فیبروز و نکروز میوکارد شود.
📌 این بیماری میتواند به آریتمیهای خطرناک (مانند فیبریلاسیون بطنی) منجر شود.
✅ عوارض احتمالی:
✔ کاهش توانایی پر شدن بطنها در دیاستول
✔ سنکوپ، آریتمیهای بطنی، تنگی نفس، نارسایی قلبی
✔ انسداد خروجی بطن چپ (LVOT Obstruction):
📌 اگر دریچه میترال در حین سیستول به دیواره سپتوم برخورد کند، مسیر خروجی مسدود میشود.
📌 انسداد خروجی بطن چپ میتواند با ورزش، مانور والسالوا، دوشهای آب داغ و سونا تشدید شود.
✅ غربالگری و تشخیص:
✔ الکتروکاردیوگرام (ECG)، معاینه فیزیکی و اکوکاردیوگرافی
✔ در بیماران مشکوک، انجام آزمایش ژنتیکی توصیه میشود.
✔ افراد بدون علامت ولی با جهش ژنتیکی مثبت باید سالانه تحت غربالگری قرار گیرند.
📌 مدیریت و درمان کاردیومیوپاتیها
✅ درمان دارویی:
✔ داروهای کاهشدهنده ضربان قلب: بتابلاکرها (مانند متوپرولول) و مسدودکنندههای کانال کلسیم (مانند وراپامیل)
✔ داروهای کاهش فشارخون: مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACEIs) و مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs)
✔ داروهای ضد انعقاد: برای پیشگیری از لخته شدن خون در بطن و دهلیز
✅ درمان غیر دارویی:
✔ جراحی میکتومی سپتال (برای کاهش ضخامت سپتوم در HCM)
✔ ابلیشن الکلی سپتوم (تزریق الکل برای کاهش ضخامت عضله در HCM)
✔ پیوند قلب: در موارد شدید DCM و HCM مقاوم به درمان
✅ مراقبتهای پرستاری و توصیههای سبک زندگی:
✔ پرهیز از فعالیتهایی که بار قلبی را افزایش میدهند (مانند سونا و دوش آب داغ طولانیمدت)
✔ محدود کردن مصرف نمک و مایعات در بیماران با نارسایی قلبی
✔ محدود کردن مصرف الکل و محرکهای قلبی (مانند کافئین و نیکوتین)
✔ مراجعه منظم برای بررسی عملکرد قلب و تنظیم درمان
🔹 شیوع: نادرترین نوع کاردیومیوپاتی
🔹 ویژگی اصلی:
✔ کاهش خاصیت ارتجاعی بطنها و اختلال در پر شدن دیاستولیک
✔ عملکرد سیستولیک و اندازهی حفرههای قلب معمولاً طبیعی است.
✔ افزایش سریع فشارهای پرشدگی بطنها (به علت دیوارههای سفت و غیرقابلانعطاف)
📌 علل و انواع RCM
📌 بیماریهای نفوذی (Infiltrative Diseases):
✔ آمیلوئیدوز: تجمع پروتئینهای غیرطبیعی بین سلولهای قلبی
✔ بیماریهای ذخیرهای (Storage Diseases): هموکروماتوز (تجمع بیش از حد آهن در قلب)
✔ بیماریهای غیرنفوذی (Noninfiltrative Diseases): اسکلرودرمی (بیماری بافت همبند)
✔ بیماریهای اندوکاردی (Endomyocardial Diseases): عوارض شیمیدرمانی و پرتودرمانی
✅ علائم بالینی:
✔ تنگی نفس (DOE)، سرفه غیرمولد، درد قفسه سینه
✔ آریتمی و اختلالات هدایت قلبی (به دلیل سفت شدن بطنها)
✔ شباهت علائم به پریکاردیت انقباضی (تشخیص با اکوکاردیوگرافی انجام میشود)
✅ تشخیص:
✔ اکوکاردیوگرافی و MRI قلبی
✔ نمونهبرداری از میوکارد (Endomyocardial Biopsy) برای تشخیص علت زمینهای
✅ درمان:
✔ کنترل بیماری زمینهای (مانند هموکروماتوز و آمیلوئیدوز)
✔ مدیریت علائم نارسایی قلبی (داروهای دیورتیک، مهارکنندههای ACE)
✔ پیشگیری از آریتمیها با داروهای ضدآریتمی و در برخی موارد، کاردیوورتر/دفیبریلاتور کاشتنی (ICD)
📌 کاردیومیوپاتی آریتموژنیک بطن راست (Arrhythmogenic Right Ventricular Cardiomyopathy/Dysplasia - ARVC/D)
🔹 شیوع: ۱ در ۲۰۰۰ تا ۱ در ۵۰۰۰ نفر
🔹 ویژگی اصلی:
✔ جایگزینی تدریجی بافت عضلانی بطن راست با بافت فیبروز و چربی
✔ گشاد شدن بطن راست و کاهش قدرت انقباضی قلب
✔ احتمال درگیری بطن چپ با پیشرفت بیماری
✅ علائم:
✔ تپش قلب، سنکوپ، و حتی مرگ ناگهانی در جوانان
✔ اولین علامت ممکن است آریتمی یا ایست قلبی باشد.
✅ تشخیص:
✔ الکتروکاردیوگرافی (ECG):
🔹 گشاد شدن QRS، معکوس شدن موج T در لیدهای V1-V4
🔹 وجود موج اپسیلون (Epsilon Wave) در انتهای QRS
✔ اکوکاردیوگرافی و MRI قلبی برای بررسی ناهنجاریهای ساختاری بطن راست
✔ آزمایش ژنتیکی در بیماران و بستگان درجه اول
✅ درمان:
✔ پرهیز از ورزشهای سنگین (برای جلوگیری از آریتمیهای خطرناک)
✔ استفاده از کاردیوورتر/دفیبریلاتور کاشتنی (ICD) در بیماران پرخطر
📌 کاردیومیوپاتیهای غیرطبقهبندیشده (Unclassified Cardiomyopathies)
🔹 شامل بیماریهایی که مشخصات بیش از یک نوع کاردیومیوپاتی را دارند.
🔹 مثالها:
✔ کاربرد ناکافی بطن چپ (Left Ventricular Noncompaction - LVNC)
✔ کاردیومیوپاتی ناشی از استرس (Takotsubo Cardiomyopathy یا سندرم قلب شکسته)
✅ کاردیومیوپاتی تاکوتسوبو (سندرم قلب شکسته):
✔ معمولاً در زنان پس از استرس عاطفی شدید رخ میدهد.
✔ علائم شبیه سکته قلبی است اما بدون انسداد عروق کرونری.
✔ درمان حمایتی: بهبودی معمولاً در چند هفته اتفاق میافتد.
📌 علائم عمومی کاردیومیوپاتیها
✔ تنگی نفس و کاهش تحمل فعالیت (DOE)
✔ خستگی مزمن و ضعف عمومی
✔ ادم محیطی (تورم پاها)، اورتوپنه، و سرفه شبانه
✔ تپش قلب، درد قفسه سینه، سرگیجه، و سنکوپ
✅ معاینه فیزیکی:
✔ تاکیکاردی، سوفلهای قلبی (S3 یا S4)، رال ریوی (Crackles)، بزرگی کبد (Hepatomegaly)
✔ فشار ورید ژوگولار (JVD) و ادم اندامهای تحتانی در موارد پیشرفته
✅ روشهای تشخیصی:
✔ اکوکاردیوگرافی (مشاهده اختلالات ساختاری و عملکردی قلب)
✔ MRI قلبی (بهویژه در HCM و ARVC/D)
✔ الکتروکاردیوگرافی (آریتمیها و تغییرات ولتاژ)
✔ بیوپسی اندومیوکاردی (برای تشخیص RCM)
📌 مدیریت و درمان کاردیومیوپاتیها
✅ درمان دارویی
✔ مهارکنندههای ACE (کاهش پسبار و کاهش پیشرفت نارسایی قلبی)
✔ مسدودکنندههای بتا (کاهش ضربان قلب و بهبود پرشدگی دیاستولی در HCM)
✔ داروهای ضدآریتمی در بیماران با اختلالات هدایت قلبی
✔ داروهای دیورتیک و محدودیت مصرف مایعات در بیماران با احتباس مایعات
✅ مداخلات غیر دارویی
✔ کاشت ICD در بیماران با خطر بالای آریتمیهای بطنی
✔ درمانهای پیشرفته مانند CRT (کاردیومیوپاتیهای همراه با نارسایی شدید)
✔ درمانهای جراحی مانند سپتکتومی یا ابلیشن الکلی در HCM
✔ پیوند قلب در بیماران مقاوم به درمان
✅ مراقبتهای پرستاری و تغییرات سبک زندگی
✔ اجتناب از مصرف الکل و سیگار
✔ محدودیت مصرف نمک در نارسایی قلبی
✔ ورزشهای سبک و نظارت بر فعالیتهای بدنی
✔ مراجعات منظم برای کنترل عملکرد قلبی
💉 1. جراحی خروجی بطن چپ (Left Ventricular Outflow Tract Surgery)
🔹 چه زمانی انجام میشود؟
✔ زمانی که بیمار با کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) و انسداد خروجی بطن چپ (LVOT obstruction) به درمان دارویی پاسخ ندهد.
