فصل پنجم - بخش پنجم
تعداد قسمت ها: 26 👇🏻
🎯 اهداف یادگیری (Learning Outcomes)
پس از مطالعه این فصل، یادگیرنده قادر خواهد بود:
1️⃣ شناخت علل، پاتوفیزیولوژی و تظاهرات بالینی انواع مختلف نارسایی قلبی
2️⃣ توصیف مدیریت پزشکی، از جمله درمانهای دارویی توصیهشده برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
3️⃣ استفاده از فرآیند پرستاری به عنوان یک چارچوب برای مراقبت از بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
4️⃣ شناسایی سایر اختلالات قلبی و مدیریت پزشکی و پرستاری بیماران با عوارض ناشی از بیماریهای قلبی
📌 مفهوم کلیدی پرستاری: پرفیوژن (Perfusion)
🔍 پرفیوژن (Perfusion) به معنی تأمین خون و اکسیژن کافی به اندامها و بافتهای بدن است. نارسایی قلبی باعث کاهش پرفیوژن شده و در صورت مدیریت نامناسب، میتواند به نارسایی اندامهای حیاتی منجر شود.
📖 واژهنامه (Glossary)
🔹 اصطلاحات مهم نارسایی قلبی و مدیریت عوارض آن:
📌 آنوری (Anuria): تولید ادرار کمتر از 50 میلیلیتر در 24 ساعت
📌 آسیت (Ascites): تجمع مایع در حفره صفاقی (شکم)
📌 درمان با هماهنگسازی مجدد قلب (Cardiac Resynchronization Therapy – CRT): استفاده از دستگاهی برای تحریک همزمان هر دو بطن و بهبود عملکرد قلب در نارسایی قلبی
📌 نارسایی قلبی احتقانی (Congestive Heart Failure – CHF): تجمع مایعات در بدن ناشی از نارسایی قلبی
📌 نارسایی قلبی دیاستولیک (Diastolic Heart Failure): ناتوانی بطن چپ در پر شدن و پمپاژ کافی خون (همان HFpEF)
📌 کسر جهشی (Ejection Fraction – EF): درصد خونی که از بطن چپ در هر انقباض پمپاژ میشود (معیار کلیدی عملکرد قلب)
📌 نارسایی قلبی (Heart Failure – HF): سندرمی که در اثر اختلال ساختاری یا عملکردی قلب ایجاد شده و باعث کاهش توانایی پر شدن یا تخلیه خون از بطنها میشود.
📌 نارسایی قلبی با کسر جهشی کاهشیافته (HFrEF): نارسایی قلبی سیستولیک که در آن EF ≤ 40% است.
📌 نارسایی قلبی با کسر جهشی حفظشده (HFpEF): نارسایی قلبی دیاستولیک که در آن EF ≥ 50% است.
📌 نارسایی قلبی سمت چپ (Left-Sided Heart Failure): ناتوانی بطن چپ در پمپاژ خون به سیستم گردش خون (همان نارسایی بطن چپ)
📌 نارسایی قلبی سمت راست (Right-Sided Heart Failure): ناتوانی بطن راست در پمپاژ خون به گردش خون ریوی (همان نارسایی بطن راست)
📌 اولیگوری (Oliguria): کاهش تولید ادرار (کمتر از 400 میلیلیتر در 24 ساعت)
📌 ارتوپنه (Orthopnea): تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
📌 دیسترس تنفسی شبانه متناوب (PND – Paroxysmal Nocturnal Dyspnea): تنگی نفس ناگهانی در هنگام خواب
📌 ادم ریوی (Pulmonary Edema): تجمع مایع در ریهها که باعث دیسترس تنفسی شدید میشود
📌 فعالیت الکتریکی بدون نبض (Pulseless Electrical Activity – PEA): حالتی که فعالیت الکتریکی در ECG وجود دارد، اما نبض یا فشارخون قابل اندازهگیری نیست
📌 نبض پارادوکسیکال (Pulsus Paradoxus): کاهش فشار خون بیش از 10 mmHg در هنگام دم نسبت به بازدم
📌 نارسایی قلبی سیستولیک (Systolic Heart Failure): کاهش توانایی انقباض قلب و پمپاژ خون کافی (همان HFrEF)
💡 اهمیت شناخت و مدیریت عوارض بیماریهای قلبی
📌 بیماریهای قلبی همچنان علت اصلی مرگومیر در ایالات متحده هستند (CDC, 2017).
✅ اما پیشرفتهای تشخیصی، درمانی و آگاهی بیماران باعث شده است که افراد مبتلا به بیماریهای قلبی بتوانند سالها با کیفیت زندگی مناسب زندگی کنند.
✅ با این حال، بیماریهای قلبی همچنان مزمن و پیشرونده هستند و ممکن است به نارسایی قلبی و سایر عوارض جدی منجر شوند (Benjamin et al., 2019).
📌 این فصل بر روی شناخت و مدیریت عوارض رایج بیماریهای قلبی تمرکز دارد، از جمله:
✔ نارسایی قلبی (HF) و انواع آن
✔ ادم ریوی و عوارض ریوی
✔ تداخلات پزشکی و دارودرمانی در نارسایی قلبی
✔ مداخلات پرستاری برای مدیریت بیماران قلبی
📢 جمعبندی و نکات کلیدی
🔹 نارسایی قلبی (HF) شامل کاهش توانایی قلب در پمپاژ خون کافی است.
🔹 HF میتواند به دو نوع دیاستولیک (HFpEF) و سیستولیک (HFrEF) تقسیم شود.
🔹 ادم ریوی، کاهش پرفیوژن، و نارسایی کلیوی از مهمترین عوارض HF هستند.
🔹 مدیریت پرستاری شامل نظارت بر علائم حیاتی، آموزش بیمار، و بهبود کیفیت زندگی است.
🔹 پیشرفتهای درمانی شامل دستگاههای کمککننده (مانند CRT) و دارودرمانی مدرن است.
📢 ✅ در ادامه این فصل، بررسی دقیقتر درمانهای دارویی و مداخلات پرستاری برای مدیریت نارسایی قلبی ارائه خواهد شد. 🚑💙
🔍 تعریف و کلیات
🔹 نارسایی قلبی (HF) یک سندرم بالینی است که ناشی از اختلالات ساختاری یا عملکردی قلب میشود، بهطوری که قلب قادر به پمپاژ خون کافی برای تأمین نیازهای متابولیکی بدن نیست (AHA, 2019a).
🔹 این بیماری میتواند به دلیل:
✔ اختلال در انقباض قلب (نارسایی سیستولیک)
✔ اختلال در پر شدن قلب (نارسایی دیاستولیک)
✔ احتباس مایعات در ریهها یا بدن رخ دهد.
🔹 🔄 نارسایی قلبی معمولاً یک بیماری مزمن و پیشرونده است که باید با تغییرات سبک زندگی و درمان دارویی مدیریت شود تا از اپیزودهای حاد نارسایی قلبی جلوگیری شود.
🔹 ❗اپیزودهای حاد نارسایی قلبی:
✔ افزایش علائم تنفسی (تنگی نفس، ادم ریوی)
✔ کاهش برونده قلبی (CO)
✔ کاهش پرفیوژن ارگانها
✔ افزایش میزان بستری و کاهش کیفیت زندگی
🔹 📊 آمارهای نارسایی قلبی در ایالات متحده:
✔ 6 میلیون نفر مبتلا به نارسایی قلبی
✔ 870,000 مورد جدید تشخیص داده میشود
✔ 20% بیماران طی 30 روز پس از ترخیص مجدداً بستری میشوند
✔ 50% بیماران طی 6 ماه پس از ترخیص مجدداً بستری میشوند
✔ بار اقتصادی بیش از 30 میلیارد دلار در سال (CDC, 2017)
💡 عوامل خطر (Risk Factors) و علل نارسایی قلبی
📌 🔺 فاکتورهای افزایشدهنده ریسک نارسایی قلبی:
✔ افزایش سن (بویژه در افراد بالای 60 سال)
✔ نژاد (شیوع بالاتر در سیاهپوستان و اسپانیاییها)
✔ مصرف سیگار 🚬
✔ چاقی و سندرم متابولیک 🏋️♂️
✔ دیابت کنترلنشده 🍬
📌 🔻 بیماریهایی که ممکن است به نارسایی قلبی منجر شوند:
✔ بیماری عروق کرونر (CAD) – شایعترین علت نارسایی قلبی
✔ فشار خون بالا (HTN) – باعث افزایش پسبار و ضخیم شدن بطن چپ میشود
✔ کاردیومیوپاتی (بیماری عضله قلبی) – بویژه نوع دیلاته (DCM)
✔ اختلالات دریچهای قلب – باعث افزایش بار کاری قلب میشود
✔ نارسایی کلیوی – باعث احتباس مایعات و افزایش بار کاری قلب میشود
✔ آریتمیها (بهویژه فیبریلاسیون دهلیزی) – باعث کاهش کارایی پمپاژ قلب میشود
📌 پاتوفیزیولوژی نارسایی قلبی
🔸 پاسخ جبرانی بدن به نارسایی قلبی
هنگامی که کاهش برونده قلبی (CO) رخ میدهد، بدن سعی میکند با مکانیسمهای جبرانی اثرات آن را جبران کند، اما این پاسخها در طولانیمدت باعث تشدید نارسایی قلبی میشوند:
📌 1️⃣ تحریک سیستم عصبی سمپاتیک (SNS)
✔ افزایش ضربان قلب و قدرت انقباضی قلب ⬆
✔ وضعیت اولیه مفید اما باعث افزایش بار کاری قلب میشود ❌
📌 2️⃣ فعال شدن سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAAS)
✔ کاهش پرفیوژن کلیوی → افزایش ترشح رنین
✔ افزایش آنژیوتانسین II (vasoconstrictor) → افزایش فشار خون
✔ افزایش آلدوسترون → احتباس سدیم و مایعات → ادم و افزایش بار قلب
✔ نتیجه: 🔴 افزایش پسبار و پیشبار، تشدید نارسایی قلبی
📌 3️⃣ ترشح پپتیدهای ناتریورتیک (BNP و ANP) – مکانیزم جبرانی مفید اما ناکافی
✔ افزایش دفع سدیم و دیورز
✔ اتساع عروق (Vasodilation)
✔ اما ❗ اثر آنها در برابر اثرات مخرب RAAS ناکافی است!
📌 🔴 در نهایت: افزایش فشار داخل قلب، احتباس مایعات، و پیشرفت نارسایی قلبی
📌 انواع نارسایی قلبی بر اساس عملکرد بطنها
🔹 1️⃣ نارسایی قلبی سیستولیک (HFrEF - Heart Failure with Reduced Ejection Fraction)
✔ کاهش قدرت انقباضی بطن چپ
✔ کاهش کسر جهشی (EF ≤ 40%)
✔ بطن چپ دیلاته میشود (بزرگ و نازکشده)
✔ علت شایع: بیماری عروق کرونر (CAD) و انفارکتوس قلبی (MI)
🔹 2️⃣ نارسایی قلبی دیاستولیک (HFpEF - Heart Failure with Preserved Ejection Fraction)
✔ کسر جهشی طبیعی (EF ≥ 50%) اما اختلال در پر شدن بطن چپ
✔ بطن چپ سفت و ضخیم میشود
✔ علت شایع: فشار خون مزمن، کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک
📌 علائم و نشانههای نارسایی قلبی
📌 🔺 علائم نارسایی قلبی سمت چپ (Left-Sided HF)
✔ تنگی نفس (Dyspnea)
✔ ارتوپنه (Orthopnea) – تنگی نفس در حالت خوابیده
✔ PND (Paroxysmal Nocturnal Dyspnea) – حملات ناگهانی تنگی نفس شبانه
✔ ادم ریوی (Pulmonary Edema) – سرفه مرطوب، خلط کفآلود صورتی
📌 🔻 علائم نارسایی قلبی سمت راست (Right-Sided HF)
✔ ادم محیطی (Peripheral Edema) – ورم پاها و مچها
✔ وریدهای گردنی برجسته (JVD - Jugular Vein Distention)
✔ آسیت (Ascites) – تجمع مایع در شکم
✔ هپاتومگالی (Hepatomegaly) – بزرگی کبد
📌 مدیریت پزشکی نارسایی قلبی
1️⃣ درمان دارویی
✔ مهارکنندههای ACE (مانند لیزینوپریل) – کاهش پسبار و جلوگیری از بازسازی قلب
✔ بتابلاکرها (مانند متوپرولول، کارودیلول) – کاهش بار کاری قلب
✔ دیورتیکها (مانند فوروزماید) – کاهش احتباس مایعات
✔ آنتاگونیستهای آلدوسترون (مانند اسپیرونولاکتون) – کاهش ادم و فیبروز قلبی
✔ مهارکنندههای SGLT2 (مانند داپاگلیفلوزین) – کاهش خطر بستری در HF
2️⃣ مداخلات غیر دارویی
✔ تغییرات سبک زندگی (Low-Sodium Diet, ترک سیگار)
✔ مانیتورینگ وزن و مایعات
✔ کاردیورزونکرونیزاسیون (CRT) در برخی بیماران
✔ پیوند قلب در موارد پیشرفته
📢 جمعبندی
✅ نارسایی قلبی یک بیماری مزمن و پیشرونده است که نیاز به مدیریت دقیق دارد.
✅ مهمترین علتهای HF: بیماری عروق کرونر، فشار خون بالا، کاردیومیوپاتی، و اختلالات دریچهای
✅ مدیریت دارویی و تغییر سبک زندگی میتواند پیشرفت بیماری را کاهش دهد.
✅ کنترل مناسب فشار خون و قند خون از ایجاد HF پیشگیری میکند.
📢 در ادامه، روشهای تشخیصی، مدیریت پرستاری و مراقبتهای بیمار بررسی خواهند شد. 🚑💙
🔬 پاتوفیزیولوژی نارسایی قلبی
🔹 افزایش بار کاری قلب (Workload) باعث کاهش قدرت انقباضی (Contractility) عضله قلب میشود.
🔹 در نتیجه، حجم خون پایان دیاستولی بطن چپ افزایش مییابد که باعث اتساع بطن (Ventricular Dilation) و هیپرتروفی (Ventricular Hypertrophy) میشود.
🔹 هیپرتروفی بطن چپ به تدریج باعث تغییرات ساختاری و عملکردی در سلولهای میوکارد شده و مرگ زودرس سلولی (Apoptosis) رخ میدهد.
🔹 با کاهش سلولهای عضلانی فعال و فیبروز شدن عضله قلب، نارسایی دیاستولیک (HFpEF) ایجاد میشود که باعث سفت شدن بطن چپ و کاهش برونده قلبی (CO) میشود.
🔹 این چرخه معیوب نارسایی قلبی منجر به پیشرفت بیماری و افزایش فشار بر قلب میشود.