🔹 شایعترین روش جراحی: مایکتومی (Myectomy)
✔ این روش به عنوان روش مورو (Morrow Procedure) نیز شناخته میشود.
✔ در این روش بخشی از دیواره سپتوم که در زیر دریچه آئورت ضخیم شده است، به اندازه 1 سانتیمتر برداشته میشود.
⚠ خطرات احتمالی:
🔹 بلوک کامل قلبی و نیاز به کاشت ضربانساز دائمی
🔹 ایجاد نقص سپتوم بطنی (Ventricular Septal Defect - VSD)
🔹 عدم کاهش کافی انسداد خروجی بطن
🔹 میزان مرگومیر جراحی: کمتر از 1% تا 16% بسته به شرایط بیمار (Nishimura et al., 2017).
💓 2. پیوند قلب (Heart Transplantation)
🔹 چه زمانی انجام میشود؟
✔ زمانی که نارسایی قلبی به درمانهای دارویی و جراحیهای دیگر پاسخ نداده باشد.
✔ در بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی پیشرفته، بیماریهای دریچهای شدید، یا رد پیوند قبلی.
🔹 چالش اصلی:
✔ کمبود اهداکنندگان قلب و مرگ بیماران در لیست انتظار
✔ در سال 2017، تنها 3273 مورد پیوند قلب در آمریکا انجام شد.
🔹 معیارهای انتخاب بیمار برای پیوند قلب:
✔ علائم شدید نارسایی قلبی که با درمانهای دیگر کنترل نمیشود.
✔ پیشبینی طول عمر کمتر از 1 تا 2 سال بدون پیوند.
✔ وضعیت عمومی و روانی مناسب برای پیوند.
🔹 مراحل دریافت قلب پیوندی:
✔ سازمان UNOS (United Network for Organ Sharing) مسئول مدیریت لیست انتظار پیوند است.
✔ در انتخاب گیرنده، عواملی مانند گروه خونی، اندازه بدن، شدت بیماری، مدت انتظار، و محل جغرافیایی اهداکننده و گیرنده در نظر گرفته میشود.
🔹 شایعترین روش پیوند: پیوند ارتوتوپیک (Orthotopic Transplantation)
✔ در این روش، قلب بیمار برداشته شده و قلب اهداکننده در همان محل قرار میگیرد.
✔ تکنیک بیکاوال (Bicaval Technique) بهترین روش است، زیرا احتمال نارسایی دریچهای و آریتمی را کاهش میدهد.
🩺 3. مدیریت پرستاری پس از پیوند قلب
📌 بزرگترین چالش پس از پیوند: بالانس بین جلوگیری از رد پیوند و کاهش خطر عفونت!
🔹 داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی برای جلوگیری از رد پیوند:
✔ کورتیکواستروئیدها (Prednisone)
✔ بازدارندههای کلسینورین (Tacrolimus, Cyclosporine)
✔ داروهای ضدتکثیر سلولی (Mycophenolate mofetil, Azathioprine, Sirolimus)
🔹 مشکلات ناشی از مصرف داروهای سرکوبکننده ایمنی:
⚠ افزایش خطر عفونتها و سرطانها (مانند سرطان پوست و لنفوم پس از پیوند)
⚠ فشار خون بالا، پوکی استخوان، چاقی، دیابت، و نارسایی کلیوی
🩸 4. تغییرات فیزیولوژیک قلب پیوندی
📌 قلب جدید به سیستم عصبی بدن بیمار متصل نیست!
✔ فاقد عصبگیری سمپاتیک و واگال است.
✔ ضربان قلب در حالت استراحت بین 90 تا 110 ضربه در دقیقه است.
✔ تغییر ضربان قلب به کاتکولامینهای خون بستگی دارد، نه به اعصاب خودمختار!
✅ عواقب این تغییر:
✔ افزایش ضربان قلب پس از ورزش کندتر از حالت طبیعی اتفاق میافتد.
✔ داروهایی مانند آتروپین (برای افزایش ضربان قلب) و دیگوکسین (برای کاهش آن) دیگر تأثیری ندارند!
✔ بیمار ممکن است درد آنژینی نداشته باشد، حتی در صورت ایسکمی میوکارد!
🧬 5. عوارض طولانیمدت پس از پیوند قلب
🔹 رد پیوند قلب (Heart Transplant Rejection):
✔ شایعترین علت مرگ در سال اول پس از پیوند.
✔ تشخیص با بیوپسی قلب انجام میشود.
🔹 بیماری عروق کرونری پیوندی (Cardiac Allograft Vasculopathy - CAV):
✔ تسریع آترواسکلروز در عروق کرونری قلب پیوندی!
✔ علت: التهاب مزمن ناشی از سیستم ایمنی و عوامل غیرایمنی.
✔ این بیماران معمولاً بدون درد آنژینی هستند، اما دچار نارسایی قلبی میشوند!
🔹 هایپرتانسیون و مشکلات کلیوی:
✔ ناشی از مصرف داروهای سیكلوسپورین و تاکرولیموس
🔹 پوکی استخوان و کاهش تراکم استخوان:
✔ ناشی از کمبود تحرک قبل از پیوند و مصرف طولانیمدت کورتیکواستروئیدها
🔹 افزایش خطر سرطانها (بهویژه سرطان پوست و لب):
✔ به علت مصرف طولانیمدت داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی.
💡 جمعبندی
✔ جراحی مایکتومی روش درمانی مؤثر در HCM با انسداد خروجی بطن چپ است.
✔ پیوند قلب تنها راهحل بیماران با نارسایی قلبی مقاوم به درمان است.
✔ پس از پیوند، بیمار باید داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی مصرف کند، اما این داروها خطر عفونت، فشار خون بالا، دیابت، و سرطان را افزایش میدهند.
✔ قلب پیوندی فاقد عصبگیری است، پس تغییر ضربان قلب به آهستگی رخ میدهد و بیمار ممکن است بدون درد دچار سکته قلبی شود.
✔ عوارض طولانیمدت شامل رد پیوند، بیماری عروق کرونری پیوندی، فشار خون بالا، پوکی استخوان، و سرطانها است.
💓 1. ضرورت استفاده از دستگاههای کمکی قلب
✔ افزایش استفاده از بایپس قلبی-ریوی در جراحیهای قلبی و افزایش تعداد بیمارانی که در انتظار پیوند قلب هستند، نیاز به دستگاههای کمکی قلبی را افزایش داده است.
✔ برخی بیماران ممکن است پس از جراحی قلبی قادر به جدا شدن از بایپس قلبی-ریوی نباشند یا دچار شوک کاردیوژنیک شوند که در این شرایط، استفاده از دستگاههای کمکی قلبی مفید خواهد بود.
✔ پمپ بالون داخل آئورتی (IABP) یکی از رایجترین دستگاههای کمکی است که کار قلب را کاهش میدهد اما مستقیماً عملکرد پمپاژ قلب را انجام نمیدهد (جزئیات در فصل 11).
🩸 2. دستگاههای کمکی بطن (Ventricular Assist Devices - VADs)
✔ دستگاههای کمکی بطن (VADs)، برخی یا تمام عملکرد پمپاژ قلب را بر عهده میگیرند.
✔ این دستگاهها قادر به گردش خون به میزان برابر یا حتی بیشتر از قلب طبیعی هستند.
✔ برخی VADها را میتوان با اکسیژنساز ترکیب کرد که در این حالت به آن اکسیژناسیون غشایی برونپیکری (ECMO) میگویند. این ترکیب برای بیمارانی استفاده میشود که قلبشان قادر به پمپاژ کافی خون نباشد یا ریهها نتوانند خون را اکسیژنه کنند.
🛠 انواع VADs
پنوماتیک (Pneumatic):
پمپهای خارجی یا کاشتهشده با جریان ضربانی خون.
خون وارد یک محفظه انعطافپذیر شده و سپس با هوای فشرده به داخل آئورت فرستاده میشود.
الکتریکی یا الکترومغناطیسی (Electric/Electromagnetic):
عملکرد مشابه مدل پنوماتیک، اما از صفحات فلزی برای فشردهسازی محفظه خون استفاده میشود.
محور چرخشی (Axial Flow):
یک پروانه چرخان باعث ایجاد جریان غیرضربانی خون میشود.
مشابه عملکرد یک فن در تونل که هوا را به داخل میکشد و به بیرون هدایت میکند.
مرکزیگریز (Centrifugal):
دارای یک پروانه معلق درون محفظه پمپ که توسط نیروهای مغناطیسی و هیدرودینامیکی چرخانده میشود.
این مدل کمترین میزان لختهزایی را دارد و اندازه کوچکتری نسبت به مدلهای دیگر دارد.
🔄 3. موارد استفاده از VADs
✔ VADها به سه منظور مورد استفاده قرار میگیرند:
1️⃣ پل بهبود (Bridge to Recovery)
برای بیمارانی که نارسایی قلبی آنها موقتی است و پس از بهبودی، دستگاه برداشته میشود.
2️⃣ پل به پیوند (Bridge to Transplant - BTT)
برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی پیشرفته که در انتظار پیوند قلب هستند.
3️⃣ درمان نهایی (Destination Therapy - DT)
برای بیمارانی که کاندیدای پیوند قلب نیستند و نیاز به استفاده دائمی از VAD دارند.
اکنون 50% بیماران با VAD از آن بهعنوان درمان نهایی استفاده میکنند.
✔ با افزایش تعداد بیماران دارای VAD در جامعه، آشنایی پرسنل اورژانس، پزشکان و پرستاران با نحوه مدیریت این دستگاهها ضروری است.
⚖ 4. چالشهای اخلاقی در مدیریت بیماران با VAD
📌 📜 مورد اخلاقی: آیا بیمار میتواند درخواست غیرفعالسازی VAD خود را بدهد؟
✔ سناریو:
آقای J.J.، 75 ساله، 10 ماه پیش یک VAD به عنوان درمان نهایی دریافت کرده است.
پس از 12 بار بستری شدن در بیمارستان، کیفیت زندگی خود را پایین ارزیابی کرده و از پزشک میخواهد که VAD را غیرفعال کند که منجر به مرگ وی خواهد شد.
او از نظر ذهنی سالم و قادر به تصمیمگیری است، اما خانواده و پزشکان او مخالف این درخواست هستند.
✔ سوالات اخلاقی:
آیا غیرفعالسازی VAD مشابه قطع سایر درمانهای حفظکننده زندگی مانند اکستوباسیون (خارج کردن لوله تنفسی) است؟
آیا غیرفعالسازی VAD معادل با اوتانازی (مرگ خودخواسته) محسوب میشود؟
حقوق بیمار در مقابل وظیفه تیم درمانی برای حفظ زندگی چگونه ارزیابی میشود؟
⚖ جمعبندی:
✔ از نظر اخلاقی، اگر بیمار صلاحیت تصمیمگیری دارد، باید به خواسته او احترام گذاشته شود.
✔ اما تیم پزشکی نیز میتواند از شرکت در این فرایند خودداری کند.
🤖 5. قلب مصنوعی کامل (Total Artificial Heart - TAH)
✔ قلب مصنوعی جایگزین هر دو بطن قلب میشود.
✔ تنها مدل تأیید شده توسط FDA: قلب مصنوعی SynCardia
✔ چالشها:
نیاز به برداشتن کامل قلب بیمار برای جایگذاری قلب مصنوعی.
نتایج طولانیمدت موفقیتآمیز نبودهاند.
افزایش خطر خونریزی، لخته، عفونت، نارسایی کلیوی، و نارسایی چندعضوی.
📌 در حال حاضر، تحقیقات روی قلبهای مصنوعی دائمی در اروپا (CARMAT TAH) ادامه دارد.
💡 جمعبندی و نکات کلیدی
✔ VADها ابزارهایی برای کمک به پمپاژ قلب هستند و میتوانند بهعنوان درمان موقت یا دائمی مورد استفاده قرار گیرند.
✔ سه کاربرد اصلی VAD: پل به بهبود، پل به پیوند، و درمان نهایی.
✔ دو نوع اصلی VAD: پمپهای چرخشی محوری و پمپهای گریز از مرکز که جریان غیرضربانی تولید میکنند.
✔ چالشهای اخلاقی در بیماران با VAD: آیا بیماران میتوانند درخواست غیرفعالسازی دستگاه را داشته باشند؟
✔ قلب مصنوعی کامل (TAH) بهعنوان جایگزین نهایی قلب بیمار در حال توسعه است، اما نتایج آن هنوز محدود است.
📝 1. ارزیابی (Assessment)
پرستار ارزیابی بیمار مبتلا به کاردیومیوپاتی را با بررسی دقیق تاریخچه علائم آغاز میکند و به دنبال عوامل احتمالی ایجادکننده بیماری مانند موارد زیر است:
✔ مصرف زیاد الکل
✔ بیماری اخیر یا بارداری
✔ سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی قلبی یا ابتلا به این بیماری در اعضای خانواده
🔍 بررسی نشانههای کلیدی:
🩸 علائم کاهش برونده قلبی: مانند تنگی نفس، احساس سبکی سر، سنکوپ (غش)، و خستگی شدید
🌙 تعداد بالشهای مورد نیاز برای خوابیدن (به دلیل افزایش فشار ریوی)
⚖ تغییرات وزن و میزان فعالیت روزانه
🥗 رژیم غذایی و مصرف نمک
✔ همچنین، پرستار باید ارزیابی روانی-اجتماعی انجام دهد، زیرا 19% بیماران نارسایی قلبی دچار افسردگی و 21.5% علائم شدید افسردگی دارند.
🩺 2. معاینه فیزیکی (Physical Assessment)
پرستار باید روی علائم نارسایی قلبی تمرکز کند و موارد زیر را ارزیابی کند:
✔ 📊 علائم حیاتی: ضربان قلب، فشار خون، تعداد تنفس
✔ 🩸 نبض پارادوکس (Pulsus Paradoxus): کاهش فشار خون سیستولیک در هنگام دم
✔ ⚖ ارزیابی وزن: بررسی افزایش یا کاهش ناگهانی وزن
✔ ❤️ معاینه قلب: شنیدن سوفل سیستولی، صدای S3 و S4
✔ 🫁 معاینه ریهها: بررسی وجود کراتل (crackles) به دلیل احتقان ریوی
✔ 🫀 معاینه ورید ژوگولار: بررسی اتساع ورید ژوگولار
✔ 🦵 بررسی ادم: ارزیابی شدت تورم در اندامها
📋 3. تشخیصهای پرستاری (Nursing Diagnoses)
بر اساس دادههای ارزیابی، مهمترین تشخیصهای پرستاری شامل موارد زیر است:
✔ کاهش برونده قلبی به دلیل اختلالات ساختاری قلب یا آریتمی
✔ اختلال در تبادل گازها به دلیل احتقان ریوی
✔ تحمل کم به فعالیت به دلیل کاهش برونده قلبی یا احتباس مایعات
✔ اضطراب ناشی از تغییر وضعیت سلامتی
✔ احساس ناتوانی در مدیریت بیماری
⚠ 4. مشکلات بالقوه و عوارض احتمالی
✔ نارسایی قلبی
✔ آریتمیهای بطنی و دهلیزی
✔ نقص هدایت قلبی
✔ آمبولی ریوی یا مغزی
✔ اختلالات دریچهای
🎯 5. برنامهریزی و اهداف (Planning and Goals)
✅ بهبود یا حفظ برونده قلبی
✅ افزایش تحمل بیمار به فعالیتهای روزانه
✅ کاهش اضطراب بیمار
✅ بهبود مدیریت برنامه مراقبتی توسط بیمار
✅ پیشگیری از عوارض بیماری
💉 6. مداخلات پرستاری (Nursing Interventions)
📌 بهبود برونده قلبی و جریان خون محیطی
✔ 🛌 استراحت در دورههای بحرانی: بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی گشادشده (DCM) هنگام نشستن با پاهای آویزان، احساس راحتی بیشتری نسبت به دراز کشیدن دارند. این وضعیت باعث کاهش پیشبار (Preload) و احتقان ریوی میشود.