📌 علائم بالینی نارسایی قلبی
📌 سه علامت اصلی نارسایی قلبی:
✔ دیسپنه (Dyspnea) – تنگی نفس در فعالیت یا استراحت
✔ خستگی (Fatigue) – کاهش تحمل فعالیت
✔ احتباس مایعات (Fluid Retention) – ادم ریوی و محیطی
📌 🔺 علائم نارسایی قلبی سمت چپ (Left-Sided HF)
✔ احتقان ریوی (Pulmonary Congestion):
دیسپنه در فعالیت (DOE)
ارتوپنه (Orthopnea) – تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
PND (Paroxysmal Nocturnal Dyspnea) – حملات ناگهانی تنگی نفس شبانه
سرفه خشک و غیرمولد که ممکن است به خلط کفآلود صورتی تبدیل شود
کاهش سطح اکسیژن خون (Hypoxia)
✔ کاهش برونده قلبی:
خستگی و ضعف
افت فشار خون و کاهش پرفیوژن بافتی
گیجی، سرگیجه، اضطراب و بیقراری
✔ عوارض کلیوی:
کاهش خروجی ادرار در روز (Oliguria)
شبادراری (Nocturia) – بهبود پرفیوژن کلیوی هنگام خواب
📌 🔻 علائم نارسایی قلبی سمت راست (Right-Sided HF)
✔ احتقان وریدی سیستمیک:
ادم محیطی (Peripheral Edema) – بویژه در پاها و مچها
وریدهای گردنی برجسته (JVD - Jugular Vein Distention)
آسیت (Ascites) – تجمع مایع در شکم
هپاتومگالی (Hepatomegaly) – بزرگی کبد و درد در قسمت راست فوقانی شکم
✔ عوارض گوارشی:
بیاشتهایی، تهوع، درد شکم
✔ تجمع مایعات و افزایش وزن ناگهانی
📌 مراقبتهای پرستاری و ارزیابی بیمار
🔍 ارزیابی وضعیت بیمار (Chart 25-1)
📌 📌 علائم احتقان ریوی و سیستمیک:
✔ دیسپنه، ارتوپنه، PND
✔ سرفه خشک یا خلطدار
✔ کرکلهای ریوی (Crackles)
✔ ادم محیطی، افزایش وزن ناگهانی
✔ بزرگی کبد، آسیت
📌 📌 علائم کاهش پرفیوژن و برونده قلبی:
✔ خستگی و ضعف عضلانی
✔ گیجی، سرگیجه، کاهش تمرکز
✔ نبض ضعیف، تاکیکاردی در استراحت
✔ شبادراری، پوست سرد و رنگپریده
📢 🩺 بررسی پرستاری:
✅ معاینه وضعیت تنفسی و سمع ریهها
✅ پایش وضعیت مایعات و اندازهگیری وزن روزانه
✅ ارزیابی نبض محیطی و فشار خون
✅ بررسی میزان برونده ادراری
📌 مدیریت نارسایی قلبی
1️⃣ درمان دارویی
✔ دیورتیکها (مانند فوروزماید، اسپیرونولاکتون) – کاهش ادم و مایعات اضافی
✔ مهارکنندههای ACE (مانند انالاپریل، لیزینوپریل) – کاهش پسبار و پیشگیری از بازسازی قلب
✔ بتابلاکرها (مانند متوپرولول، کارودیلول) – کاهش تاکیکاردی و افزایش عملکرد قلب
✔ آنتاگونیستهای آلدوسترون (مانند اسپیرونولاکتون) – جلوگیری از احتباس مایعات
✔ مهارکنندههای SGLT2 (مانند داپاگلیفلوزین) – کاهش خطر بستری در بیماران با HF
2️⃣ مدیریت سبک زندگی
✔ کاهش مصرف نمک (<2 گرم در روز)
✔ مانیتورینگ وزن روزانه – افزایش وزن ناگهانی نشانه احتباس مایعات است
✔ ترک سیگار و الکل 🚭
✔ ورزش سبک (مانند پیادهروی) – به شرط تحمل بیمار
3️⃣ مدیریت پزشکی پیشرفته
✔ کاردیورزونکرونیزاسیون (CRT) در بیماران با کاهش EF
✔ ایمپلنت دفیبریلاتور (ICD) در بیماران در معرض خطر آریتمیهای کشنده
✔ پیوند قلب در بیماران با نارسایی مقاوم به درمان
📢 جمعبندی و نکات کلیدی
✅ نارسایی قلبی به دلیل اختلال در پمپاژ یا پر شدن قلب رخ میدهد و به دو نوع سیستولیک (HFrEF) و دیاستولیک (HFpEF) تقسیم میشود.
✅ علائم HF سمت چپ شامل تنگی نفس، سرفه، کرکلهای ریوی و خستگی است.
✅ علائم HF سمت راست شامل ادم محیطی، هپاتومگالی، آسیت و JVD است.
✅ مدیریت پرستاری شامل پایش وضعیت مایعات، وزن روزانه، نبض و فشار خون است.
✅ درمان دارویی شامل دیورتیکها، ACEi، بتابلاکرها و SGLT2i است.
✅ اصلاح سبک زندگی، کاهش نمک، و ورزش ملایم برای بهبود کیفیت زندگی حیاتی است.
📢 در ادامه، نارسایی حاد قلبی و مراقبتهای اورژانسی بررسی خواهند شد. 🚑💙
🔬 پاتوفیزیولوژی نارسایی احتقانی قلب (Congestive Heart Failure - CHF)
🔹 نارسایی احتقانی قلب (CHF) ترکیبی از نارسایی بطن چپ و راست است که منجر به احتباس مایعات در ریهها و اندامهای محیطی میشود.
🔹 وقتی بطن چپ دچار نارسایی میشود، افزایش فشار در ریهها رخ داده و به بطن راست فشار وارد میشود.
🔹 این امر باعث نارسایی بطن راست و احتباس مایعات در اندامهای محیطی، شکم و کبد میشود.
📢 نتیجه: CHF باعث ادم ریوی و ادم محیطی شده و در صورت عدم درمان به ادم ریوی حاد (Acute Pulmonary Edema) پیشرفت میکند.
📌 علائم بالینی CHF
📌 🔺 علائم نارسایی سمت چپ در CHF
✔ احتقان ریوی و کاهش اکسیژنرسانی:
دیسپنه (تنگی نفس) در استراحت و فعالیت
ارتوپنه (Orthopnea) – تنگی نفس هنگام دراز کشیدن
PND (Paroxysmal Nocturnal Dyspnea) – حملات ناگهانی تنگی نفس شبانه
کرکلهای ریوی و خلط کفآلود صورتی
✔ کاهش برونده قلبی:
خستگی شدید، کاهش تحمل فعالیت
سرگیجه، گیجی و کاهش تمرکز
کاهش برونده ادراری و احتباس مایعات
📌 🔻 علائم نارسایی سمت راست در CHF
✔ احتقان سیستمیک و ادم محیطی:
وریدهای گردنی برجسته (JVD - Jugular Vein Distention)
ادم محیطی (بویژه در پاها و مچها) و افزایش وزن ناگهانی
آسیت (تجمع مایع در شکم)، هپاتومگالی (بزرگی کبد)
بیاشتهایی، تهوع و مشکلات گوارشی
📌 ادم ریوی حاد (Acute Pulmonary Edema)
🔹 ادم ریوی یک اورژانس پزشکی است که نیاز به مداخله سریع دارد!
🔹 علت اصلی: افزایش ناگهانی فشار در بطن چپ → افزایش فشار در ریهها → نشت مایع به داخل آلوئولها
📢 ⚠ علائم هشدار دهنده ادم ریوی:
✔ شروع ناگهانی تنگی نفس و احساس خفگی
✔ تاکیپنه (افزایش تعداد تنفس) و کاهش سطح اکسیژن خون
✔ پوست سرد، تعریق، رنگپریدگی یا سیانوز لبها و دستها
✔ سرفه مداوم با خلط کفآلود صورتی
✔ تاکیکاردی و پر شدن وریدهای گردنی (JVD)
✔ بیقراری، اضطراب شدید و گیجی (نشانه کاهش اکسیژن مغزی)
📢 ⚠ در صورت مشاهده این علائم، اقدامات فوری لازم است!
📌 مراقبتهای پرستاری در CHF و ادم ریوی
🔍 ارزیابی وضعیت بیمار (Nursing Assessment)
✅ ارزیابی وضعیت تنفسی: تعداد تنفس، کرکلهای ریوی، اکسیژنسنجی
✅ بررسی میزان ادم محیطی: پایش روزانه وزن بیمار
✅ اندازهگیری فشار خون و نبض: بررسی علائم کاهش برونده قلبی
✅ ارزیابی سطح هوشیاری و علائم هیپوکسی مغزی (گیجی، بیقراری)
📌 مدیریت درمانی CHF و ادم ریوی
1️⃣ درمان دارویی
✔ دیورتیکها (مانند فوروزماید) – کاهش ادم و کاهش فشار بر قلب
✔ نیتراتها (مانند نیتروگلیسیرین) – گشاد کردن عروق و کاهش پسبار
✔ اکسیژندرمانی – افزایش اشباع اکسیژن خون
✔ داروهای اینوتروپیک (مانند دوپامین، دوبوتامین) – افزایش قدرت انقباضی قلب
✔ مهارکنندههای ACE و ARB – کاهش فشار خون و کاهش بار کاری قلب
2️⃣ اقدامات اورژانسی در ادم ریوی 🚑
📢 درمان سریع برای جلوگیری از نارسایی تنفسی:
✅ قرار دادن بیمار در وضعیت نشسته با پاهای آویزان (کاهش بازگشت وریدی)
✅ اکسیژن با ماسک غیرتنفسی یا CPAP/BiPAP در موارد شدید
✅ تزریق سریع دیورتیک (مانند فوروزماید IV) برای دفع مایعات اضافی
✅ مصرف نیتراتها برای گشاد کردن عروق و کاهش فشار ریهها
✅ مراقبت از راه هوایی بیمار و آمادهسازی برای لولهگذاری در موارد شدید
3️⃣ مدیریت سبک زندگی در بیماران CHF
✔ کاهش مصرف نمک (زیر ۲ گرم در روز) و مدیریت مایعات
✔ پیگیری وزن روزانه (افزایش بیش از ۲ کیلوگرم در ۲ روز خطرناک است!)
✔ ورزش منظم و کنترل استرس
✔ ترک سیگار و مصرف الکل 🚭
✔ پایش منظم فشار خون و کنترل دیابت
📢 جمعبندی نکات کلیدی
✅ نارسایی احتقانی قلب (CHF) ترکیبی از نارسایی بطن چپ و راست است و منجر به ادم ریوی و محیطی میشود.
✅ ادم ریوی یک اورژانس پزشکی است که نیاز به درمان فوری با اکسیژن، دیورتیک و نیترات دارد.
✅ علائم خطر ادم ریوی شامل تنگی نفس ناگهانی، سرفه با خلط کفآلود صورتی، تاکیپنه، سیانوز و بیقراری است.
✅ مدیریت بلندمدت CHF شامل محدودیت نمک، داروهای قلبی، ورزش و ترک سیگار است.
📢 در ادامه، شوک کاردیوژنیک و درمانهای پیشرفته بررسی خواهند شد. 🚑💙
📊 طبقهبندی NYHA برای نارسایی قلبی بهصورت متنی
این طبقهبندی شدت نارسایی قلبی را بر اساس علائم و تأثیر آن بر فعالیتهای روزمره بیمار ارزیابی میکند:
1️⃣ کلاس I: بیمار هیچ محدودیتی در فعالیت بدنی ندارد. فعالیتهای روزمره موجب خستگی، تنگی نفس یا ضربان نامنظم قلب نمیشود.
2️⃣ کلاس II: بیمار دچار محدودیت خفیف در فعالیتهای بدنی است. در حالت استراحت احساس راحتی دارد، اما فعالیتهای روزمره ممکن است موجب خستگی، تنگی نفس یا تپش قلب شود.
3️⃣ کلاس III: بیمار دچار محدودیت قابل توجهی در فعالیتهای فیزیکی است. در حالت استراحت راحت است، اما حتی فعالیتهای کم نیز باعث خستگی، تنگی نفس یا ضربان نامنظم قلب میشود.
4️⃣ کلاس IV: بیمار قادر به انجام هیچ فعالیت بدنی بدون احساس ناراحتی نیست. علائم نارسایی قلبی در حالت استراحت نیز وجود دارد و با فعالیت بدنی تشدید میشود.
📌 کاربرد: این سیستم به پزشکان کمک میکند تا شدت نارسایی قلبی و تأثیر آن بر کیفیت زندگی بیمار را ارزیابی کرده و تصمیمات درمانی مناسبی اتخاذ کنند.
📌 انواع نارسایی قلبی براساس عملکرد بطنی
✔ دو نوع اصلی نارسایی بطن چپ وجود دارد:
✅ 🔻 نارسایی سیستولی قلب (HFrEF - Heart Failure with Reduced Ejection Fraction)
📌 EF (کسر جهشی) < 40%
📌 بطن چپ قدرت انقباضی خود را از دست داده و برونده قلبی کاهش مییابد.
📌 شایعترین علت: انفارکتوس میوکارد، کاردیومیوپاتی، افزایش پسبار ناشی از فشار خون بالا.
✅ 🔺 نارسایی دیاستولی قلب (HFpEF - Heart Failure with Preserved Ejection Fraction)
📌 EF ≥ 50% اما بطن چپ سفت شده و ظرفیت پُر شدن کاهش مییابد.
📌 علت اصلی: هایپرتانسیون، افزایش سن، چاقی، دیابت و فیبریلاسیون دهلیزی.
📌 تشخیص سختتر، زیرا علائم مشابه HFrEF است اما EF حفظ شده است.
✅ 🔹 نارسایی قلبی با EF حد واسط (HFmrEF - Heart Failure with Midrange Ejection Fraction)
📌 EF بین 40-49% قرار دارد (دستهبندی جدید و در حال بررسی).
📌 روشهای تشخیصی نارسایی قلبی
✔ برای تأیید HF و ارزیابی عملکرد قلبی، تستهای تشخیصی زیر انجام میشود:
1️⃣ اکوکاردیوگرافی - بهترین تست تشخیصی HF
📌 هدف:
✅ اندازهگیری کسر جهشی (EF)
✅ بررسی ناهنجاریهای ساختاری قلب (دریچهها، دیوارههای قلب)
✅ تشخیص HFrEF، HFpEF و HFmrEF
✔ محدوده نرمال EF: بین 55% تا 65%
✔ HF با EF کمتر از 40% به عنوان HFrEF تشخیص داده میشود.
2️⃣ آزمایشات آزمایشگاهی
🔍 ✅ تستهای مورد نیاز برای تعیین علت و شدت HF
✅ 📌 BNP (Brain Natriuretic Peptide) - مارکر کلیدی HF
✔ افزایش BNP نشاندهنده افزایش فشار در قلب و پرشدگی بیش از حد است.
✔ سطح بالای BNP → احتمال نارسایی قلبی بالا است.
✔ تفسیر:
BNP > 100 pg/mL → احتمال HF مطرح است.
BNP > 400 pg/mL → احتمال بالای HF.
✅ 📌 سایر آزمایشات:
✔ الکترولیتها (پتاسیم، سدیم) - برای ارزیابی وضعیت آب و الکترولیتها
✔ BUN و کراتینین - بررسی عملکرد کلیهها، HF باعث اختلال در خونرسانی کلیوی میشود.
✔ CBC (شمارش سلولهای خونی) - بررسی کمخونی و عفونت احتمالی
✔ آنزیمهای کبدی - بررسی درگیری کبد در HF سمت راست
3️⃣ تصویربرداری پزشکی
✅ 📌 رادیوگرافی قفسه سینه (Chest X-Ray)
✔ بررسی کاردیومگالی (بزرگ شدن قلب)
✔ مشاهده احتقان ریوی و مایع در ریهها
✅ 📌 الکتروکاردیوگرام (ECG)
✔ شناسایی آریتمیهای قلبی، هیپرتروفی بطنی، ایسکمی و MI قدیمی
✅ 📌 MRI و CT Scan قلبی
✔ برای بررسی دقیقتر ناهنجاریهای ساختاری قلب و عروق کرونری
📢 نکات کلیدی در تشخیص HF
✔ اکوکاردیوگرافی بهترین تست برای بررسی عملکرد بطن چپ و تعیین EF است.
✔ BNP یک مارکر کلیدی HF است؛ افزایش سطح آن نشاندهنده افزایش فشار در قلب است.