✔ 🩺 نظارت بر میزان اکسیژن خون: در حالت استراحت و حین فعالیت
✔ 💊 اطمینان از مصرف منظم داروها:
استفاده از یادآورهای دارویی مثل برنامههای تلفن همراه یا جعبه قرص
✔ 🥗 رعایت رژیم کمنمک:
کاهش سدیم دریافتی به کمتر از 2 گرم در روز
اجتناب از غذاهای کنسرو شده و فرآوریشده
✔ ⚖ پایش روزانه وزن:
افزایش وزن 1-2 کیلوگرم در یک روز یا 2.3-3.5 کیلوگرم در یک هفته باید گزارش شود!
✔ 🛏 تغییر موقعیت بیمار: برای بهبود گردش خون و کاهش احتمال زخم بستر
🏃 افزایش تحمل بیمار به فعالیت و بهبود تبادل گازی
✔ برنامهریزی فعالیتها در دورههای کوتاه و استراحت در بین آنها
✔ نشستن هنگام انجام کارهای روزانه مثل خرد کردن سبزیجات، خشک کردن موها و اصلاح صورت
✔ آگاهی بیمار از علائمی که نشاندهنده نیاز به استراحت است
❌ بیماران مبتلا به HCM، ARVC/D یا RCM باید از فعالیتهای سنگین و ورزشهای رقابتی خودداری کنند!
🧘 کاهش اضطراب بیمار و خانواده
✔ حمایت روانی و عاطفی از بیمار و خانواده
✔ دادن اطلاعات کافی درباره بیماری و راههای مدیریت آن
✔ ایجاد فضایی که بیمار بتواند نگرانیهای خود را آزادانه بیان کند
✔ آموزش روشهای کاهش استرس و اضطراب
💪 کاهش احساس ناتوانی بیمار
✔ کمک به بیمار در شناسایی کارهایی که هنوز میتواند انجام دهد
✔ استفاده از دفتر یادداشت غذایی و ثبت وزن برای افزایش حس کنترل بر بیماری
✔ برنامهریزی برای مصرف داروها و پایش علائم بیماری
🏠 7. مراقبت در خانه و جامعه (Home & Community-Based Care)
✔ 🎓 آموزش بیمار درباره:
رژیم دارویی و نحوه مدیریت علائم
محدودیت مصرف سدیم
برنامهریزی فعالیتهای روزانه
شناخت علائم آریتمی و اقدامات اورژانسی
استفاده از دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED)
✔ 👨👩👧👦 حمایت خانواده:
آموزش CPR به اعضای خانواده
درک تغییرات سبک زندگی بیمار و حمایت عاطفی از او
✔ 🛑 هشدار! بیمار باید فوراً به پزشک مراجعه کند در صورت:
افزایش ناگهانی وزن (2-3 کیلوگرم در 1 روز یا 5 کیلوگرم در 1 هفته)
کوتاه شدن نفس غیرعادی یا بدتر شدن تنگی نفس
افزایش تورم در پاها، قوزک، یا شکم
سرفه مداوم
از دست دادن اشتها
خستگی شدید و غیرطبیعی
📊 8. ارزیابی نتایج (Evaluation)
✅ حفظ یا بهبود عملکرد قلبی (ضربان و تنفس طبیعی)
✅ کاهش تنگی نفس و بهبود تبادل گازی
✅ کنترل وزن و جلوگیری از افزایش بیش از حد
✅ افزایش تحمل بیمار به فعالیتهای روزانه
✅ کاهش اضطراب و افزایش توانایی بیمار در مدیریت زندگی
✅ پیشگیری از عوارض بیماری
📢 جمعبندی و نکات کلیدی
✔ کاردیومیوپاتی یک بیماری مزمن است که نیاز به مراقبت مداوم دارد.
✔ حمایت روانی و آموزش بیمار و خانواده نقش اساسی در مدیریت بیماری دارد.
✔ مصرف داروهای منظم، رژیم کمنمک، و پایش علائم کلید بهبود کیفیت زندگی بیماران است.
✔ آموزش CPR به اعضای خانواده میتواند در مواقع اضطراری جان بیمار را نجات دهد.
هر یک از سه لایه قلب ممکن است درگیر یک فرآیند عفونی شوند. بیماریهای عفونی قلب بر اساس لایهای که بیشترین درگیری را دارد نامگذاری میشوند:
✔ اندوکاردیت عفونی (عفونت اندوکارد، یعنی لایه داخلی قلب)
✔ میوکاردیت (عفونت میوکارد، یعنی عضله قلب)
✔ پریکاردیت (عفونت پریکارد، یعنی لایه خارجی و کیسه اطراف قلب)
📌 تشخیص عفونتهای قلبی عمدتاً بر اساس علائم بیمار و اکوی قلبی انجام میشود.
✅ بهترین راهکار برای مدیریت این بیماریها، پیشگیری است.
💉 آنتیبیوتیکهای وریدی معمولاً برای درمان عفونتهای قلبی ضروری هستند.
🔴 اندوکاردیت روماتیسمی (Rheumatic Endocarditis)
📌 تب روماتیسمی حاد معمولاً پس از عفونت گلودرد استرپتوکوکی در کودکان سن مدرسه ایجاد میشود.
اگر تب روماتیسمی درمان نشود، میتواند منجر به بیماری قلبی روماتیسمی شود که شامل:
✔ سوفل قلبی جدید
✔ کاردیومگالی (بزرگ شدن قلب)
✔ پریکاردیت
✔ نارسایی قلبی است.
💊 ✅ درمان سریع و مؤثر گلودرد استرپتوکوکی با آنتیبیوتیکها، از ایجاد تب روماتیسمی جلوگیری میکند.
این بیماری در کشورهای توسعهیافته کاهش یافته است اما هنوز در کشورهای در حال توسعه یک مشکل عمده محسوب میشود.
📌 جدول 24-5: تب روماتیسمی (Rheumatic Fever)
💡 تب روماتیسمی یک بیماری قابل پیشگیری است!
✔ تشخیص و درمان بهموقع گلودرد استرپتوکوکی، میتواند از ایجاد تب روماتیسمی و در نتیجه بیماری قلبی روماتیسمی جلوگیری کند.
🔍 علائم گلودرد استرپتوکوکی:
🔥 گلودرد ناگهانی و شدید
😣 درد هنگام بلعیدن
🌡 تب بالا
👅 لوزههای قرمز و متورم (گاهی با لکههای سفید یا چرک)
🔴 پتشی (لکههای قرمز ریز) در سقف دهان
🤕 تورم غدد لنفاوی جلوی گردن
📌 🩺 اقدامات تشخیصی:
✔ آزمایش سریع استرپ (Rapid Strep Test) برای تشخیص سریع
✔ کشت گلو (Throat Culture) در صورت مشکوک بودن نتیجه
🚨 ❌ بزرگسالان معمولاً در معرض خطر تب روماتیسمی نیستند، اما کودکان حتماً باید درمان شوند.
💊 درمان آنتیبیوتیکی:
✔ پنیسیلین یا آموکسیسیلین (خط اول درمان)
✔ ⚠ حتماً دوره آنتیبیوتیک را کامل کنید تا خطر تب روماتیسمی و بیماری قلبی کاهش یابد!
📌 🔗 منبع:
✅ CDC - مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها
🔗 www.cdc.gov/groupastrep/diseases-public/strep-throat.html
📍 تعریف:
اندوکاردیت عفونی عفونت میکروبی سطح درونی قلب (اندوتلیوم) است.
🚨 این بیماری نادر اما کشنده است:
🔹 مرگومیر در بیمارستان: ۱۴٪ تا ۲۲٪
🔹 مرگومیر در ۱ سال پس از تشخیص: تا ۴۰٪
📌 افراد در معرض خطر:
✔ سالمندان
✔ افراد دارای دریچه مصنوعی قلب
✔ افرادی که از دستگاههای قلبی مانند ضربانساز استفاده میکنند
✔ مصرفکنندگان مواد مخدر تزریقی (رایجترین علت اندوکاردیت در دریچههای سمت راست قلب)
✔ بیماران بستری با کاتترهای وریدی طولانیمدت
🔬 پاتوفیزیولوژی (Pathophysiology)
🔸 آسیب یا تغییر شکل اندوکارد باعث تشکیل لختههای فیبرین و پلاکتها میشود.
🔸 باکتریهای استافیلوکوک یا استرپتوکوک به این لختهها میچسبند و تکثیر میشوند.
🔸 تشکیل رشدهای عفونی (vegetations) روی دریچههای قلبی رخ میدهد.