✔ رادیوگرافی قفسه سینه میتواند نشانههایی از کاردیومگالی و ادم ریوی را نشان دهد.
✔ ECG برای شناسایی آریتمیها و ایسکمی همراه با HF ضروری است.
🔹 در ادامه، مدیریت دارویی و پرستاری HF بررسی خواهد شد. 🚑💙
این سیستم طبقهبندی نارسایی قلبی بر اساس پیشرفت بیماری، ساختار قلب و علائم بیمار تنظیم شده است:
🟢 مرحله A
🔹 معیار: بیماران با ریسک بالا برای ابتلا به نارسایی قلبی بدون بیماری ساختاری قلب یا علائم نارسایی قلبی
🔹 ویژگیهای بیمار:
فشار خون بالا
بیماری آترواسکلروتیک
دیابت
سندرم متابولیک
🔹 درمان پیشنهادی:
سبک زندگی سالم برای قلب
کنترل ریسک فاکتورها (فشار خون، چربی خون، دیابت، چاقی)
🔵 مرحله B
🔹 معیار: بیماران با اختلال عملکرد بطن چپ یا بیماری ساختاری قلب که هنوز علائم نارسایی قلبی را تجربه نکردهاند
🔹 ویژگیهای بیمار:
سابقه سکته قلبی
هایپرتروفی بطن چپ
کاهش کسر جهشی (ejection fraction)
🔹 درمان پیشنهادی:
✅ توصیههای مرحله A به همراه:
مهارکنندههای ACE، یا ARB، یا ARNI در بیماران با EF پایین یا سابقه سکته قلبی
بتابلاکر
استاتین
🟠 مرحله C
🔹 معیار: بیماران با اختلال عملکرد بطن چپ یا بیماری ساختاری قلبی که دارای علائم کنونی یا قبلی نارسایی قلبی هستند
🔹 ویژگیهای بیمار:
تنگی نفس
خستگی
کاهش تحمل ورزش
🔹 درمان پیشنهادی:
✅ توصیههای مراحل A و B به همراه:
دیورتیکها
آنتاگونیست آلدوسترون
محدودیت سدیم
دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD)
درمان هماهنگسازی قلبی (CRT)
🔴 مرحله D
🔹 معیار: بیماران با نارسایی قلبی مقاوم و پیشرفته که نیاز به مداخلات ویژه دارند
🔹 ویژگیهای بیمار:
علائم نارسایی قلبی علیرغم دریافت درمان بهینه
بستریهای مکرر
🔹 درمان پیشنهادی:
✅ توصیههای مراحل A، B و C به همراه:
محدودیت مصرف مایعات
مراقبتهای پایان عمر
اقدامات خاص (مثلاً اینوتروپها)
پیوند قلب
حمایت مکانیکی (مانند LVAD)
📌 کاربرد: این طبقهبندی به پزشکان کمک میکند تا نارسایی قلبی را در مراحل مختلف ارزیابی کرده و درمان مناسب را برای هر بیمار پیشنهاد دهند.
🎯 اهداف اصلی مدیریت نارسایی قلبی:
بهبود عملکرد قلب با استفاده از درمان دارویی بهینه
کاهش علائم و بهبود وضعیت عملکردی بیمار
پایدارسازی شرایط بیمار و کاهش خطر بستری شدن در بیمارستان
کُند کردن روند پیشرفت نارسایی قلبی و افزایش طول عمر بیمار
ترغیب به سبک زندگی سالم برای حفظ سلامت قلب
📌 گزینههای درمانی نارسایی قلبی:
✅ شدت بیماری، بیماریهای همراه و علت اصلی نارسایی قلبی تعیینکننده نوع درمان هستند.
✅ درمانها شامل موارد زیر میشوند:
داروهای خوراکی و تزریقی
تغییر سبک زندگی
اکسیژندرمانی
مداخلات جراحی (مانند کاشت دستگاههای قلبی و پیوند قلب)
🔹 آموزش بیمار و خانواده:
آشنایی با ماهیت بیماری و نقش مهم بیمار در روند درمان
آگاهی از اثرات و عوارض جانبی داروها
اصلاح سبک زندگی:
محدودیت مصرف سدیم
عدم مصرف سیگار و قرار نگرفتن در معرض دود دست دوم
کاهش مصرف مایعات و الکل
کاهش وزن در صورت نیاز
ورزش منظم
شناسایی علائم هشداردهنده که نیاز به مراجعه به پزشک دارند
📌 درمان دارویی نارسایی قلبی
✅ درمان اصلی نارسایی قلبی با کاهش کسر جهشی (HFrEF):
دیورتیکها (داروهای مُدر)
مهارکنندههای سیستم رنین-آنژیوتانسین (ACEi، ARB یا ARNI)
بتابلاکرها
✅ درمان نارسایی قلبی با حفظ کسر جهشی (HFpEF):
دیورتیکها (معمولاً آنتاگونیستهای آلدوسترون)
مهارکنندههای سیستم رنین-آنژیوتانسین
بتابلاکرها (برای کنترل علائم)
🔹 برخی داروها مانند دیورتیکها فقط علائم را کاهش میدهند، اما تأثیری بر افزایش طول عمر ندارند.
🔹 داروهای مهارکننده سیستم آنژیوتانسین و بتابلاکرها هم باعث بهبود علائم و هم افزایش طول عمر بیماران مبتلا به HFrEF میشوند.
⚠ نکته: تنظیم دوز داروها مطابق با راهنمای ACC/AHA توسط پرستاران، پزشکان و داروسازان بهصورت تیمی انجام میشود.
1. دیورتیکها (داروهای مُدر)
✅ اثرات درمانی:
کاهش حجم مایعات اضافی بدن
کاهش علائم نارسایی قلبی
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی سطح الکترولیتها، عملکرد کلیه و مقاومت به دیورتیک
کنترل فشار خون (BP)
اندازهگیری دقیق میزان دریافت و دفع مایعات (I&O) و وزن روزانه
2. آنتاگونیستهای آلدوسترون (اسپیرونولاکتون)
✅ اثرات درمانی:
بهبود علائم نارسایی قلبی در مراحل پیشرفته
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی افزایش پتاسیم (K⁺) و کاهش سدیم (Na⁺) در خون
📌 مسدودکنندههای سیستم آنژیوتانسین
1. مهارکنندههای ACE (لیزینوپریل، انالاپریل)
✅ اثرات درمانی:
کاهش فشار خون و پسبار (afterload)
تسکین علائم نارسایی قلبی
پیشگیری از پیشرفت بیماری
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی کاهش علامتی فشار خون
بررسی افزایش پتاسیم (K⁺)، سرفه و اختلال در عملکرد کلیه
2. مهارکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) (والزارتان، لوزارتان)
✅ اثرات درمانی:
مشابه مهارکنندههای ACE اما بدون ایجاد سرفه خشک
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی کاهش فشار خون، افزایش پتاسیم و اختلال در عملکرد کلیه
3. ARNI (ساکوبیتریل-والزارتان)
✅ اثرات درمانی:
کاهش فشار خون و پسبار
کاهش اضافهبار مایعات
تسکین علائم نارسایی قلبی
جلوگیری از پیشرفت بیماری
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی کاهش فشار خون، افزایش پتاسیم، سرگیجه و نارسایی کلیه
📌 بتابلاکرها (کارودیلول، بیزوپرولول، متوپرولول)
✅ اثرات درمانی:
اتساع عروق و کاهش پسبار
کاهش علائم نارسایی قلبی
بهبود توانایی انجام فعالیتهای ورزشی
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی کاهش ضربان قلب، افت فشار خون، سرگیجه و خستگی
📌 سایر داروهای قلبی
1. ایوابرادین
✅ اثرات درمانی:
کاهش سرعت هدایت الکتریکی در گره سینوسی (SA node)
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی کاهش ضربان قلب، افت فشار خون، سرگیجه و خستگی
2. هیدرالازین-ایزوسورباید دی نیترات
✅ اثرات درمانی:
اتساع عروق، کاهش فشار خون و پسبار
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی افت فشار خون علامتی
3. دیژیتالیس (دیگوکسین)
✅ اثرات درمانی:
تقویت انقباضات قلبی
کاهش علائم نارسایی قلبی
✅ ملاحظات پرستاری:
بررسی ضربان قلب و سمیت دیژیتالیس (digitalis toxicity)
📌 دیورتیکها (داروهای مُدر) در نارسایی قلبی
دیورتیکها برای کاهش مایعات اضافی خارج سلولی و افزایش دفع ادرار در بیماران مبتلا به اضافهبار مایعات تجویز میشوند. راهنمای ACC/AHA توصیه میکند که کمترین دوز مؤثر دیورتیک برای کنترل حجم مایعات استفاده شود. نوع و دوز دیورتیک تجویز شده بستگی به علائم بالینی و عملکرد کلیه دارد و نیاز به پایش دقیق و تنظیم دوز برای به حداقل رساندن عوارض جانبی دارد.
📍 انواع دیورتیکها و مکانیسم اثر آنها
1️⃣ دیورتیکهای لوپ (مانند فوروزماید)
مکان اثر: مهار بازجذب سدیم و کلرید در هنله
موارد استفاده: نارسایی قلبی شدید و اضافهبار شدید مایعات
عوارض: دفع پتاسیم، افت فشار خون ارتواستاتیک، آسیب کلیوی
2️⃣ دیورتیکهای تیازیدی (مانند متولازون و هیدروکلروتیازید)
مکان اثر: مهار بازجذب سدیم و کلرید در لولههای دیستال کلیه
موارد استفاده: کاهش مایعات بدن در بیماران با نارسایی قلبی متوسط
عوارض: کاهش پتاسیم، افت فشار خون، نقرس
3️⃣ آنتاگونیستهای آلدوسترون (مانند اسپیرونولاکتون)
مکان اثر: مهار اثر آلدوسترون در لولههای دیستال و مجاری جمعکننده کلیه
موارد استفاده: نارسایی قلبی HFpEF و کاهش بار مایعات
عوارض: افزایش پتاسیم خون (هیپرکالمی)، اختلال کلیوی، ژنیکوماستی در مردان
📌 پایش و مراقبتهای پرستاری در تجویز دیورتیکها
📌 قبل از تجویز:
بررسی سطح الکترولیتها (پتاسیم، سدیم، منیزیم)
ارزیابی علائم کمبود حجم مایعات (افت فشار خون، سبکی سر، سرگیجه)
تنظیم زمان مصرف دارو (صبح یا اوایل روز برای کاهش تکرر ادرار شبانه)
📌 پس از تجویز:
بررسی میزان ادرار دفعی و ثبت دقیق دریافت و دفع مایعات
پایش فشار خون (BP) برای تشخیص افت فشار خون ارتواستاتیک
بررسی سطح پتاسیم و منیزیم برای جلوگیری از اختلالات الکترولیتی
بررسی کاهش عملکرد کلیه (افزایش سطح کراتینین)
ارزیابی علائم نقرس در بیماران دریافتکننده تیازید
بررسی صداهای ریه و کاهش ادم محیطی برای ارزیابی اثربخشی درمان
پایش علائم آریتمیهای قلبی بهویژه در صورت کاهش پتاسیم
آموزش مدیریت نیاز فوری به ادرار و جلوگیری از کمآبی بدن
📌 تجویز دیورتیکهای داخل وریدی (IV) در تشدید نارسایی قلبی
✅ دیورتیکهای لوپ (مانند فوروزماید IV) در موارد ادم ریوی و بحران نارسایی قلبی برای دیورز سریع تجویز میشوند.
✅ در نارسایی کلیه و سندرم کاردیورنال، بیماران ممکن است نسبت به دیورتیکها مقاوم شوند و به مداخلات جایگزین نیاز داشته باشند.
⚠️ توجه: در بیماران با نارسایی کلیه، دیورتیکهای تیازیدی معمولاً مؤثر نیستند و ممکن است ترکیب دیورتیک لوپ + تیازید تجویز شود.
داروهای مهارکننده سیستم آنژیوتانسین شامل سه گروه اصلی هستند:
1️⃣ مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE Inhibitors)
2️⃣ مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs)
3️⃣ مهارکنندههای گیرنده آنژیوتانسین-نپریلیسین (ARNIs)
📍 مهارکنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE Inhibitors)
🔹 داروهایی مانند لیزینوپریل تأثیرات مهمی در کاهش علائم نارسایی قلبی و کاهش مرگومیر در بیماران مبتلا به HFrEF (نارسایی قلبی با کاهش EF) دارند.
🔹 این داروها پیشرفت نارسایی قلبی را کند کرده، تحمل ورزش را بهبود میبخشند و تعداد بستریهای بیمارستانی را کاهش میدهند.
🔹 همچنین برای مدیریت فشار خون در بیماران مبتلا به HFpEF (نارسایی قلبی با EF حفظشده) نیز مناسب هستند.
✅ مکانیسم اثر:
اتساع عروق (کاهش افترلود و پرهلود) و در نتیجه کاهش بار کاری قلب
مهار ترشح آلدوسترون و در نتیجه کاهش احتباس سدیم و مایعات
افزایش دفع سدیم و مایعات از طریق کلیهها و حفظ پتاسیم
کاهش فشار پرشدگی بطن چپ و کاهش احتقان ریوی
⚠ عوارض جانبی و موارد احتیاط:
افت فشار خون (بهویژه پس از اولین دوز)
هیپرکالمی (افزایش پتاسیم خون)
اختلال عملکرد کلیوی (افزایش کراتینین خون)
سرفه خشک مداوم (به دلیل مهار آنزیم کینیناز و تجمع برادیکینین)
آنژیوادم (ورم شدید صورت و گلو، نادر اما خطرناک، بهویژه در افراد آفریقاییتبار و زنان)
🔹 در صورت بروز سرفه مزمن یا افزایش کراتینین و پتاسیم، ACE Inhibitor قطع شده و یک ARB یا ARNI جایگزین میشود.
📍 مسدودکنندههای گیرنده آنژیوتانسین (ARBs)
🔹 این داروها مانند والزارتان و لوزارتان، اثرات آنژیوتانسین II را در گیرندههای آنژیوتانسین II مهار میکنند.
🔹 تأثیرات مشابهی با ACE Inhibitors دارند، اما بدون ایجاد سرفه مزمن؛ بنابراین در بیمارانی که به ACEIs حساسیت دارند، ARBs جایگزین مناسبی هستند.
🔹 ARBs مرگومیر را در بیماران مبتلا به HFrEF کاهش داده و در HFpEF باعث بهبود علائم میشوند.
✅ مزایای ARBs نسبت به ACE Inhibitors:
✔ عدم ایجاد سرفه خشک
✔ کاهش مرگومیر و بستریهای مکرر در نارسایی قلبی HFrEF
✔ اثر مشابه با ACEIs در کنترل فشار خون و احتقان ریوی
⚠ عوارض مشابه ACE Inhibitors شامل:
افت فشار خون
هیپرکالمی
نارسایی کلیوی
📍 مهارکنندههای گیرنده آنژیوتانسین-نپریلیسین (ARNIs)
🔹 ARNIs (مانند ساکوبیتریل-والزارتان) ترکیبی از یک ARB (والزارتان) و یک مهارکننده نپریلیسین (ساکوبیتریل) هستند.
🔹 نپریلیسین آنزیمی است که پپتیدهای ناتریورتیک (BNP, ANP) را تجزیه میکند؛ مهار آن باعث افزایش اتساع عروق و دفع سدیم و مایعات میشود.
✅ مزایای ARNIs در نارسایی قلبی HFrEF:
✔ کاهش بیشتر مرگومیر و بستریهای ناشی از نارسایی قلبی نسبت به ACE Inhibitors
✔ بهبود عملکرد قلبی و کاهش احتقان ریوی
✔ کاهش افترلود و کاهش پرهلود قلبی
⚠ محدودیتهای ARNIs:
🔹 گرانتر از ACEIs و ARBs هستند
🔹 نباید همزمان با ACEIs استفاده شوند (باید حداقل ۳۶ ساعت فاصله باشد تا از خطر آنژیوادم جلوگیری شود)
🔹 عوارض مشابه ACEIs و ARBs:
افت فشار خون
نارسایی کلیوی
آنژیوادم
📍 نکات مهم پرستاری در تجویز داروهای سیستم آنژیوتانسین
✔ پایش فشار خون (برای جلوگیری از افت فشار خون شدید)
✔ بررسی سطح پتاسیم (برای جلوگیری از هیپرکالمی، بهویژه اگر بیمار اسپیرونولاکتون مصرف میکند)
✔ بررسی عملکرد کلیهها (کراتینین و GFR)
✔ پایش علائم آلرژیک و آنژیوادم (تورم صورت و گلو)
✔ در صورت بروز سرفه خشک مزمن، دارو به ARB یا ARNI تغییر کند
📌 نتیجهگیری کلی:
🔹 ACE Inhibitors داروی انتخابی در HFrEF هستند، اما در صورت بروز سرفه یا نارسایی کلیوی، ARBs جایگزین میشوند.
🔹 ARNIs در بیماران HFrEF با علائم شدید، اثربخشی بیشتری دارند اما هزینه بالاتری دارند.
🔹 پایش فشار خون، سطح پتاسیم، و عملکرد کلیه در مصرف همه این داروها ضروری است.
📍 مکانیزم اثر و مزایا
🔹 مسدودکنندههای بتا (مانند کارودیلول، متوپرولول، بیسوپرولول) اثرات منفی سیستم عصبی سمپاتیک را مهار میکنند.
🔹 اتساع عروق، کاهش فشار خون، کاهش افترلود و کاهش بار کاری قلب را به دنبال دارند.
🔹 بهبود عملکرد قلبی و کاهش مرگومیر در بیماران HFrEF ثابت شده است.
🔹 برای پیشگیری از پیشرفت نارسایی قلبی در بیماران بدون علامت توصیه میشوند، حتی اگر بیمار سابقه سکته قلبی (MI) نداشته باشد.
🔹 تأثیرات درمانی این داروها چندین هفته تا ماهها طول میکشد تا مشخص شود.
⚠ عوارض جانبی و نکات پرستاری
✔ افت فشار خون (Hypotension)
✔ سرگیجه (Dizziness)
✔ برادیکاردی (Bradycardia)
✔ خستگی و ضعف (Fatigue)
✔ افسردگی (Depression)
🔹 نکته مهم: این داروها در ابتدا با دوز پایین شروع شده و به تدریج افزایش مییابند.
🔹 در بیماران مبتلا به بیماریهای انسدادی ریه (مثل آسم)، با احتیاط مصرف شوند زیرا میتوانند باعث انقباض برونشها شوند.
📌 ایوابرادین (Ivabradine) در نارسایی قلبی
📍 مکانیزم اثر و کاربرد
🔹 ایوابرادین داروی جدیدی است که با کاهش ضربان قلب (اثر کرونوتروپ منفی) بدون تأثیر بر سیستم عصبی سمپاتیک عمل میکند.
🔹 این دارو برای بیماران مبتلا به HFrEF که ضربان قلب بالای ۷۰ ضربه در دقیقه دارند و نمیتوانند بتابلاکر مصرف کنند، توصیه میشود.
⚠ عوارض جانبی و نکات پرستاری
✔ برادیکاردی (Bradycardia)
✔ سرگیجه و خستگی (Dizziness & Fatigue)
✔ افزایش خطر فیبریلاسیون دهلیزی (Atrial Fibrillation)
📌 هیدرالازین و ایزوسورباید دینیترات (Hydralazine & Isosorbide Dinitrate) در نارسایی قلبی
📍 مکانیزم اثر و کاربرد
🔹 ترکیب هیدرالازین + ایزوسورباید دینیترات برای بیمارانی که ACE Inhibitor، ARB یا ARNI نمیتوانند مصرف کنند، گزینه جایگزین است.
🔹 نیتراتها (مثل ایزوسورباید دینیترات) باعث گشاد شدن وریدها شده و بازگشت خون به قلب (پرهلود) را کاهش میدهند.
🔹 هیدرالازین مقاومت عروقی سیستمیک را کاهش داده و افترلود را کم میکند.
🔹 باعث کاهش بستریهای بیمارستانی و افزایش بقا در بیماران HFrEF میشود، اما اثر آن از مهارکنندههای سیستم آنژیوتانسین کمتر است.
⚠ عوارض جانبی و نکات پرستاری
✔ افت فشار خون (Hypotension)
✔ بهندرت، واکنش شبیه لوپوس (Lupus-Like Reaction)
📢 خلاصه نکات کلیدی پرستاری:
✔ بتابلاکرها (مثل کارودیلول و متوپرولول) باید با دوز کم شروع شوند و به تدریج افزایش یابند.
✔ ایوابرادین در بیماران HFrEF که بتابلاکر تحمل نمیکنند، جایگزین مناسبی است.
✔ ترکیب هیدرالازین + ایزوسورباید دینیترات برای بیمارانی که ACEIs، ARBs یا ARNIs را تحمل نمیکنند، توصیه میشود.
✔ پایش فشار خون، ضربان قلب و علائم برادیکاردی در مصرف همه این داروها ضروری است.
📍 مکانیزم اثر و کاربرد
🔹 دیگوکسین نیروی انقباض میوکارد را افزایش داده و سرعت هدایت الکتریکی را از گره AV کاهش میدهد.
🔹 باعث بهبود قدرت انقباضی قلب شده و برونده بطن چپ (Left Ventricular Output) را افزایش میدهد.
🔹 مصرف دیگوکسین میزان مرگومیر را کاهش نمیدهد، اما علائم نارسایی قلبی را کم کرده و احتمال بستری شدن را کاهش میدهد.
🔹 بیشتر در بیماران مبتلا به HFrEF (نارسایی قلبی سیستولیک) که علائم مداوم دارند، حتی با مصرف سایر داروها، تجویز میشود.
⚠ عوارض جانبی و مسمومیت با دیگوکسین (Digitalis Toxicity)
🔴 مسمومیت با دیگوکسین یکی از مهمترین نگرانیهای درمانی است.
🔴 علائم مسمومیت با دیگوکسین شامل:
✔ بیاشتهایی (Anorexia)
✔ تهوع و استفراغ (Nausea & Vomiting)
✔ اختلالات بینایی (مثل دید زرد-سبز یا هالههای رنگی)
✔ گیجی و سردرگمی (Confusion)
✔ برادیکاردی (Bradycardia)
🟢 در صورت بروز این علائم، سطح سرمی دیگوکسین اندازهگیری شود و در صورت نیاز، داروی پادزهر (Digibind) تجویز گردد.
📌 نکات پرستاری در مصرف دیگوکسین
✔ در بیماران مسن و بیماران دارای نارسایی کلیوی، دوز دارو باید کاهش یابد، زیرا دیگوکسین از طریق کلیه دفع میشود.
✔ سطح پتاسیم سرم باید پایش شود، زیرا هایپوکالمی (کاهش پتاسیم خون) اثر دیگوکسین را تشدید کرده و خطر مسمومیت را افزایش میدهد.
✔ سطح سرمی دیگوکسین در صورت تغییر عملکرد کلیه یا بروز علائم مسمومیت باید اندازهگیری شود.
✔ برادیکاردی قبل از تجویز بررسی شود؛ اگر ضربان قلب کمتر از ۶۰ باشد، مصرف دیگوکسین باید متوقف شود.
📢 خلاصه نکات کلیدی پرستاری:
✅ دیگوکسین انقباض قلب را تقویت میکند اما بر میزان مرگومیر تأثیری ندارد.
✅ در بیماران HFrEF که علائم مداوم دارند، ممکن است بهعنوان داروی کمکی استفاده شود.
✅ مسمومیت با دیگوکسین خطرناک است؛ بیاشتهایی، تهوع، اختلال بینایی و برادیکاردی از علائم هشداردهنده هستند.
✅ سطح پتاسیم و عملکرد کلیه باید بهدقت پایش شود.
📍 داروهای اینوتروپ و وازودیلاتورهای وریدی در نارسایی قلبی حاد
🔹 در برخی بیماران مبتلا به ادم ریوی (نارسایی قلبی دکمپانسه حاد - Acute Decompensated HF) که به درمانهای معمول پاسخ نمیدهند، از داروهای وریدی اینوتروپ و وازودیلاتور استفاده میشود.
🔹 این داروها قدرت انقباض عضله قلب را افزایش داده و در برخی بیماران با فشار خون پایین و کاهش برونده قلبی (CO) استفاده میشوند.
🔹 بیماران تحت این درمانها معمولاً نیاز به پایش مداوم در ICU دارند و اغلب کاتتر شریان ریوی برای نظارت همودینامیک دریافت میکنند.
⚡ داروهای اینوتروپ وریدی (IV Inotropes)
1️⃣ دوپامین (Dopamine)
✔ یک وازوپرسور است که فشار خون و قدرت انقباض قلب را افزایش میدهد.
✔ در دوز پایین ممکن است باعث بهبود ادرارآوری (دیورز)، حفظ عملکرد کلیه و افزایش جریان خون کلیوی شود.
✔ در بیماران با افت فشار خون شدید استفاده میشود اما میتواند باعث آریتمی شود.
2️⃣ دوبوتامین (Dobutamine)
✔ در بیماران با نارسایی شدید بطن چپ و کاهش پرفیوژن استفاده میشود.
✔ گیرندههای بتا-۱ آدرنرژیک را تحریک کرده و قدرت انقباض قلب را افزایش میدهد.
✔ باعث افزایش برونده ادراری میشود اما ممکن است ضربان قلب را افزایش داده و آریتمی ایجاد کند.
3️⃣ میلرینون (Milrinone)
✔ یک مهارکننده فسفودیاستراز که باعث افزایش سطح کلسیم داخل سلولی در عضله قلب شده و قدرت انقباض را تقویت میکند.
✔ اثر وازودیلاتوری قوی دارد و باعث کاهش پیشبار (Preload) و پسبار (Afterload) میشود.
✔ در بیماران با نارسایی شدید قلبی و کسانی که منتظر پیوند قلب هستند استفاده میشود.
✔ ⚠ عوارض: افت فشار خون و آریتمی بطنی → پایش مداوم فشار خون و ECG ضروری است.
⚡ داروهای وازودیلاتور وریدی (IV Vasodilators)
🔹 این داروها برای کاهش علائم نارسایی قلبی دکمپانسه حاد تجویز میشوند.
🔹 در بیماران با فشار خون پایین (هیپوتانسیون) منع مصرف دارند.
🔹 فشار خون بیماران تحت درمان باید بهصورت مداوم پایش شود.
1️⃣ نیتروگلیسیرین وریدی (IV Nitroglycerin)
✔ باعث اتساع عروق و کاهش پیشبار قلبی میشود.
✔ در آنژین، ادم ریوی و HF حاد استفاده میشود.
✔ ممکن است باعث سردرد و افت فشار خون شود.
2️⃣ نیتروپروساید (Nitroprusside)
✔ باعث گشاد شدن سریع عروق و کاهش شدید فشار خون میشود.
✔ در نارسایی حاد قلبی و هیپرتانسیون بدخیم استفاده میشود.
✔ ⚠ عوارض: افت فشار خون شدید و تجمع سیانید (در صورت مصرف طولانیمدت).
3️⃣ نسیریتید (Nesiritide)
✔ یک آنالوگ BNP (پپتید ناتریورتیک) است که باعث کاهش فشار خون و کاهش علائم HF میشود.
✔ در بیماران با نارسایی قلبی حاد دکمپانسه که به درمانهای دیگر پاسخ نمیدهند، استفاده میشود.
📢 خلاصه نکات کلیدی پرستاری:
✅ دوپامین و دوبوتامین در بیماران با افت شدید فشار خون و کاهش پرفیوژن استفاده میشوند.
✅ میلرینون برای بیماران منتظر پیوند قلب یا نارسایی قلبی شدید تجویز شده و نیاز به پایش مداوم فشار خون دارد.
✅ داروهای وازودیلاتور مانند نیتروپروساید و نیتروگلیسیرین در بیماران با نارسایی حاد تجویز میشوند اما در بیماران با فشار خون پایین منع مصرف دارند.
✅ پایش مداوم همودینامیک (فشار خون، ضربان قلب، خروجی ادراری و آریتمیها) ضروری است.
📍 کنترل فشار خون در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
🔹 کنترل فشار خون (BP) اهمیت بسیار بالایی دارد و بیماران مبتلا به نارسایی قلبی باید داروهای ضد فشار خون خود را بهطور منظم مصرف کنند.
🔹 فشار خون هدف برای این بیماران باید کمتر از 130/80 mmHg باشد.
🔹 کاهش فشار خون به این میزان باعث کاهش پیشرفت بیماری و بهبود شرایط بیماران مبتلا به HFrEF و HFpEF میشود (Yancy et al., 2017).
📍 درمان کمخونی در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
🔹 کمخونی (آنمی) بهطور مستقل با شدت بیماری HF مرتبط است و کمبود آهن باعث کاهش توانایی ورزش و فعالیت بیماران میشود.
🔹 تزریق آهن وریدی (IV Iron) در بیماران مبتلا به HF میتواند ظرفیت عملکردی و کیفیت زندگی آنها را بهبود ببخشد.
🔹 ⚠ اما شواهد در مورد مصرف مکمل آهن خوراکی (Oral Iron) ضد و نقیض است و تأثیر قطعی آن مشخص نشده است.
🔹 ⚠ مصرف داروهای تحریککننده تولید اریتروپویتین (مثل داربپوئتین آلفا - Darbepoetin Alfa) در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی و کمخونی توصیه نمیشود، زیرا خطر ایجاد ترومبوآمبولی (لختههای خونی) را افزایش میدهد (Yancy et al., 2017).
📍 داروهای ضد انعقاد و ضد آریتمی
🔹 داروهای ضد انعقاد (Anticoagulants) ممکن است برای بیماران مبتلا به HF تجویز شوند، بهویژه در بیمارانی که سابقه فیبریلاسیون دهلیزی (AF) یا حوادث ترومبوآمبولیک دارند.
🔹 داروهای ضد آریتمی مانند آمیودارون (Amiodarone) ممکن است برای بیمارانی که دچار آریتمی هستند تجویز شود.
🔹 بیمارانی که در معرض خطر آریتمیهای کشنده هستند، باید از دستگاه دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD) استفاده کنند (برای اطلاعات بیشتر، فصل ۲۲ را ببینید).
📍 داروهای کاهنده چربی خون (Statins) و نقش آن در نارسایی قلبی
🔹 داروهای استاتین (Statins) برای مدیریت هایپرلیپیدمی (چربی خون بالا) در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی بهطور معمول تجویز میشوند.
🔹 این داروها در کنار تغییرات رژیم غذایی به کاهش سطح کلسترول و بهبود سلامت قلبی کمک میکنند.
⚠ پرهیز از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی
🔹 بیماران مبتلا به HF نباید از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن استفاده کنند.
🔹 ⚠ این داروها خطر کاهش پرفیوژن کلیه را افزایش میدهند و در بیماران مسن احتمال آسیب کلیوی بیشتر است (Schwartz et al., 2018).
📢 خلاصه نکات کلیدی پرستاری:
✅ کنترل فشار خون کمتر از 130/80 mmHg در بیماران نارسایی قلبی ضروری است.