🔸 این عفونت میتواند منجر به:
✔ پارگی دریچههای قلبی
✔ آبسه قلبی
✔ آسیب به تاندونهای نگهدارنده دریچهها
✔ ایجاد لخته و آمبولی در سایر ارگانها
🛑 عوامل خطر (Chart 24-6)
1️⃣ دریچههای مصنوعی یا ترمیمشده
2️⃣ دستگاههای قلبی کاشتهشده (مانند ICD، پیسمیکر)
3️⃣ سابقه اندوکاردیت عفونی
4️⃣ بیماری مادرزادی قلبی
5️⃣ پیوند قلب همراه با نارسایی دریچهای
6️⃣ مصرف مواد مخدر تزریقی
7️⃣ پیرسینگ، تاتو، یا داغگذاری بدن (خصوصاً دهان، بینی، نوک سینه)
8️⃣ دیالیز کلیوی
📍 علائم بالینی (Clinical Manifestations)
📌 علائم اولیه معمولاً به تدریج ظاهر میشوند:
✔ تب متناوب یا مداوم (ممکن است در سالمندان یا بیماران با نارسایی قلبی یا کلیوی دیده نشود)
✔ سوفل قلبی جدید یا تشدید شده (۸۵٪ بیماران)
✔ پتشی (نقاط قرمز ریز روی پوست، ملتحمه، یا مخاط دهان)
✔ ندولهای دردناک در انگشتان دست و پا (Osler nodes)
✔ لکههای قرمز/بنفش بدون درد روی کف دست و پا (Janeway lesions)
✔ لکههای خونریزی با مرکز سفید در چشم (Roth spots)
✔ خطوط خونریزی زیر ناخنها (Splinter hemorrhages)
🚨 آمبولی (در ۲۲٪ تا ۵۰٪ بیماران):
🔹 سکته مغزی (بهویژه انسداد شریان مغزی میانی)
🔹 آبسه طحال (نیاز به جراحی طحال)
🚨 نارسایی قلبی (شایعترین عارضه اندوکاردیت):
🔹 پارگی یا سوراخ شدن دریچهها
🔹 انسداد خون به دلیل رشد عفونی
🔹 باز شدن بخیههای دریچه مصنوعی
🩺 روشهای تشخیصی (Assessment & Diagnostic Findings)
✔ 💉 دو آزمایش کشت خون از دو محل مختلف (با فاصله حداقل ۲ ساعت)
✔ 🔬 شمارش گلبولهای سفید (WBC) افزایشیافته
✔ 📈 ESR و CRP بالا (نشانه التهاب)
✔ 📸 اکوکاردیوگرافی:
🔹 وجود رشدهای عفونی روی دریچهها
🔹 پارگی یا سوراخ شدن دریچهها
✔ 📊 TEE (اکوی از طریق مری): دقیقتر از اکوکاردیوگرافی قفسه سینه
🚨 ❌ نتیجه منفی در کشت خون، اندوکاردیت را رد نمیکند!
🛡 پیشگیری (Prevention)
✔ آنتیبیوتیک پیشگیرانه در افراد پرخطر:
🔹 بیماران با دریچه مصنوعی یا پیوند قلب
🔹 بیماران با سابقه اندوکاردیت
🔹 بیماران با بیماری مادرزادی قلبی خاص
✔ بهداشت دهان و دندان (مسواک، نخ دندان، جرمگیری منظم)
✔ حذف منابع عفونت (درمان زخمها، رعایت بهداشت کاتترهای وریدی)
✔ شستن دستها و رعایت اصول استریل هنگام مراقبتهای پزشکی
💊 درمان دارویی (Medical Management)
✔ 💉 آنتیبیوتیک وریدی برای ۲ تا ۶ هفته (دُز بالا برای حذف کامل عفونت)
✔ 🔬 پایش مرتب سطح آنتیبیوتیک در خون و کشتهای مکرر
✔ 🏠 برخی بیماران درمان را در منزل دریافت میکنند (مراقبت پرستاری در منزل)
✔ 💊 کنترل علائم با داروهای ضدتب و ضدالتهاب (NSAIDs)
🛠 درمان جراحی (Surgical Management)
💡 موارد نیازمند جراحی:
🔹 نارسایی قلبی ناشی از اندوکاردیت
🔹 آبسه قلبی یا دریچهای
🔹 آمبولیهای مکرر
🔹 عدم پاسخ به آنتیبیوتیکها
💉 انواع جراحی:
✔ ترمیم یا تعویض دریچه
✔ برداشتن بافتهای عفونی (دبریدمان)
✔ بستن فیستولهای ایجاد شده
🏥 مراقبتهای پرستاری (Nursing Management)
🔹 مانیتور تب (افزایش یا کاهش آن نشاندهنده پاسخ به درمان است)
🔹 ارزیابی و مدیریت علائم قلبی (بررسی صداهای قلب، سوفل جدید یا بدتر شده)
🔹 کنترل علائم آمبولی سیستمیک (سکته مغزی، نارسایی کلیه، انفارکتوس ریه)
🔹 آموزش بیمار برای رعایت بهداشت، مصرف منظم داروها، و تشخیص زودهنگام علائم عود عفونت
🔹 مشاوره و حمایت روانی بیمار و خانواده (بهویژه برای بیمارانی که مدت طولانی در خانه تحت درمان هستند)
🚨 بیماران با سابقه اندوکاردیت عفونی همیشه در معرض خطر عود هستند!
✅ خلاصه نکات کلیدی:
✔ یک عفونت جدی و کشنده با مرگومیر بالا
✔ در افراد دارای دریچه مصنوعی، دستگاههای قلبی، مصرفکنندگان مواد مخدر تزریقی و بیماران بستری بیشتر دیده میشود
✔ علائم شامل تب، سوفل قلبی، پتشی، ندولهای دردناک انگشتان، و علائم سکته مغزی یا آمبولی است
✔ کشت خون، اکوکاردیوگرافی، و آزمایشات التهابی برای تشخیص استفاده میشوند
✔ درمان با آنتیبیوتیک وریدی ۲ تا ۶ هفته، و در برخی موارد جراحی الزامی است
✔ پیشگیری شامل بهداشت دهان، حذف منابع عفونت، و آنتیبیوتیک پروفیلاکتیک برای بیماران پرخطر است
🔍 ❗ توصیه مهم: اگر بیمار شما سابقه اندوکاردیت دارد یا در گروه پرخطر قرار دارد، علائم تب طولانیمدت را جدی بگیرید و سریعاً بررسی کنید!
📍 تعریف
میوکاردیت التهاب عضله قلب (میوکارد) است که میتواند باعث گشاد شدن قلب، تشکیل لختههای دیوارهای (mural thrombi)، نفوذ سلولهای ایمنی به اطراف عروق کرونری و بین فیبرهای عضلانی، و تخریب فیبرهای عضلانی شود.
🚨 عوارض:
🔹 برخی بیماران بدون علائم خاص بهبود مییابند
🔹 در برخی، بیماری منجر به کاردیومیوپاتی و نارسایی قلبی میشود
🔹 در موارد شدید، میوکاردیت فولمینانت باعث مرگ ناگهانی قلبی میشود
🔬 پاتوفیزیولوژی (Pathophysiology)
💡 عوامل ایجادکننده:
✔ ویروسی: ویروسهای کوکساکی A و B، HIV، آنفلوانزا A
✔ باکتریایی: استرپتوکوک، استافیلوکوک
✔ ریکتسیایی: تب لکهای کوههای راکی
✔ قارچی: کاندیدا، آسپرژیلوس
✔ انگلها: بیماری شاگاس (Chagas disease)
✔ بیماریهای خودایمنی: تب روماتیسمی، لوپوس
✔ واکنش به سموم و داروها
🛑 میوکاردیت معمولاً از یک ناحیه کوچک شروع شده و در صورت عدم درمان، به کل میوکارد گسترش مییابد.
📍 علائم بالینی (Clinical Manifestations)
🔹 بدون علامت (در موارد خفیف)
🔹 علائم مشابه آنفلوانزا (شایعترین نشانهها)
🔹 خستگی شدید و تنگی نفس
🔹 سنکوپ و طپش قلب
🔹 درد در قفسه سینه و قسمت فوقانی شکم
🔹 نارسایی قلبی حاد در موارد شدید
🚨 در موارد فولمینانت (شدید)، بیماران ممکن است دچار نارسایی قلبی ناگهانی شوند.