✅ کمخونی و کمبود آهن ممکن است باعث کاهش عملکرد و کیفیت زندگی بیماران شود؛ در برخی موارد، تزریق آهن وریدی مفید است.
✅ داروهای ضد انعقاد و ضد آریتمی ممکن است در بیماران با فیبریلاسیون دهلیزی یا آریتمیهای دیگر استفاده شوند.
✅ داروهای استاتین برای کنترل چربی خون و کاهش پیشرفت بیماری تجویز میشوند.
✅ ⚠ مصرف NSAIDs (مانند ایبوپروفن) در بیماران نارسایی قلبی ممنوع است، زیرا میتواند عملکرد کلیه را مختل کند.
علاوه بر دارودرمانی، بیماران مبتلا به نارسایی قلبی (HF) ممکن است به تغذیه درمانی، اکسیژندرمانی، مدیریت اختلالات خواب، و مداخلات جراحی یا روشهای تهاجمی نیاز داشته باشند.
📍 تغذیه درمانی (Nutritional Therapy)
🔹 رژیم غذایی کمنمک (حداکثر ۲ گرم در روز) و محدودیت مصرف مایعات معمولاً توصیه میشود، زیرا کاهش مصرف سدیم به کاهش احتباس مایعات و کاهش علائم احتقان محیطی و ریوی کمک میکند (Yancy et al., 2013).
🔹 هدف از محدودیت سدیم کاهش حجم خون در گردش و کاهش فشار کاری قلب است.
🔹 ⚠ شواهد درباره اثربخشی محدودیت سدیم متناقض هستند و نیاز به تنظیم رژیم غذایی بر اساس شرایط بیمار وجود دارد.
🔹 ⚠ مصرف مکملهای تغذیهای مانند ویتامینها و آنتیاکسیدانها در بیماران مبتلا به HF توصیه نمیشود، زیرا شواهدی از مزایای آنها وجود ندارد.
🔹 مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ (PUFA) ممکن است خطر حوادث قلبی-عروقی را کاهش دهد و در بیماران مبتلا به HFrEF و HFpEF (در صورت عدم منع مصرف) توصیه میشود.
🔹 تغییر الگوی تغذیهای باید متناسب با عادات غذایی بیمار و فرهنگ غذایی او باشد، زیرا پایبندی بیمار به رژیم غذایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
📍 اکسیژندرمانی (Supplemental Oxygen Therapy)
🔹 با پیشرفت HF، نیاز به اکسیژندرمانی بر اساس میزان احتقان ریوی و هیپوکسی تعیین میشود.
🔹 برخی بیماران فقط در هنگام فعالیت به اکسیژن مکمل نیاز دارند.
🔹 برای اطلاعات بیشتر درباره سیستمهای اکسیژندرمانی، به فصل ۲۰ مراجعه کنید.
📍 مدیریت اختلالات خواب (Management of Sleep Disorders)
🔹 اختلالات خواب، از جمله آپنه خواب، در بیماران مبتلا به HF شایع است.
🔹 تقریباً ۶۱٪ از بیماران HF دچار آپنه خواب مرکزی یا انسدادی (OSA) هستند.
🔹 انجام مطالعه خواب (Sleep Study) برای ارزیابی بیماران مشکوک توصیه میشود.
🔹 دستگاه فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) ممکن است برای بیماران مبتلا به آپنه خواب انسدادی (OSA) و نارسایی قلبی تجویز شود، زیرا:
✅ کیفیت خواب را بهبود میبخشد.
✅ تعداد دورههای آپنه و خوابآلودگی بیش از حد در طول روز را کاهش میدهد.
✅ اکسیژناسیون شبانه را بهبود میبخشد (Yancy et al., 2017).
📍 مداخلات جراحی و تهاجمی (Procedural and Surgical Interventions)
✅ در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی ناشی از بیماری عروق کرونر (CAD)، بازسازی عروق کرونر از طریق آنژیوپلاستی (PCI) یا جراحی بایپس عروق کرونر (CABG) ممکن است عملکرد بطن را بهبود بخشد (برای اطلاعات بیشتر، فصل ۲۳ را ببینید).
✅ بیماران مبتلا به نارسایی قلبی در معرض خطر بالای آریتمیهای کشنده و ایست قلبی ناگهانی (SCD) هستند.
🔹 در بیماران با نارسایی شدید بطن چپ (EF کمتر از ۳۵٪)، کاشت دفیبریلاتور قابل کاشت (ICD) برای پیشگیری از مرگ ناگهانی توصیه میشود (Yancy et al., 2013).
✅ در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی پیشرفته که به درمانهای استاندارد پاسخ نمیدهند، استفاده از درمان همزمانسازی قلبی (CRT) مفید است.
🔹 CRT شامل استفاده از ضربانساز دو بطنی (biventricular pacemaker) برای هماهنگسازی انقباضات بطنی است.
🔹 دستگاه CRT با قرار دادن لیدها در دهلیز راست، بطن راست و رگ کرونری مرتبط با بطن چپ، به بهبود همزمانی انقباضات بطنی کمک میکند.
🔹 این درمان باعث بهبود برونده قلبی (CO)، کاهش نارسایی دریچه میترال، و کاهش بازسازی غیرطبیعی بطنها میشود.
🔹 دستگاههای ترکیبی CRT و ICD برای بیمارانی که نیاز به هر دو درمان دارند، در دسترس هستند (Gulati & Udelson, 2018).
✅ اولترافیلتراسیون (Ultrafiltration):
🔹 این روش برای بیماران مبتلا به نارسایی قلبی شدید و احتباس مایعات مقاوم به درمان با دیورتیکها استفاده میشود.
🔹 در این روش، یک کاتتر IV دو لومن در ورید مرکزی قرار داده میشود و خون بیمار از طریق یک دستگاه فیلتراسیون، حجم اضافی مایع پلاسما را خارج میکند.
🔹 حجم مایعات خارجشده، فشار خون و سطح هموگلوبین بیمار پایش میشود.
🔹 مطالعات بیشتری برای مقایسه کارایی این روش با دیورتیکها و تعیین میزان ایدهآل حذف مایعات در حال انجام است (Costanzo, 2019).
✅ پیوند قلب (Cardiac Transplantation):
🔹 در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی مرحله D (مرحله پیشرفته HF)، پیوند قلب یکی از گزینههای محدود برای بقای طولانیمدت است.
🔹 بیمارانی که واجد شرایط پیوند قلب هستند، برای ارزیابی به مراکز تخصصی ارجاع داده میشوند.
🔹 برخی از این بیماران نیاز به استفاده از دستگاههای کمکی گردش خون (Ventricular Assist Device - VAD) بهعنوان درمان پل برای پیوند قلب دارند.
🔹 دستگاه کمکی بطن چپ (LVAD) ممکن است بهعنوان درمان دائمی (Destination Therapy) در برخی بیماران استفاده شود (Yancy et al., 2013).
📢 خلاصه نکات کلیدی پرستاری:
✅ محدودیت سدیم (حداکثر ۲ گرم در روز) و کاهش مصرف مایعات برای کاهش احتباس مایعات و بهبود علائم نارسایی قلبی توصیه میشود.
✅ برخی بیماران با نارسایی قلبی پیشرفته به اکسیژن مکمل نیاز دارند.
✅ اختلالات خواب مانند آپنه خواب در بیماران مبتلا به HF شایع است؛ CPAP ممکن است در این بیماران تجویز شود.
✅ روشهای جراحی مانند PCI، CABG و پیوند قلب در برخی بیماران کاربرد دارند.
✅ دستگاههای ICD و CRT برای کاهش آریتمیهای کشنده و بهبود عملکرد قلبی مورد استفاده قرار میگیرند.
✅ اولترافیلتراسیون برای بیماران مقاوم به درمان با دیورتیکها ممکن است مفید باشد.
✅ ⚠ بیماران نارسایی قلبی پیشرفته که به درمانهای استاندارد پاسخ نمیدهند، ممکن است به LVAD یا پیوند قلب نیاز داشته باشند.
برخی تغییرات طبیعی مرتبط با افزایش سن، خطر نارسایی قلبی (HF) را افزایش میدهند. این تغییرات شامل افزایش فشار خون سیستولیک، افزایش ضخامت دیواره بطن، و افزایش فیبروز میوکارد هستند.
📍 افزایش خطر بستری در سالمندان
🔹 سالمندان ممکن است علائم رایج HF مانند تنگی نفس را بهدرستی تشخیص ندهند یا آنها را به اشتباه تفسیر کنند.
🔹 برخی از سالمندان ممکن است علائم غیرمعمولی مانند ضعف و خوابآلودگی داشته باشند.
🔹 کاهش عملکرد کلیه در سالمندان، باعث مقاومت بیشتر نسبت به دیورتیکها و حساسیت بیشتر به تغییرات حجم مایعات میشود (Albert et al., 2015).
🔹 مصرف دیورتیکها در مردان سالمند نیاز به پایش دقیق دارد، زیرا ممکن است باعث احتباس ادراری به دلیل بزرگ شدن پروستات شود.
📍 پایش و ارزیابی مشکلات ادراری در سالمندان
✅ برای ارزیابی احتباس ادراری در مردان سالمند، موارد زیر توصیه میشود:
🔹 استفاده از اسکنر اولتراسوند برای بررسی حجم مثانه.
🔹 لمس ناحیه سوپراپوبیک برای تشخیص وجود توده بیضویشکل.
🔹 پالپاسیون و پرکاشن ناحیه سوپراپوبیک برای تشخیص پرشدگی مثانه (تشخیص صدای مات هنگام پرکاشن).
✅ 🔹 سالمندانی که دچار تکرر و فوریت ادرار هستند، بهویژه افرادی که آرتریت یا محدودیت حرکتی دارند، بیشتر تحت فشار قرار میگیرند. در نتیجه، مداخلات پرستاری برای مدیریت این بیماران ضروری است.
با وجود پیشرفت در درمان نارسایی قلبی (HF)، میزان بیماری و مرگومیر همچنان بالاست. پرستاران نقش مهمی در بهبود نتایج بیماران مبتلا به HF دارند، بهویژه در آموزش بیمار و پایش وضعیت او.
🔍 ارزیابی (Assessment)
ارزیابی پرستاری بیمار مبتلا به HF بر پایش اثربخشی درمان و توانایی بیمار در مدیریت خودمراقبتی متمرکز است. همچنین، واکنش عاطفی بیمار نسبت به این بیماری مزمن و پیشرونده مورد بررسی قرار میگیرد، زیرا نارسایی قلبی اغلب با افسردگی و مشکلات روانی اجتماعی همراه است (Jiang et al., 2018).
📍 بررسی سوابق پزشکی (Health History)
🔹 بررسی علائم اصلی HF، شامل تنگی نفس (dyspnea)، خستگی (fatigue) و ادم (edema)
🔹 بررسی اختلالات خواب، بهویژه بیدار شدن ناگهانی با احساس تنگی نفس
🔹 پرسیدن درباره تعداد بالشهای مورد نیاز هنگام خواب برای تشخیص ارتوپنه (orthopnea)
🔹 ارزیابی ادم، علائم گوارشی، تغییرات وضعیت ذهنی و سطح فعالیتهای روزانه
🔹 ارزیابی درک بیمار از بیماری و توانایی او در رعایت استراتژیهای خودمراقبتی
📍 معاینه فیزیکی (Physical Examination)
✅ مشاهده بیقراری و اضطراب بیمار که ممکن است نشانه هیپوکسی ناشی از احتقان ریوی باشد.
✅ بررسی سطح هوشیاری بیمار برای شناسایی تغییرات احتمالی ناشی از کاهش برونده قلبی (CO).
✅ ارزیابی تعداد و عمق تنفس و سمع ریهها برای شناسایی کراکل (crackles) و ویزینگ (wheezing).
✅ بررسی فشار خون (امکان وجود هیپوتانسیون یا هایپرتانسیون) و اندازهگیری افت فشار خون وضعیتی (Orthostatic Hypotension) در بیماران دارای سرگیجه، سبکی سر یا سنکوپ.
✅ سمع قلب برای بررسی صدای اضافی قلبی (S3 Gallop) که نشاندهنده افزایش حجم خون بطن است.
✅ پایش ریتم و سرعت ضربان قلب (با نوار قلب مداوم در بیمارستان).
✅ بررسی تورم وریدهای گردنی (JVD) در حالت نشسته با زاویه ۴۵ درجه. برآمدگی بیش از ۴ سانتیمتر نشانه نارسایی بطن راست است.
✅ بررسی نبضهای محیطی و امتیازدهی حجم نبضها از ۰ (غیرقابل لمس) تا ۳+ (بسیار قوی).
✅ بررسی رنگ و دمای پوست. در صورت کاهش حجم ضربهای (SV)، کاهش خونرسانی به اندامها منجر به پوست رنگپریده، سرد یا سیانوتیک میشود.
✅ بررسی ادم در پاها، ساقها، قسمت ساکرال و پشت (در بیماران بستری در تخت). ادم با درجه ۰ (بدون ادم) تا ۴+ (ادم گود افتاده شدید) امتیازدهی میشود.
✅ معاینه شکم برای ارزیابی حساسیت، هپاتومگالی و آسیت.
✅ بررسی رفلکس هپاتوژوگولار برای ارزیابی فشار وریدی افزایشیافته.
✅ پایش دقیق برونده ادراری و مقایسه با میزان مصرف مایعات. هدف کلی ایجاد تعادل منفی مایعات است.
✅ وزنکشی روزانه بیمار (همان ساعت، همان لباس، همان ترازو). افزایش وزن ناگهانی (۲-۳ پوند در یک روز یا ۵ پوند در یک هفته) باید به پزشک گزارش شود.
📌 تشخیص پرستاری (Nursing Diagnosis)
✅ عدم تحمل فعالیت (Activity Intolerance) مرتبط با کاهش برونده قلبی (CO).
✅ هایپرولمی (Hypervolemia) ناشی از نارسایی قلبی.
✅ اضطراب (Anxiety) ناشی از علائم بیماری.
✅ احساس ناتوانی (Powerlessness) ناشی از بیماری مزمن و بستریهای مکرر.
✅ کاهش توانایی خانواده در مدیریت بیماری (Impaired Family Ability to Manage Regimen).
📌 مشکلات مرتبط / عوارض احتمالی (Collaborative Problems/Potential Complications)
⚠ ادم ریوی (Pulmonary Edema)
⚠ هیپوتانسیون، کاهش خونرسانی، و شوک کاردیوژنیک (بررسی در فصل ۱۱)
⚠ آریتمیها (بررسی در فصل ۲۲)
⚠ ترومبوآمبولی (بررسی در فصل ۲۶)
⚠ افیوژن پریکاردیال (Pericardial Effusion)
📌 برنامهریزی و اهداف درمانی (Planning and Goals)
🎯 افزایش سطح فعالیت و کاهش خستگی
🎯 کاهش علائم ناشی از اضافهبار مایعات
🎯 کاهش اضطراب بیمار و افزایش توانایی او در مدیریت استرس
🎯 افزایش مشارکت بیمار در تصمیمگیریهای درمانی
🎯 آموزش بیمار و خانواده در مدیریت بیماری و حفظ سلامت
مداخلات پرستاری در بیماران نارسایی قلبی شامل افزایش تحمل فعالیت، مدیریت مایعات بدن، کاهش اضطراب، کمک به بیمار در مدیریت بیماری و جلوگیری از عوارض حاد است. در ادامه به تفصیل به این موارد میپردازیم:
1️⃣ افزایش تحمل فعالیت (Promoting Activity Tolerance)
🔹 کاهش فعالیتهای فیزیکی به دلیل علائم نارسایی قلبی، منجر به تحلیل رفتن عضلات و کاهش تحمل ورزش میشود.