🩺 روشهای تشخیصی (Assessment & Diagnostic Findings)
💡 ممکن است در معاینه فیزیکی هیچ نشانهای نداشته باشد، اما در موارد شدید:
✔ تاکیکاردی و درد قفسه سینه
✔ صداهای قلبی ضعیف (خصوصاً S1)
✔ سوفل سیستولیک و ریتم گالوپ
✔ مالش پریکاردی (pericardial friction rub)
✔ WBC، ESR و CRP بالا (نشانه التهاب)
🔍 روشهای تصویربرداری:
✔ 📸 بیوپسی اندومیوکاردی (تشخیص قطعی)
✔ 🖥 MRI قلبی (روش غیرتهاجمی برتر)
📌 💡 MRI با تزریق ماده حاجب میتواند محل مناسب برای بیوپسی را مشخص کند.
💊 درمان (Medical Management)
✔ استراحت کامل در تخت (کاهش بار کاری قلب)
✔ محدود کردن فعالیتهای فیزیکی بهویژه در جوانان (حداقل ۶ ماه)
✔ درمان بیماری زمینهای (مثلاً پنیسیلین برای استرپتوکوک گروه A)
✔ مدیریت نارسایی قلبی و آریتمیها
✔ ❌ منع استفاده از NSAIDs (به دلیل افزایش آسیب قلبی و تکثیر ویروسی در مطالعات حیوانی)
🩺 مراقبتهای پرستاری (Nursing Management)
✔ ارزیابی بهبود تاکیکاردی، تب و سایر علائم
✔ مانیتورینگ قلبی مداوم برای آریتمیهای خطرناک
✔ پوشیدن جورابهای ضد آمبولی و تمرینات غیرفعال/فعال برای کاهش خطر لخته شدن خون
📢 🔴 هشدار ایمنی پرستاری (Quality & Safety Nursing Alert)
🚨 بیماران مبتلا به میوکاردیت نسبت به دیجیتالیس حساس هستند!
🔹 علائم مسمومیت با دیجیتالیس:
✔ آریتمی جدید
✔ بیاشتهایی، تهوع، استفراغ
✔ سردرد و بیحالی
🔹 ❗ در صورت مشاهده این علائم، بلافاصله به پزشک اطلاع دهید.
✅ خلاصه نکات کلیدی
✔ میوکاردیت یک التهاب عضله قلب است که میتواند منجر به نارسایی قلبی شود.
✔ ویروسها (خصوصاً کوکساکی)، باکتریها، انگلها و بیماریهای خودایمنی از عوامل ایجادکننده هستند.
✔ علائم شامل خستگی، تنگی نفس، سنکوپ، طپش قلب و درد قفسه سینه است.
✔ MRI قلبی و بیوپسی اندومیوکاردی مهمترین روشهای تشخیصی هستند.
✔ درمان شامل استراحت، محدودیت فعالیت و درمان عامل زمینهای است.
✔ بیماران به دیجیتالیس حساس هستند و باید برای علائم مسمومیت مانیتور شوند.
🔍 💡 توصیه مهم: بیماران پس از بهبودی باید به آرامی به فعالیتهای عادی بازگردند و در صورت احساس طپش قلب یا تنگی نفس مجدد، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
📍 تعریف
پریکاردیت التهاب پرده پریکارد (غشای دوجداره اطراف قلب) است که ۵٪ از مراجعات اورژانسی برای درد قفسه سینه را شامل میشود.
💡 انواع پریکاردیت:
🔹 حاد: شروع ناگهانی، علائم شدید، معمولاً بهبود طی چند هفته
🔹 مزمن: تداوم التهاب بیش از ۳ ماه
🔹 عودکننده: بروز مجدد پس از یک دوره بهبودی
🔬 پاتوفیزیولوژی (Pathophysiology)
📌 مکانیسم ایجاد بیماری:
🔹 التهاب پرده پریکارد → تجمع مایع در فضای پریکاردی (افیوژن پریکاردی)
🔹 افزایش فشار بر قلب → کاهش برونده قلبی و نارسایی قلبی
🔹 چسبندگی و ضخیم شدن پریکارد در موارد مکرر → پریکاردیت انقباضی
🔹 کلسیفیه شدن پریکارد → کاهش خاصیت ارتجاعی بطنها → کاهش حجم پرشدگی بطنها
🔹 کاهش پرشدگی بطنها → کاهش برونده قلبی → نارسایی قلبی و افزایش فشار وریدی
🚨 عوارض جدی:
✅ تامپوناد قلبی (تجمع بیش از حد مایع که باعث فشردگی قلب میشود)
✅ پریکاردیت انقباضی (سفت شدن پریکارد که مانع از پر شدن بطنها میشود)
📍 علل (Causes) – 📜 جدول ۲۴-۷
📌 عوامل ایجادکننده پریکاردیت:
✅ عفونی:
✔ ویروسی (شایعترین علت): آنتروویروس، هرپس ویروس، آدنوویروس، پاروویروس
✔ باکتریایی (نادر، اما در صورت بروز معمولاً به دلیل مایکوباکتریوم توبرکلوزیس)
✔ قارچی: کاندیدا، آسپرژیلوس
✔ انگلی: اکینوکوکوس، توکسوپلاسما
✅ غیرعفونی:
✔ بیماریهای خودایمنی: لوپوس، آرتریت روماتوئید، سارکوئیدوز، اسکلرودرمی
✔ اختلالات متابولیک: اورمی، میکزدم
✔ تروما: ضربه به قفسه سینه، جراحی قلب، آنژیوگرافی، کاشت پیسمیکر
✔ سرطان: متاستاز سرطان ریه یا پستان، مزوتلیوما
✔ رادیوتراپی (۵-۹ ماه پس از درمان)
✔ حساسیت دارویی (مانند داروهای ضد سرطان، NSAIDs)
📍 علائم بالینی (Clinical Manifestations)
📢 🔴 مشخصترین علامت: درد قفسه سینه
✅ محل درد: زیر جناغ سینه، گردن، شانه چپ، یا ناحیه تراپزیوس
✅ ویژگیهای درد:
✔ ثابت ولی با تنفس عمیق و دراز کشیدن تشدید میشود
✔ در حالت نشسته و خم شدن به جلو بهتر میشود
🔹 🔊 صداهای مشخص: مالش پریکاردی (Pericardial Friction Rub) – صدای سایش و خراششی
🔹 🔼 افزایش تعداد ضربان قلب (برای جبران کاهش برونده قلبی)
🔹 😷 علائم عمومی: تب خفیف، سرفه خشک، هیپوتهویه (به دلیل درد هنگام تنفس عمیق)**
🔹 📉 علائم نارسایی قلبی: تنگی نفس، ادم محیطی، افزایش فشار وریدی
🚨 در صورت پیشرفت بیماری:
✅ تامپوناد قلبی: کاهش صداهای قلبی، افت فشار خون، نبض پارادوکسیک (Pulsus Paradoxus)
🩺 روشهای تشخیصی (Assessment & Diagnostic Findings)
📢 💡 تشخیص بر اساس تاریخچه پزشکی، علائم بالینی و تصویربرداری صورت میگیرد.
📍 تستهای تشخیصی:
✔ 📸 اکوکاردیوگرافی: مشاهده التهاب، افیوژن پریکاردی یا تامپوناد
✔ 🖥 CT اسکن: بهترین روش برای تشخیص اندازه، شکل و محل افیوژن
✔ 🔬 MRI قلبی: بررسی التهاب و چسبندگی پریکارد
✔ 📊 الکتروکاردیوگرافی (ECG):
✅ افزایش ST محدب در همه لیدها (بدون تغییرات متقابل)
✅ کاهش سگمنت PR
📌 💡 گاهی بیوپسی پریکارد از طریق ویدئواسکوپی انجام میشود.
💊 درمان (Medical Management)
✔ 🏥 استراحت در بستر در موارد کاهش برونده قلبی
✔ 💊 داروهای ضدالتهابی (NSAIDs مانند آسپرین، ایبوپروفن) برای کاهش درد و التهاب
✔ 💊 در صورت شدت بیماری: پردنیزولون (کورتیکواستروئید)
✔ 💊 کلشیسین (Colchicine) به عنوان درمان مکمل در موارد شدید
✔ 💉 در صورت افیوژن شدید: پریکاردیوسنتز (تخلیه مایع پریکارد با سوزن یا کاتتر)
✔ 🔪 در موارد مزمن: پریکاردیوتومی (برداشتن بخشی از پریکارد برای کاهش محدودیت انقباضی)
🚨 تامپوناد قلبی وضعیت اورژانسی است و نیاز به درمان فوری دارد.
🩺 مراقبتهای پرستاری (Nursing Management)
✔ 🏥 کاهش درد و اضطراب بیمار با پوزیشن مناسب (نشسته و خم شده به جلو)
✔ ⚡ آموزش بیماران که دردشان ناشی از حمله قلبی نیست تا اضطرابشان کاهش یابد
✔ 🏋♂ کمک به محدودیت فعالیت در دوران حاد بیماری
✔ 📊 نظارت بر علائم حیاتی و وضعیت همودینامیک بیمار
✔ 🩺 بررسی منظم برای علائم نارسایی قلبی و تامپوناد قلبی
📢 🔴 هشدار پرستاری:
🚨 مانیتور علائم تامپوناد قلبی (نبض پارادوکسیک، کاهش صداهای قلبی، افت فشار خون)
✅ خلاصه نکات کلیدی
✔ پریکاردیت التهاب پرده قلب است که ممکن است حاد، مزمن یا عودکننده باشد.
✔ علت اصلی ویروسی است اما ممکن است ناشی از بیماریهای خودایمنی، سرطان، یا ضربه باشد.
✔ درد قفسه سینه مشخصترین علامت است که هنگام نشستن و خم شدن به جلو کاهش مییابد.
✔ اکوکاردیوگرافی و CT اسکن مهمترین ابزارهای تشخیصی هستند.
✔ NSAIDs و کلشیسین درمان اصلی هستند و در موارد شدید از پریکاردیوسنتز استفاده میشود.
✔ بیماران باید برای تامپوناد قلبی مانیتور شوند، زیرا میتواند کشنده باشد.
📌 💡 توصیه مهم: بیماران مبتلا به پریکاردیت باید از فعالیتهای شدید پرهیز کنند و در صورت عود علائم مانند درد قفسه سینه و تب، بلافاصله به پزشک مراجعه کنند.
📍 بررسی و ارزیابی (Assessment)
📌 علامت اصلی پریکاردیت:
✅ درد قفسه سینه
🔹 ویژگیهای درد:
✅ هنگام نشستن و خم شدن به جلو کاهش مییابد
✅ با دراز کشیدن و تنفس عمیق تشدید میشود
✅ ممکن است به گردن، شانه چپ یا ناحیه تراپزیوس منتشر شود
📢 🔎 افتراق از سایر علل درد قفسه سینه:
💡 پریکاردیت یا سکته قلبی؟
✔ درد پریکاردیت با حرکات تنفسی تغییر میکند
✔ با تنفس عمیق، سرفه، بلع یا تغییر وضعیت تشدید میشود
✔ درد سکته قلبی مداوم است و با تغییر وضعیت بدن ارتباط ندارد
🔹 🔊 صداهای تشخیصی:
✅ 🔎 مالش پریکاردی (Pericardial Friction Rub):
✔ صدای خراششی یا سایش در استتوسکوپ، همزمان با ضربان قلب
✔ **بهترین محل شنیدن: ** لبه چپ جناغ، فضای بیندندهای چهارم
✔ 💡 برای افتراق از مالش پلورال، از بیمار بخواهید نفس خود را نگه دارد؛ اگر صدای مالش ادامه داشت، احتمالاً پریکاردیال است.
📢 🔴 هشدار پرستاری:
🚨 وجود مالش پریکاردی نشانه قطعی پریکاردیت است!
🔹 📈 سایر علائم:
✔ تب ناگهانی (در موارد عفونی)
✔ افزایش تعداد گلبولهای سفید (WBC)
✔ افزایش ESR و CRP (نشانه التهاب)
📍 تشخیص پرستاری (Nursing Diagnoses)
🔹 💊 تشخیصهای مهم:
✅ درد حاد مرتبط با التهاب پریکارد
✅ کمبود دانش در مورد تشخیص و مدیریت خودمراقبتی
🔹 📢 عوارض احتمالی:
🚨 ✅ افیوژن پریکاردی (Pericardial Effusion)
🚨 ✅ تامپوناد قلبی (Cardiac Tamponade) – وضعیت اورژانسی!
📍 اهداف درمانی (Planning & Goals)
✅ کاهش درد
✅ پیشگیری از عوارض (تامپوناد قلبی، نارسایی قلبی)
✅ آموزش بیمار برای مراقبت از خود
📍 مداخلات پرستاری (Nursing Interventions)
🔹 کاهش درد (Relieving Pain)
✔ 🏥 استراحت در بستر تا فروکش کردن علائم
✔ 🔝 نشستن در حالت خم شده به جلو (Chair Rest) برای کاهش درد
✔ 💊 استفاده از NSAIDs (مانند ایبوپروفن) و کلشیسین در موارد شدید
✔ 🔎 پایش عوارض داروها، بهویژه عوارض گوارشی NSAIDs
✔ 🚨 در صورت عود علائم، بازگشت به استراحت مطلق
🔹 افزایش آگاهی بیمار (Enhancing Knowledge)
📢 💡 آموزش بیمار در مورد:
✔ علت بیماری (عفونت، خودایمنی، سرطان، تروما، داروها)
✔ **اهمیت رعایت استراحت و محدودیت فعالیت
✔ چگونه علائم را مدیریت کند (مثلاً نشستن و خم شدن به جلو)
✔ ⚠ علائم خطرناک (سبکی سر، تاکیکاردی، کاهش فشار خون) که نیاز به مراجعه فوری دارند
🚨 🔴 بیمار باید بداند که تامپوناد قلبی یک وضعیت اورژانسی است!
🔹 پایش و مدیریت عوارض (Monitoring & Managing Complications)
📌 ✅ افیوژن پریکاردی (Pericardial Effusion):
✔ افزایش تجمع مایع در اطراف قلب
✔ ممکن است بدون علامت باشد، اما میتواند منجر به تامپوناد قلبی شود
📌 🚨 تامپوناد قلبی (Cardiac Tamponade) – وضعیت اورژانسی!
✅ 🛑 تجمع بیش از حد مایع که باعث فشار بر قلب شده و عملکرد آن را مختل میکند
💡 علائم هشداردهنده تامپوناد:
✔ ✅ تنگی نفس شدید و ناگهانی
✔ ✅ احساس سنگینی یا فشار در قفسه سینه
✔ ✅ گیجی، سرگیجه، احساس سبکی سر
✔ ✅ تاکیکاردی (افزایش ضربان قلب)
✔ ✅ کاهش شدید فشار خون (Hypotension)
✔ ✅ تورم وریدهای گردنی (Jugular Vein Distension - JVD)
✔ ✅ نبض پارادوکسیک (Pulsus Paradoxus): کاهش بیش از ۱۰ mmHg فشار خون سیستولیک هنگام دم
✔ ✅ صدای قلبی نامشخص یا کمشنوا (Muffled Heart Sounds)
📢 **🚨 تامپوناد قلبی یک اورژانس پزشکی است! بیمار باید فوراً برای اکوکاردیوگرافی و پریکاردیوسنتز (تخلیه مایع از پریکارد) آماده شود.
📢 🛑 معیارهای بک (Beck’s Triad) برای تشخیص تامپوناد قلبی:
1️⃣ 📉 افت فشار خون (Hypotension)
2️⃣ 🔕 صداهای خفه قلب (Muffled Heart Sounds)
3️⃣ 🩸 تورم وریدهای گردنی (JVD - Jugular Vein Distension)
📢 💡 در صورت مشاهده این علائم، فوراً پزشک را مطلع کنید و بیمار را برای تخلیه اورژانسی مایع پریکارد آماده کنید!
📍 مراقبت در منزل و پیگیریهای بعدی (Home, Community-Based & Transitional Care)
📢 💡 توصیههای مهم به بیمار:
✔ 💊 مصرف منظم داروها (NSAIDs، کلشیسین)
✔ 🏥 پیگیری منظم برای بررسی عوارض (تامپوناد، عود بیماری)
✔ 🛑 آگاهی از علائم هشداردهنده و مراجعه فوری در صورت بروز
✔ 🚫 پرهیز از فعالیتهای شدید تا زمان بهبودی کامل
📢 ✅ پرستاران باید بیماران را تشویق کنند تا سبک زندگی سالمتری داشته باشند، از جمله رعایت تغذیه مناسب و پیگیریهای منظم پزشکی.
📍 ارزیابی و نتایج مورد انتظار (Evaluation & Expected Outcomes)
✅ کاهش درد و بازگشت به فعالیتهای روزانه بدون ناراحتی
✅ کاهش تب و علائم التهاب
✅ عدم وجود مالش پریکاردی (Pericardial Friction Rub)
✅ مدیریت مؤثر خودمراقبتی و مراجعه منظم به پزشک
✅ پایداری فشار خون و عدم وجود نشانههای تامپوناد
✅ صدای قلبی قوی و واضح، بدون افزایش وریدهای گردنی
📍 نتیجهگیری (Conclusion)
📌 پریکاردیت معمولاً یک بیماری خودمحدودشونده است، اما در برخی موارد میتواند منجر به عوارض جدی مانند تامپوناد قلبی شود.