🔹 عدم تحرک طولانیمدت میتواند منجر به زخم فشاری، آمبولی وریدی و تشدید علائم شود.
🔹 در صورت بیماری حاد، ممکن است استراحت موقت در بستر لازم باشد، اما در غیر این صورت باید فعالیتهای فیزیکی روزانه تشویق شوند.
🔹 برنامه تمرینی شامل راه رفتن روزانه با افزایش تدریجی مدت زمان آن در یک دوره ۶ هفتهای است.
🔹 بیمار باید از فعالیتهای شدید و شرایط جوی نامساعد (هوای خیلی گرم، سرد یا مرطوب) اجتناب کند.
🔹 فعالیتها باید بهگونهای برنامهریزی شوند که با استراحت متناوب همراه باشند.
🔹 در بیماران بسیار ضعیف، فعالیت باید ۳ تا ۵ دقیقه در هر بار و ۱ تا ۴ بار در روز باشد. ابتدا مدت زمان فعالیت افزایش یابد، سپس تعداد دفعات، و در نهایت شدت فعالیت (Piña, 2019).
📌 نکات کلیدی برنامه ورزشی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی (Chart 25-3):
✅ فعالیت را با پزشک هماهنگ کنید.
✅ با فعالیتهای کمشدت مانند راه رفتن شروع کنید.
✅ با فعالیت گرم کردن آغاز کرده و بهتدریج به ۳۰ دقیقه ورزش برسید.
✅ در هوای بسیار گرم، سرد یا مرطوب ورزش نکنید.
✅ حداقل ۲ ساعت پس از غذا خوردن ورزش کنید.
✅ در حین ورزش باید بتوانید صحبت کنید؛ در غیر این صورت، شدت فعالیت را کاهش دهید.
✅ در صورت تنگی نفس شدید، درد یا سرگیجه ورزش را متوقف کنید.
👩⚕ مداخلات پرستاری:
✔ بررسی موانع فعالیت و ارائه روشهای تطبیقی (مثلاً خرد کردن سبزیجات در حالت نشسته به جای ایستاده).
✔ کمک به برنامهریزی فعالیتها بر اساس اوج و افت انرژی بیمار (مثلاً تهیه غذا در ابتدای روز).
✔ پایش علائم حیاتی و سطح اکسیژن قبل، حین و بعد از فعالیت (در بیمارستان).
✔ بررسی میزان خستگی بیمار در منزل برای ارزیابی تحمل فعالیت.
✔ در بیماران دارای بیماریهای همراه (آرتریت، چاقی، COPD، نارسایی کلیه)، ممکن است ارجاع به برنامه توانبخشی قلبی لازم باشد.
2️⃣ مدیریت مایعات بدن (Managing Fluid Volume)
🔹 بیماران نارسایی قلبی شدید ممکن است دیورتیک وریدی (IV Diuretics) دریافت کنند، اما بیماران با علائم خفیفتر، دیورتیک خوراکی دریافت میکنند.
🔹 دیورتیکهای خوراکی باید صبح مصرف شوند تا باعث اختلال در خواب شبانه نشوند.
🔹 در بیماران سالمند، زمانبندی مصرف دارو بسیار مهم است تا از بیاختیاری ادراری یا فوریت ادراری جلوگیری شود.
📌 نکات کلیدی در مدیریت مایعات:
✅ گوش دادن به صدای ریهها برای بررسی مایعات اضافی.
✅ پایش وزن روزانه؛ افزایش وزن ۲-۳ پوند در یک روز یا ۵ پوند در یک هفته نشانه احتباس مایع است.
✅ رعایت رژیم غذایی کمنمک و اجتناب از غذاهای کنسروی، فرآوریشده و آماده.
✅ در صورت محدودیت مصرف مایعات، برنامهریزی برای توزیع میزان مایعات در طول روز.
✅ بررسی میزان دریافت مایعات و خروجی ادرار برای پیشگیری از اضافهبار مایعات.
✅ مشورت با پزشک یا داروساز برای حداکثرسازی داروها در کمترین میزان مایعات IV.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای بهبود تنفس:
✔ بالا بردن سر تخت یا افزایش تعداد بالشها برای کاهش بازگشت وریدی و احتقان ریوی.
✔ نشستن در صندلی یا تخت با پشتی خمیده برای بهبود وضعیت تنفس.
✔ در مواقع ادم ریوی شدید، نشستن بیمار با پاهای آویزان از تخت برای کاهش بازگشت وریدی.
✔ حمایت از بازوهای بیمار با بالش برای کاهش خستگی عضلات شانه.
📌 نکات کلیدی درباره کاهش مصرف نمک (Chart 25-4):
✅ حتی بدون افزودن نمک، رژیم روزانه ۲۰۰۰ میلیگرم سدیم دارد.
✅ غذاهای خانگی معمولاً نمک کمتری نسبت به غذاهای رستورانی یا فرآوریشده دارند.
✅ برخی مواد افزودنی مانند سدیم بنزوات و دیسدیم فسفات باعث افزایش مصرف نمک میشوند.
✅ بررسی برچسب غذایی برای میزان سدیم ضروری است (مثلاً یک فنجان سوپ کنسروی ممکن است سدیم بیشتری از چیپس داشته باشد!).
✅ آب شهری و دستگاههای نرمکننده آب حاوی سدیم هستند.
✅ برخی داروهای بدون نسخه (آنتیاسیدها، شربت سرفه و ملینها) حاوی سدیم هستند.
✅ جایگزینهای نمک معمولاً سرشار از پتاسیم هستند؛ باید تحت نظارت پزشک استفاده شوند.
✅ استفاده از چاشنیهایی مانند آبلیمو، سرکه و سبزیجات معطر برای بهبود طعم غذا توصیه میشود.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای جلوگیری از آسیبهای پوستی در بیماران ادمدار:
✔ بررسی روزانه پوست برای زخم فشاری، مخصوصاً در مناطق پرخطر مانند پشت، ساکروم و پاشنهها.
✔ تغییر مرتب وضعیت بیمار برای جلوگیری از فشار زیاد بر یک ناحیه.
✔ استفاده از بالشتکهای حمایتی برای کاهش فشار بر روی نواحی مستعد زخم.
📌 خلاصه مداخلات پرستاری
✅ افزایش تحمل فعالیت از طریق ورزش تدریجی و متناسب با وضعیت بیمار.
✅ مدیریت دقیق مایعات با مصرف دیورتیک، کنترل وزن و رعایت رژیم کمنمک.
✅ حفظ وضعیت بدنی مناسب برای بهبود تنفس و کاهش احتقان ریوی.
✅ پایش و پیشگیری از عوارض ناشی از احتباس مایعات و کاهش گردش خون.
✅ آموزش بیمار و خانواده درباره مدیریت بیماری و تغییرات سبک زندگی.
🎯 هدف کلی مداخلات پرستاری: بهبود کیفیت زندگی، کاهش علائم بیماری، پیشگیری از بستری مجدد و افزایش خودمراقبتی بیمار.
بیماران مبتلا به نارسایی قلبی (HF) اغلب اضطراب، احساس ناتوانی، مشکلات مربوط به رعایت درمان و خطر عوارض حاد را تجربه میکنند. پرستاران نقش مهمی در مدیریت این مشکلات، افزایش کیفیت زندگی بیماران و کاهش خطر بستری مجدد دارند. در این بخش، مداخلات پرستاری برای هر یک از این چالشها بررسی شده است.
1️⃣ کنترل اضطراب (Controlling Anxiety)
🔹 اضطراب در بیماران نارسایی قلبی ممکن است ناشی از عوامل روانی یا فیزیولوژیکی باشد.
🔹 فعالشدن سیستم عصبی سمپاتیک و ترشح کاتکولامینها میتواند اضطراب را تشدید کند.
🔹 بیمارانی که دستگاه ICD دریافت میکنند ممکن است از احتمال شوکهای ناگهانی و تغییر نقشهای اجتماعی نگران باشند.
🔹 اضطراب در شب ممکن است باعث اختلال خواب شود.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای کنترل اضطراب:
✔ تأمین راحتی فیزیکی بیمار (مثلاً نشستن در حالت نیمهنشسته در یک صندلی راحتی).
✔ تجویز اکسیژن در موارد حاد برای کاهش تلاش تنفسی و افزایش آرامش بیمار.
✔ حضور اعضای خانواده در کنار بیمار برای ایجاد آرامش.
✔ آموزش روشهای کنترل اضطراب، مانند تنفس عمیق، آرامسازی عضلانی و شناسایی عوامل استرسزا.
✔ توضیح فرآیند درمان و مداخلات انجامشده برای کاهش ترس بیمار از ناشناختهها.
📢 هشدار پرستاری:
❌ در بیماران مبتلا به نارسایی قلبی، استفاده از محدودکنندههای فیزیکی (Restraints) ممنوع است.
✔ زیرا این بیماران در برابر محدودیتها مقاومت میکنند که موجب افزایش بار کاری قلب میشود.
2️⃣ کاهش احساس ناتوانی (Minimizing Powerlessness)
🔹 بیماران مبتلا به نارسایی قلبی ممکن است احساس ناتوانی و ناامیدی داشته باشند.
🔹 عدم آگاهی از بیماری و درمان و عدم مشارکت در تصمیمگیریها این احساس را تشدید میکند.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای افزایش احساس کنترل بیمار:
✔ کمک به بیمار برای درک انتخابهایش و مشارکت در تصمیمگیریهای درمانی.
✔ گوش دادن فعال به بیمار و تشویق او به بیان نگرانیهایش.
✔ ایجاد فرصتهایی برای تصمیمگیری توسط بیمار (مثلاً تعیین زمان انجام فعالیتها، انتخاب غذاها در محدوده رژیم غذایی).
✔ شناسایی پیشرفتهای بیمار و تشویق او به تمرکز بر عواملی که میتواند کنترل کند.
✔ بررسی بیماران از نظر افسردگی، زیرا افسردگی در بیماران HF رایج است و با افزایش مرگ و میر همراه است.
📌 نکته: افسردگی در بیماران نارسایی قلبی با بدتر شدن بیماری افزایش مییابد و نیاز به ارزیابی و درمان مناسب دارد.
3️⃣ کمک به بیمار و خانواده برای مدیریت سلامت (Assisting Patients and Families to Effectively Manage Health)
🔹 برنامههای درمانی برای HF پیچیده هستند و نیاز به تغییرات قابلتوجه در سبک زندگی دارند.
🔹 عدم رعایت رژیم غذایی، محدودیت مایعات و داروها میتواند منجر به عود بیماری و بستری مجدد شود.
🔹 برخی از بیماران عمداً مصرف داروهای خود را کاهش میدهند زیرا فکر میکنند بهتر از پزشک بدن خود را میشناسند.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای بهبود پایبندی به درمان:
✔ برنامهریزی یک آموزش جامع برای بیمار و خانواده درباره بیماری و درمان.
✔ تعیین وقت ملاقات پیگیری با پزشک طی ۷ روز پس از ترخیص.
✔ پیگیری تلفنی بیمار در عرض ۳ روز پس از ترخیص برای بررسی وضعیت او.
✔ بررسی نگرانیهای بیمار درباره داروها و کمک به مدیریت عوارض جانبی.
✔ تشویق بیمار به استفاده از روشهای یادآوری مصرف دارو (مانند جعبههای دارویی).
📌 نکته: مطالعات نشان دادهاند که پیگیری منظم بیماران پس از ترخیص، نرخ بستری مجدد را کاهش میدهد (Yancy et al., 2013; Yancy et al., 2017).
4️⃣ پایش و مدیریت عوارض احتمالی (Monitoring and Managing Potential Complications)
🔹 نارسایی قلبی یک بیماری پیشرونده است که میتواند منجر به عوارض جدی مانند ادم ریوی، شوک کاردیوژنیک، آریتمیها، ترومبوآمبولی و افیوژن پریکاردی شود.
📌 مدیریت ادم ریوی (Pulmonary Edema):
✅ تشخیص زودهنگام و درمان سریع ادم ریوی حیاتی است.
✅ افزایش دوز دیورتیکها و اقدامات کاهش پرهلود (مثلاً نشاندن بیمار در حالت نیمهنشسته) به بهبود علائم کمک میکند.
✅ ارزیابی بیمار برای شناسایی عوامل تحریککننده ادم ریوی ضروری است.
📢 مدیریت فوری بیمار با ادم ریوی حاد:
✔ ارزیابی راه هوایی و وضعیت تنفسی.
✔ اتصال بیمار به مانیتور، پالس اکسیمتری و خط IV.
✔ انجام آزمایشات تشخیصی (گازهای خون شریانی، الکترولیتها، BUN، کراتینین، BNP، شمارش سلولهای خونی، تروپونین، رادیوگرافی قفسه سینه).
✔ اکسیژندرمانی (با ماسک غیرتنفسی یا تهویه غیرتهاجمی مانند CPAP).
✔ در صورت نارسایی تنفسی شدید، اینتوباسیون و تهویه مکانیکی لازم است.
📌 دارودرمانی در ادم ریوی:
✅ نیتراتهای وریدی (نیتروگلیسیرین، نیتروپروساید) برای کاهش فشار پرهلود.
✅ دیورتیکهای وریدی (فوروزماید) برای کاهش حجم داخل عروقی و کاهش فشار ریوی.
✅ مونیترینگ فشار خون برای جلوگیری از هیپوتانسیون ناشی از داروها.
✅ در صورت نیاز، سوند ادراری برای پایش دقیق خروجی ادرار.
📢 مشکلات رایج ناشی از درمان دیورتیکی:
❌ هیپوکالمی: آریتمی، ضعف عضلانی، افت فشار خون.
❌ هیپرکالمی: در بیماران دریافتکننده مهارکنندههای ACE، ARB یا اسپیرونولاکتون رخ میدهد.
❌ هیپوناترمی: ضعف، کرامپ عضلانی، گیجی.
❌ هیپوولمی و افت فشار خون: مخصوصاً با مهارکنندههای ACE و بتابلاکرها.
❌ هیپراوریسمی (افزایش اسید اوریک) و نقرس در برخی بیماران.
📌 خلاصه نکات کلیدی
✅ اضطراب در بیماران HF رایج است و باید با حمایت روانی، اکسیژندرمانی و آموزش روشهای کاهش اضطراب مدیریت شود.
✅ حس ناتوانی بیمار باید کاهش یابد؛ بیماران باید در تصمیمگیریهای درمانی شرکت داده شوند.
✅ عدم پایبندی به رژیم دارویی یک مشکل جدی است؛ پرستاران باید به نگرانیهای بیمار گوش دهند و راهکارهایی برای افزایش پایبندی ارائه دهند.
✅ ادم ریوی یک عارضه کشنده HF است و نیاز به درمان فوری با اکسیژندرمانی، دیورتیکهای وریدی و نیتراتها دارد.
✅ پایش دقیق بیماران تحت درمان دیورتیکی ضروری است، زیرا اختلالات الکترولیتی و هیپوولمی میتوانند کشنده باشند.
🎯 هدف کلی مداخلات پرستاری: کاهش علائم بیماری، افزایش کیفیت زندگی، جلوگیری از بستری مجدد و ارتقای خودمراقبتی بیمار.
🔹 هدف از مراقبتهای پرستاری در منزل و جامعه، کاهش بستریهای مکرر، بهبود کیفیت زندگی بیماران، افزایش خودمراقبتی و حمایت از خانوادهها است.
🔹 مراقبتهای انتقالی (Transitional Care) به معنی فراهم کردن یک روند آسان و بیدردسر برای بازگشت بیمار به جامعه پس از بستری شدن است.
🔹 آموزش بیماران و مراقبان در مورد نارسایی قلبی، داروها، رژیم غذایی، فعالیت بدنی و زمان مراجعه به پزشک، نقش کلیدی در کاهش بستریهای مکرر دارد.
1️⃣ آموزش بیماران درباره خودمراقبتی (Educating Patients About Self-Care)
👩⚕ مداخلات پرستاری برای بهبود خودمراقبتی بیماران مبتلا به نارسایی قلبی:
✔ توضیح اهمیت مدیریت نارسایی قلبی از طریق داروها و تغییر سبک زندگی.
✔ آموزش شناسایی علائم تشدید بیماری و زمان تماس با پزشک.
✔ تشویق به داشتن رژیم کمنمک (کمتر از ۲ گرم در روز).
✔ راهنمایی برای افزایش تدریجی فعالیت بدنی و اجتناب از خستگی مفرط.
✔ تأکید بر وزنکشی روزانه و پایش احتباس مایعات.
✔ استفاده از روش "تکرار توسط بیمار" (Teach-Back) برای ارزیابی میزان درک بیمار.
📢 نکته مهم: استفاده از روش Teach-Back (توضیح دوباره مفاهیم توسط بیمار) باعث افزایش اثربخشی آموزش و کاهش بستری مجدد میشود.
📌 چکلیست آموزشهای ضروری برای بیماران نارسایی قلبی:
✅ شناخت نارسایی قلبی به عنوان یک بیماری مزمن که نیاز به مدیریت دارد.
✅ درک اثرات بیماری بر عملکرد فیزیکی، فعالیتهای روزانه و روابط اجتماعی.
✅ شناخت نام، دوز، عوارض جانبی و زمان مصرف داروها.
✅ پایش تغییرات در تنفس، ادم و فشار خون ارتواستاتیک.
✅ وزنکشی روزانه و اطلاع به پزشک در صورت افزایش ۲ تا ۳ پوند (۰.۹ تا ۱.۴ کیلوگرم) در یک روز یا ۵ پوند (۲.۳ کیلوگرم) در یک هفته.
✅ پرهیز از مصرف نمک، غذاهای کنسروی، غذاهای فرآوریشده و نوشیدنیهای الکلی.
✅ افزایش تدریجی سطح فعالیت بدنی بدون ایجاد خستگی یا تنگی نفس.
✅ اجتناب از قرار گرفتن در معرض دمای خیلی گرم یا خیلی سرد.
✅ شناسایی منابع حمایتی مانند خانواده، دوستان و گروههای حمایتی.
2️⃣ مراقبتهای ادامهدار و انتقالی (Continuing and Transitional Care)
📢 برنامهریزی مناسب برای بازگشت بیمار به خانه، نقش مهمی در کاهش بستریهای مجدد دارد.
🔹 مراقبتهای انتقالی بیمار از بیمارستان به خانه شامل مراقبت تلفنی و ویزیت در منزل است.
🔹 پرستاران متخصص در زمینه نارسایی قلبی نقش مهمی در ارزیابی و مدیریت بیماران در منزل دارند.
🔹 بیماران مسن یا بیمارانی که دچار ضعف شدید هستند، نیاز به کمک در تنظیم محیط خانه و برنامهریزی فعالیتها دارند.
👩⚕ مداخلات پرستاری برای حمایت از بیماران در خانه:
✔ بررسی محیط خانه و ارائه پیشنهاداتی برای بهبود ایمنی و راحتی بیمار.
✔ تنظیم برنامه فعالیتهای روزانه برای کاهش خستگی (مثلاً محدود کردن استفاده از پلهها).
✔ تقویت مهارتهای خودمراقبتی و افزایش مسئولیت بیمار در انجام درمانها.
✔ اطمینان از برنامهریزی برای ویزیتهای پیگیری با پزشک.
✔ ارجاع بیماران به کلینیکهای تخصصی نارسایی قلبی برای دسترسی به مراقبتهای مستمر.
✔ استفاده از تکنولوژیهای تلهمدیسین (مانند پایش علائم از راه دور) برای کاهش نیاز به مراجعه حضوری.
📌 مزایای کلینیکهای نارسایی قلبی:
✅ کاهش تعداد دفعات بستری بیمار.
✅ کاهش هزینههای درمانی.
✅ افزایش کیفیت زندگی و کنترل بهتر بیماری.
✅ ارائه درمانهای سرپایی مانند دیورتیکهای وریدی و پایش آزمایشگاهی بدون نیاز به بستری شدن.
📢 نکته مهم: برنامههای تلهمدیسین و تماسهای تلفنی با بیماران، تأثیر زیادی در کاهش بستریهای مجدد و بهبود مدیریت بیماری دارد.
3️⃣ ملاحظات پایان زندگی (End-of-Life Considerations)
🔹 نارسایی قلبی یک بیماری مزمن و اغلب پیشرونده است و باید درباره مراقبتهای پایان زندگی و اقدامات درمانی آینده با بیمار صحبت کرد.
🔹 دستگاههای کمکی قلبی مانند VAD (دستگاه کمک بطنی) و ICD (دفیبریلاتور داخلی) در برخی بیماران استفاده میشود، اما باید درباره غیر فعالسازی ICD در مراحل پایانی زندگی تصمیمگیری شود.
🔹 درمان تسکینی و مراقبتهای آسایشگاهی (Hospice Care) ممکن است برای برخی بیماران لازم باشد.
👩⚕ مداخلات پرستاری در مراقبتهای پایان زندگی:
✔ بحث در مورد گزینههای درمانی و تصمیمگیری درباره ادامه یا توقف درمانهای پیشرفته.
✔ بررسی و ثبت دستورات پیشرفته بیمار (Advance Directives) در مورد مراقبتهای پایان زندگی.
✔ توضیح درباره نحوه غیرفعال کردن ICD در مراحل پایانی زندگی.
✔ حمایت روانی و عاطفی از بیمار و خانواده.
📢 نکته مهم: تعیین اهداف مراقبتی در بیماران نارسایی قلبی باید در مراحل اولیه بیماری انجام شود، تا بیمار بتواند تصمیمات آگاهانه بگیرد.
📊 ارزیابی نتایج مورد انتظار (Evaluation)
🔹 در پایان دوره مراقبتی، بیمار باید بتواند:
✅ فعالیتهای روزانه خود را بدون خستگی یا تنگی نفس انجام دهد.
✅ تعادل مایعات بدن خود را حفظ کند و دچار ورم شدید نشود.
✅ اضطراب و استرس خود را مدیریت کند و خواب بهتری داشته باشد.
✅ رژیم غذایی کمنمک را رعایت کند و داروهای خود را بهموقع مصرف کند.
✅ علائم هشداردهنده تشدید بیماری را بشناسد و در صورت نیاز به پزشک مراجعه کند.
✅ پیگیریهای پزشکی خود را انجام دهد و از خدمات حمایتی استفاده کند.
📌 جمعبندی نکات کلیدی
✅ آموزش بیماران درباره خودمراقبتی، رژیم غذایی، داروها و فعالیت بدنی حیاتی است.
✅ مراقبتهای انتقالی و حمایت در منزل، خطر بستری مجدد را کاهش میدهد.
✅ استفاده از کلینیکهای تخصصی نارسایی قلبی و خدمات تلهمدیسین، کیفیت زندگی بیماران را بهبود میبخشد.
✅ تعیین اهداف مراقبتی و گفتگو درباره مراقبتهای پایان زندگی باید بهموقع انجام شود.
✅ پرستاران نقش کلیدی در آموزش، حمایت و مدیریت بیماران نارسایی قلبی دارند.
🎯 هدف نهایی مراقبت پرستاری: افزایش کیفیت زندگی، کاهش بستریهای غیرضروری، بهبود خودمراقبتی بیمار و حمایت از خانوادهها.
بیماریهای قلبی میتوانند منجر به عوارض تهدیدکننده حیات مانند شوک کاردیوژنیک، ترومبوآمبولی، افیوژن پریکارد و تامپوناد قلبی شوند. شناخت علائم، روشهای تشخیصی و درمانهای پزشکی برای این عوارض، نقش حیاتی در مراقبت از بیماران قلبی دارد.
1️⃣ شوک کاردیوژنیک (Cardiogenic Shock)
🩸 **شوک کاردیوژنیک زمانی رخ میدهد که کاهش برونده قلبی (CO) منجر به کاهش پرفیوژن بافتی شده و سندرم شوک آغاز میشود.
🔹 علت اصلی این وضعیت، انفارکتوس میوکارد وسیع است که باعث ایسکمی و کاهش عملکرد عضله قلبی میشود.
🔹 علل دیگر شامل:
✔ نارسایی قلبی پیشرفته
✔ تامپوناد قلبی
✔ آمبولی ریوی (PE)
✔ کاردیومیوپاتی
✔ آریتمیهای شدید
📢 شوک کاردیوژنیک یک وضعیت تهدیدکننده حیات است و نیاز به درمان فوری دارد (جزئیات بیشتر در فصل 11).
2️⃣ ترومبوآمبولی (Thromboembolism)
💉 بیماران قلبی در معرض خطر ایجاد ترومبوز و آمبولی هستند.
🔹 ترومبوز شریانی و وریدی (VTE)
✔ در فیبریلاسیون دهلیزی، انقباض دهلیزها ضعیف بوده و باعث کندی و تلاطم جریان خون میشود که خطر لخته شدن را افزایش میدهد.
✔ در اختلالات عملکرد بطن چپ، لختهها روی دیوارههای بطنی (Mural thrombi) ایجاد شده و ممکن است باعث سکته مغزی شوند.
✔ تشخیص: اکوی قلبی
✔ درمان: داروهای ضدانعقادی مانند هپارین و وارفارین
🔹 ترومبوز ورید عمقی (DVT) و آمبولی ریوی (PE)
✔ عدم تحرک در بیماران قلبی میتواند باعث تشکیل لخته در وریدهای عمقی پاها شود.
✔ علائم:
درد و تورم ساق پا
قرمزی و گرمی ناحیه درگیر
✔ درمان: داروهای ضدانعقاد (جزئیات در فصل 26)
📢 در صورت جدا شدن لخته و حرکت آن به سمت ریهها، بیمار ممکن است دچار آمبولی ریوی شود که یک وضعیت اورژانسی است!
3️⃣ افیوژن پریکارد (Pericardial Effusion) و تامپوناد قلبی (Cardiac Tamponade)
💧 افیوژن پریکاردی تجمع غیرطبیعی مایع در کیسه پریکارد است که میتواند باعث تامپوناد قلبی شود.
🔹 علل افیوژن پریکارد
✔ نارسایی قلبی پیشرفته
✔ پریکاردیت
✔ سرطان متاستاتیک
✔ جراحی قلب
✔ تروما
🔹 اثرات افزایش مایع در کیسه پریکارد:
✔ افزایش فشار در تمام حفرههای قلبی
✔ کاهش بازگشت وریدی به دلیل فشردگی دهلیزها
✔ کاهش ظرفیت انبساط بطنها و پر شدن ناکافی آنها
🔹 علائم بالینی افیوژن پریکارد:
✔ در موارد حاد: درد قفسه سینه، تاکیپنه و تنگی نفس
✔ اتساع وریدهای گردنی (JVD) و کاهش فشار خون
✔ کاهش صداهای قلبی در سمع
✔ در موارد مزمن: احساس فشار در قفسه سینه، تنگی نفس و کاهش توانایی فعالیت
🔹 تامپوناد قلبی (Cardiac Tamponade):
✅ وضعیت اورژانسی که ناشی از تجمع سریع مایع در کیسه پریکارد است و باعث انسداد شدید عملکرد قلب میشود.
✅ علائم کلاسیک:
✔ تاکیکاردی به عنوان پاسخ به کاهش برونده قلبی
✔ پالسوس پارادوکسوس (Pulsus Paradoxus): کاهش بیش از 10 mmHg فشار سیستولیک در دم نسبت به بازدم
✔ تریاد بک (Beck’s Triad):
1️⃣ فشار خون پایین
2️⃣ اتساع وریدهای گردنی
3️⃣ صداهای قلبی خفه
📌 تشخیص افیوژن پریکارد و تامپوناد قلبی
🔹 اکوکاردیوگرافی: بررسی میزان مایع در پریکارد
🔹 رادیوگرافی قفسه سینه: افزایش سایه قلبی
🔹 نوار قلب (ECG): تاکیکاردی و کاهش ولتاژ
📌 درمان پزشکی
1️⃣ پریکاردیوسنتز (Pericardiocentesis)
🩺 در صورت اختلال شدید عملکرد قلبی، پریکاردیوسنتز برای خارج کردن مایع از پریکارد انجام میشود.
🔹 این روش تحت مانیتورینگ ECG و سونوگرافی انجام شده و کاهش فشار ورید مرکزی همراه با افزایش فشار خون، نشاندهنده موفقیت آن است.
🔹 عوارض احتمالی:
✔ سوراخ شدن عروق کرونری
✔ آسیب به عضله قلبی
✔ آریتمیها
✔ سوراخ شدن پرده جنب یا معده
📢 پس از تخلیه مایع، وضعیت بیمار باید از نظر عود تامپوناد بررسی شود.
2️⃣ پریکاردیوتومی (Pericardiotomy یا "پنجره پریکاردی")
🔹 در موارد افیوژنهای مکرر (معمولاً ناشی از سرطان)، بخشی از پریکارد برداشته میشود تا مایع به داخل سیستم لنفاوی تخلیه شود.
🔹 مراقبتهای پس از جراحی:
✔ پایش علائم تامپوناد مجدد
✔ مانیتورینگ وضعیت همودینامیک بیمار
✔ رعایت مراقبتهای پس از جراحی (جزئیات در فصل 16)
📊 جمعبندی نکات کلیدی
🔹 شوک کاردیوژنیک معمولاً پس از سکته قلبی شدید رخ داده و نیاز به درمان فوری دارد.
🔹 ترومبوآمبولی یک خطر شایع در بیماران قلبی است و میتواند منجر به DVT، آمبولی ریوی یا سکته مغزی شود.
🔹 افیوژن پریکارد میتواند باعث فشار بر قلب و در نهایت تامپوناد قلبی شود که یک وضعیت تهدیدکننده حیات است.
🔹 تامپوناد قلبی با تنگی نفس شدید، اتساع وریدهای گردنی و کاهش فشار خون مشخص میشود.
🔹 درمان اصلی شامل تخلیه مایع از پریکارد (پریکاردیوسنتز) یا جراحی پریکاردیوتومی است.
📢 هدف مراقبت پرستاری: شناسایی سریع این عوارض، پایش دقیق بیماران و اجرای درمانهای مناسب برای حفظ زندگی بیمار است. 👩⚕️💙
🔴 تعریف ایست قلبی
🔹 ایست قلبی زمانی رخ میدهد که قلب قادر به پمپاژ خون به اندامها و بافتهای بدن نیست.
🔹 معمولاً ناشی از آریتمیهای خطرناک مانند فیبریلاسیون بطنی، برادیکاردی پیشرونده یا آسیستول (عدم فعالیت الکتریکی قلب) است.
🔹 همچنین میتواند در شرایطی رخ دهد که فعالیت الکتریکی در نوار قلب (ECG) وجود دارد، اما انقباضات قلبی مؤثر نیستند؛ این وضعیت فعالیت الکتریکی بدون نبض (PEA) نامیده میشود.
📌 PEA ممکن است در اثر موارد زیر رخ دهد:
✔ هیپوولمی شدید (مثلاً به دلیل خونریزی شدید)
✔ انفارکتوس میوکارد (MI)
✔ آمبولی ریوی گسترده
✔ هیپرکالمی یا هیپوکالمی شدید
✔ هایپوترمی (کاهش شدید دمای بدن)
✔ هایپوکسی (کمبود اکسیژن شدید)
✔ مسمومیت دارویی
📢 شناسایی سریع این مشکلات و مداخله فوری میتواند در برخی بیماران باعث احیای گردش خون شود.