📌 پرستاران نقش کلیدی در تشخیص، مدیریت و آموزش بیماران دارند.
📌 آموزش بیماران در مورد مدیریت درد، علائم خطر و پیگیریهای پزشکی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
🚨 🔴 توجه: در صورت مشاهده علائم تامپوناد قلبی، بیمار باید فوراً به اورژانس منتقل شود!
💡 مورد 1: اندوکاردیت عفونی در یک بیمار با دریچه پروستتیک
📌 ✅ سناریو:
یک زن 67 ساله با علائم تب، ضعف عمومی (مالیز)، و ندولهای دردناک روی انگشتان به اورژانس مراجعه کرده است. بیمار در کودکی دریچه آئورتی پروستتیک دریافت کرده و سابقه پزشکی دیگری ندارد. پزشک معالج به اندوکاردیت عفونی (IE) مشکوک است و آنتیبیوتیک تجویز میکند.
📌 🔎 اقدامات پرستاری قبل از شروع آنتیبیوتیک:
✅ 📢 قبل از شروع آنتیبیوتیک، گرفتن حداقل ۲ ست آزمایش کشت خون از دو محل مختلف، هر کدام با کشت هوازی و بیهوازی (طبق پروتکل استاندارد اندوکاردیت)
✅ 📌 ثبت علائم حیاتی اولیه و پایش بیمار برای شوک سپتیک احتمالی
✅ 📌 بررسی شرح حال دقیق، از جمله هرگونه جراحی اخیر، پروسیجر دندانپزشکی، یا استفاده از کاتتر وریدی مرکزی
✅ 📌 ارزیابی دقیق قلبی (آسکولتاسیون برای سوفلهای جدید یا تغییر یافته)
✅ 📌 انجام اکوکاردیوگرافی ترانستوراسیک (TTE) یا در صورت نیاز، ترانسازوفاژیال (TEE) برای بررسی وگتاسیون دریچهای
📢 🚨 نکته مهم: شروع زودهنگام آنتیبیوتیک قبل از گرفتن کشت خون میتواند تشخیص را مختل کند.
📌 🔴 اولویتهای مراقبتی:
✔ مدیریت عفونت: تجویز آنتیبیوتیک مناسب پس از کشت خون
✔ پایش علائم حیاتی برای شناسایی شوک سپتیک یا عوارض جانبی
✔ کنترل وضعیت قلبی (افیوژن دریچهای، نارسایی قلبی)
✔ پایش عوارض آمبولیک (مثلاً سکته مغزی، آمبولی کلیوی یا ریوی)
✔ آموزش بیمار درباره اهمیت پیگیری درمان و احتمال نیاز به تعویض دریچه مجدد در آینده
💡 مورد 2: کاردیومیوپاتی و اضطراب بیمار درباره تشخیص
📌 ✅ سناریو:
یک مرد 57 ساله با تورم مچ پا (ادم) و تنگی نفس در پیادهروی کوتاه به کلینیک مراجعه کرده است. پزشک با اکوکاردیوگرافی، تشخیص کاردیومیوپاتی (CMP) را تأیید میکند. بیمار در مورد این بیماری و تأثیر آن بر زندگیاش مضطرب است.
📌 📢 نکات آموزشی مهم برای بیمار:
✅ 📌 کاردیومیوپاتی میتواند پیشرونده باشد، اما با درمان مناسب میتوان علائم را کنترل کرد.
✅ 📌 کاهش نمک در رژیم غذایی و نظارت بر وزن برای کنترل احتباس مایعات
✅ 📌 اهمیت مصرف منظم داروهای تجویزی، مانند بتابلوکرها و مهارکنندههای ACE
✅ 📌 محدود کردن مصرف الکل و ترک سیگار
✅ 📌 برنامهریزی برای ورزش سبک و فعالیت بدنی کنترلشده
✅ 📌 آگاهی از علائم هشداردهنده نارسایی قلبی (افزایش ناگهانی وزن، تنگی نفس، سرگیجه)
📌 🔹 نقش سایر اعضای تیم درمانی:
✔ متخصص قلب: تعیین برنامه درمانی، تنظیم داروها، نظارت بر پیشرفت بیماری
✔ متخصص تغذیه: تنظیم رژیم کمنمک و کنترل مایعات
✔ متخصص فیزیوتراپی: آموزش ورزشهای ایمن برای بهبود توان قلبی
✔ روانشناس یا مددکار اجتماعی: کمک به کاهش استرس و انطباق بیمار با زندگی جدید
📢 💡 تمرکز اصلی آموزش بیمار بر روی بهبود کیفیت زندگی و مدیریت علائم است.
💡 مورد 3: غش کردن (سنکوپ) در بیمار مبتلا به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM)
📌 ✅ سناریو:
یک زن 47 ساله با کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) در تابستان گرم به دلیل سنکوپ (غش) به اورژانس مراجعه کرده است. پزشک کمآبی بدن (دهیدراتاسیون) را عامل این اتفاق میداند.
📌 🔎 چرا دهیدراتاسیون میتواند در HCM باعث سنکوپ شود؟
💡 📢 در HCM، دیوارههای قلب ضخیم شده و خروجی بطن چپ ممکن است دچار انسداد (LVOT Obstruction) شود.
✅ 📌 دهیدراتاسیون باعث کاهش حجم خون (Preload) میشود.
✅ 📌 کاهش حجم خون باعث تشدید انسداد خروجی بطن چپ (LVOT) شده و خونرسانی به مغز کاهش مییابد.
✅ 📌 کاهش خونرسانی مغزی باعث سنکوپ ناگهانی میشود.
📌 🔎 ارزیابی و اقدامات اولویتدار در اورژانس:
✔ 🩸 بررسی فشار خون و نبض برای افت فشار (Hypotension) و تاکیکاردی جبرانی
✔ 📌 بررسی علائم دهیدراتاسیون (خشکی مخاط دهان، کاهش برونده ادرار)
✔ 📌 انجام ECG برای بررسی آریتمیهای خطرناک (مانند VT یا VF)
✔ 📌 اکوکاردیوگرافی برای ارزیابی انسداد خروجی بطن چپ (LVOT Obstruction)
✔ 📌 پایش سطح الکترولیتها (بهویژه پتاسیم و سدیم)
📌 🔴 اقدامات درمانی اولویتدار:
🚨 ✅ جبران مایعات با احتیاط (تزریق سرم ایزوتونیک با کنترل دقیق، جلوگیری از کاهش شدید پرهلود)
🚨 ✅ تجویز بتابلوکرها یا مسدودکنندههای کانال کلسیم (در صورت لزوم) برای کاهش شدت انسداد
🚨 ✅ محدود کردن فعالیتهای شدید و اجتناب از محیطهای گرم برای پیشگیری از دهیدراتاسیون بعدی
📢 💡 تمرکز بر جلوگیری از کاهش حجم خون و کنترل انسداد LVOT برای جلوگیری از سنکوپهای بعدی است.
📌 جمعبندی (Summary)
📍 مورد 1 (اندوکاردیت عفونی و دریچه پروستتیک)
✔ قبل از آنتیبیوتیک، باید کشت خون انجام شود.
✔ پایش عوارض آمبولیک و نارسایی دریچهای ضروری است.
✔ بیمار نیاز به درمان طولانیمدت آنتیبیوتیکی دارد.
📍 مورد 2 (اضطراب بیمار درباره کاردیومیوپاتی)
✔ آموزش بیمار درباره کنترل علائم، داروها، تغذیه و فعالیت بسیار مهم است.
✔ نقش تیم درمانی شامل متخصص قلب، تغذیه، فیزیوتراپی و روانشناسی کلیدی است.
📍 مورد 3 (سنکوپ در HCM و دهیدراتاسیون)
✔ دهیدراتاسیون میتواند انسداد خروجی بطن چپ را تشدید کند و باعث سنکوپ شود.
✔ جبران مایعات باید با دقت انجام شود تا افت ناگهانی Preload رخ ندهد.
✔ پرهیز از ورزش شدید، محیط گرم، و استرس برای جلوگیری از عود سنکوپ ضروری است.
📢 💡 تفکر انتقادی در این موارد به پرستاران کمک میکند تا تشخیص سریعتری داشته باشند، از عوارض جلوگیری کنند و کیفیت زندگی بیماران را بهبود ببخشند. 🚑💙