🔍 علائم بالینی ایست قلبی
🔹 از دست رفتن فوری هوشیاری
🔹 نبض و فشار خون قابل لمس نیستند
🔹 توقف تنفس (یا تنفسهای ناکارآمد و تشنجی)
🔹 گشاد شدن مردمکها در کمتر از یک دقیقه
🔹 احتمال بروز تشنج
🔹 رنگپریدگی و سیانوز در پوست و غشاهای مخاطی
⚠ خطر آسیب دائمی اندامها، بهویژه مغز، و مرگ، با هر دقیقهای که میگذرد افزایش مییابد.
📢 ❗ تشخیص سریع و اقدامات فوری برای احیای گردش خون، حیاتی است.
🚑 در ادامه، به بررسی اقدامات احیا و مدیریت پزشکی ایست قلبی میپردازیم.
🔴 احیای قلبی-ریوی (CPR) چیست؟
احیای قلبی-ریوی (Cardiopulmonary Resuscitation - CPR) یک روش اورژانسی برای برقراری مجدد جریان خون و اکسیژنرسانی به اندامهای حیاتی است تا زمانی که گردش خون مؤثر دوباره برقرار شود.
📢 دستورالعملهای AHA (انجمن قلب آمریکا) تأکید دارند که CPR باید بهصورت سریع و کارآمد انجام شود تا از ایست قلبی در بیمارستان جلوگیری شود و نتایج درمانی بهینه شوند.
✅ مراحل CPR بر اساس پروتکلهای جدید
1️⃣ شناسایی سریع ایست قلبی:
🔹 بررسی پاسخدهی بیمار (آیا واکنش نشان میدهد؟)
🔹 بررسی تنفس (آیا بیمار نفس میکشد؟)
2️⃣ فعالسازی سیستم اورژانس:
🔹 در بیمارستان، تیم احیا را فراخوانید.
🔹 خارج از بیمارستان، با 911 یا اورژانس تماس بگیرید.
3️⃣ شروع ماساژ قلبی با کیفیت بالا:
🔹 اگر نبض کاروتید (گردن) قابل لمس نبود، ماساژ قلبی فوری انجام دهید.
🔹 سرعت: 100 فشار در دقیقه
🔹 عمق فشار: حداقل 5 سانتیمتر (حدود 2 اینچ)
🔹 اجازه دهید قفسه سینه کاملاً به حالت اولیه بازگردد بین هر فشار
4️⃣ تحلیل ریتم قلب و دفیبریلاسیون سریع:
🔹 اگر بیمار دچار فیبریلاسیون بطنی (VF) یا تاکیکاردی بطنی بدون نبض (VT) باشد، دفیبریلاسیون باید در کمتر از 2 دقیقه انجام شود.
🔹 پس از دفیبریلاسیون، ماساژ قلبی بلافاصله از سر گرفته شود.
📌 ‼ تنفس نجاتدهنده (Rescue Breathing) فقط در صورت حضور کادر درمانی انجام میشود و پس از ماساژ قلبی شروع میشود.
🔹 نکات مهم در اجرای CPR
✔ وضعیت بدن:
🔸 بیمار باید روی سطح سختی مانند کف زمین یا تخته مخصوص CPR قرار بگیرد.
✔ نحوه قرارگیری دستها:
🔸 کف یک دست روی مرکز قفسه سینه (نیمه پایینی استخوان جناغ)
🔸 دست دیگر روی دست اول قرار داده شود (شکل 25-5 📖)
🔸 بازوها صاف و از وزن بدن برای اعمال فشار استفاده شود.
✔ زمان تعویض فرد ماساژدهنده:
🔸 هر 2 دقیقه افراد ماساژدهنده تعویض شوند، زیرا اجرای فشار مؤثر قلبی نیاز به انرژی بالایی دارد.
📢 ❗ اجرای صحیح و سریع CPR میتواند جان بیمار را نجات دهد و احتمال بقای وی را افزایش دهد.
💡 🔜 در ادامه، به بررسی جزئیات دفیبریلاسیون و اقدامات پیشرفته احیای قلبی خواهیم پرداخت! 🚑
💥 دفیبریلاسیون (Defibrillation) چیست؟
🔹 دفیبریلاسیون یک روش درمانی فوری و نجاتبخش برای بیمارانی است که دچار فیبریلاسیون بطنی (VF) یا تاکیکاردی بطنی بدون نبض (VT) شدهاند.
🔹 در این حالت، قلب دچار ضربانهای نامنظم و بیاثر میشود و گردش خون متوقف میشود.
📌 ✅ برای جلوگیری از مرگ، اولین دفیبریلاسیون باید در کمتر از ۲ دقیقه انجام شود.
⚡ مراحل انجام دفیبریلاسیون
1️⃣ اتصال دستگاه دفیبریلاتور
✔ دستگاه دفیبریلاتور خارجی خودکار (AED) را روشن کنید.
✔ الکترودها را روی سینه بیمار قرار دهید.
2️⃣ تحلیل ریتم قلب
✔ دستگاه بهطور خودکار ریتم قلب را بررسی میکند تا مشخص شود آیا شوک نیاز است یا نه.
✔ اگر VF یا VT بدون نبض تشخیص داده شود، شوک داده میشود.
3️⃣ انجام شوک الکتریکی
✔ در صورت توصیه دستگاه، همه افراد از بیمار فاصله بگیرند و شوک را اعمال کنید.
✔ بلافاصله پس از شوک، ماساژ قلبی را از سر بگیرید.
📢 ❗ هر یک دقیقه تأخیر در دفیبریلاسیون، شانس زنده ماندن را ۱۰٪ کاهش میدهد!
🏥 احیای پیشرفته قلبی (ACLS) چیست؟
🔹 ACLS مجموعهای از اقدامات پیشرفته است که در کنار CPR و دفیبریلاسیون انجام میشود.
🔹 این روش توسط پزشکان، پرستاران اورژانس، متخصصان بیهوشی، و تیمهای احیا انجام میشود.
✅ مراحل احیای پیشرفته قلبی (ACLS)
🩺 1️⃣ ایجاد راه هوایی پیشرفته (Advanced Airway)
✔ ممکن است از لولهگذاری داخل نای (ET Tube) یا ماسکهای مخصوص استفاده شود.
✔ پس از لولهگذاری، تهویه مثبت با 10 تنفس در دقیقه انجام شود.
💉 2️⃣ تجویز داروهای اورژانسی
✔ اپینفرین (Epinephrine) در دوز 1 میلیگرم داخل وریدی (IV) یا داخل استخوانی (IO) هر 3-5 دقیقه تزریق شود.
✔ آمیودارون (Amiodarone) یا لیدوکائین (Lidocaine) در صورت آریتمیهای مقاوم تجویز میشود.
🩸 3️⃣ مدیریت ایست قلبی با داروها و شوک الکتریکی
✔ بسته به نوع آریتمی، داروهای مناسب تجویز میشود.
✔ در صورت عدم بازگشت ریتم نرمال، دفیبریلاسیون مجدد انجام شود.
📢 ❗ تیم احیا (Code Team) باید آموزشدیده، هماهنگ، و با ارتباطات مؤثر باشد.
👨👩👧 حمایت از خانواده بیمار
✔ حضور خانواده در کنار بیمار هیچ تأثیر منفی بر فرآیند احیا ندارد.
✔ مطالعات نشان دادهاند که حمایت عاطفی خانواده در این لحظات بحرانی بسیار مهم است.
✔ بیمارستانها باید سیاستهای مشخصی برای حمایت از خانواده در زمان احیا داشته باشند.
📌 ‼ اگر بیمار به احیا پاسخ ندهد، تیم احیا پس از بررسی تمامی گزینهها، عملیات را متوقف میکند.
💡 🔜 در ادامه، به بررسی داروهای اورژانسی و روشهای پیشرفتهتر احیا خواهیم پرداخت! 🚑
🔹 در احیای قلبی-ریوی (CPR) از داروهای خاصی برای بهبود فشار خون، افزایش قدرت انقباض قلب، اصلاح آریتمیها، و درمان اختلالات متابولیکی استفاده میشود.
🔹 جدول زیر مهمترین داروهای احیای قلبی - ریوی را بههمراه کاربردها و ملاحظات پرستاری توضیح میدهد.
🩸 1️⃣ اپینفرین (Epinephrine)
✔ مکانیسم اثر: یک وازوپرسور که فشار خون و برونده قلبی را بهینه میکند و باعث بهبود پرفیوژن (خونرسانی) و قدرت انقباضی قلب میشود.
✔ موارد استفاده:
ایست قلبی ناشی از آسیستول، فعالیت الکتریکی بدون نبض (PEA)، تاکیکاردی بطنی بدون نبض (VT) یا فیبریلاسیون بطنی (VF)
✔ نحوه تجویز:
1 میلیگرم IV یا IO هر 3-5 دقیقه
پس از تزریق، با 20 میلیلیتر نرمال سالین شستشو داده شود و اندام بالا نگه داشته شود (10-20 ثانیه).
🩸 2️⃣ نوراپینفرین (Norepinephrine)
✔ مکانیسم اثر: وازوپرسور قوی که فشار خون را افزایش میدهد.
✔ موارد استفاده:
کاهش فشار خون شدید (Hypotension)
شوک
✔ نحوه تجویز:
0.1-0.5 میکروگرم/کیلوگرم/دقیقه بهصورت انفوزیون IV
ترجیحاً از طریق خط ورید مرکزی (Central Line)
🩸 3️⃣ دوپامین (Dopamine)
✔ مکانیسم اثر: وازوپرسور که فشار خون و قدرت انقباضی قلب را افزایش میدهد.
✔ موارد استفاده:
کاهش فشار خون (Hypotension)
شوک کاردیوژنیک
✔ نحوه تجویز:
5-10 میکروگرم/کیلوگرم/دقیقه بهصورت انفوزیون IV
ترجیحاً از طریق خط ورید مرکزی (Central Line)
💓 4️⃣ آتروپین (Atropine)
✔ مکانیسم اثر: مهار کننده پاراسمپاتیک که باعث افزایش فعالیت گره سینوسی (SA Node) و هدایت دهلیزی-بطنی (AV Conduction) میشود.
✔ موارد استفاده:
برادیکاردی علامتدار (Symptomatic Bradycardia)
عدم تحمل همودینامیکی همراه با افت فشار خون
✔ نحوه تجویز:
0.5 میلیگرم IV Push (میتوان هر 3-5 دقیقه تکرار کرد تا حداکثر 3 میلیگرم)
پس از تزریق، با محلول نرمال سالین شستشو داده شود.
⚡ 5️⃣ آمیودارون (Amiodarone)
✔ مکانیسم اثر: بلوک کننده کانالهای سدیم و پتاسیم که مدت زمان پتانسیل عمل و دوره تحریکناپذیری قلب را افزایش میدهد.
✔ موارد استفاده:
تاکیکاردی بطنی بدون نبض (Pulseless VT) و فیبریلاسیون بطنی (VF) که به شوک پاسخ ندادهاند.
✔ نحوه تجویز:
300 میلیگرم IV Push
در صورت نیاز، 150 میلیگرم دیگر طی 3-5 دقیقه تزریق شود.
🧪 6️⃣ بیکربنات سدیم (Sodium Bicarbonate - NaHCO₃)
✔ مکانیسم اثر: اصلاح کننده اسیدوز متابولیک.
✔ موارد استفاده:
اسیدوز متابولیک مقاوم به اقدامات اولیه احیا (مانند CPR، تهویه و مدیریت تنفسی).
✔ نحوه تجویز:
1 میلیاکیوالان/کیلوگرم IV یا IO بهصورت دوز اولیه
دوزهای بعدی براساس سطح بیکربنات و نقص باز تنظیم شوند.
❗ تصحیح بیش از حد اسیدوز ممکن است باعث آلکالوز برگشتی شود!
⚠ 7️⃣ سولفات منیزیم (Magnesium Sulfate)
✔ مکانیسم اثر: عملکرد صحیح پمپ سدیم-پتاسیم سلولی را حفظ میکند.
✔ موارد استفاده:
تورساد د پوینت (Torsades de Pointes) - نوعی آریتمی بطنی خطرناک
✔ نحوه تجویز:
1-2 گرم IV در 10 میلیلیتر محلول دکستروز 5% (D₅W) طی 5-20 دقیقه تزریق شود.
📢 نکات کلیدی:
✅ تمام داروهای احیا باید با دقت و تحت نظر مانیتورینگ همودینامیکی تجویز شوند.
✅ برای تجویز مایعات و داروهای وازوپرسور، استفاده از خط ورید مرکزی (Central Line) توصیه میشود.
✅ تجویز داروها باید مطابق با پروتکلهای ACLS و با در نظر گرفتن وضعیت بیمار باشد.
📌 💡 آموزش دقیق و آمادگی پرسنل درمانی برای تجویز صحیح این داروها میتواند نجاتبخش باشد! 🚑
مراقبتهای ارائهشده به بیمار پس از احیای قلبی-ریوی (CPR) تأثیر زیادی بر میزان بقای بیمار دارد. نظارت دقیق و انجام اقدامات لازم برای پایداری همودینامیک، پیشگیری از آسیبهای مغزی و اصلاح عوامل زمینهای از مهمترین اقدامات پس از احیا هستند.
🩺 1️⃣ مانیتورینگ پس از احیا
پس از بازگشت گردش خون خودبخودی (Return of Spontaneous Circulation - ROSC)، اقدامات زیر باید انجام شود:
✔ نوار قلب ۱۲ لید (ECG) انجام شود تا افزایش قطعه ST یا علائم ایسکمی میوکارد بررسی شود.
✔ مانیتورینگ مداوم ECG و کنترل مکرر فشار خون تا رسیدن به ثبات همودینامیک انجام شود.
✔ اصلاح عوامل زمینهای که باعث ایست قلبی شدهاند، مانند آریتمیها، اختلالات الکترولیتی یا عدم تعادل متابولیک.
❄ 2️⃣ کاهش دمای هدفمند (Targeted Temperature Management - TTM)
🔹 در بیماران کمایی پس از احیا، کاهش دمای بدن میتواند باعث بهبود پیامدهای عصبی شود.
🔹 هیپوترمی درمانی با کاهش دمای مرکزی بدن به ۳۲-۳۶ درجه سانتیگراد (۸۹.۶-۹۶.۸ درجه فارنهایت) به مدت حداقل ۲۴ ساعت انجام میشود.
✅ فواید TTM:
✔ کاهش متابولیسم مغزی و نیاز به اکسیژن
✔ کاهش التهاب عصبی و جلوگیری از آسیب مغزی
✔ بهبود بقا و بازیابی عملکرد عصبی
🔹 ⚠ از بروز هایپرترمی (تب) جلوگیری شود، زیرا باعث افزایش نیاز به اکسیژن و بدتر شدن پیامدهای مغزی میشود.
🔬 3️⃣ پیشرفتهای جدید در مراقبتهای قلبی
🔹 پیشرفت در روشهای احیا و تکنیکهای مراقبت پس از احیا، از جمله مدیریت هیپوترمی، بهبود الگوریتمهای CPR و بهینهسازی دینامیک تیمی در احیا، باعث افزایش میزان بقا و بهبود عملکرد عصبی بیماران پس از ایست قلبی شده است.
🔹 تحقیقات جدید نشان میدهد که استفاده صحیح از این پروتکلها میتواند پیامدهای بالینی را بهبود بخشد و امید به زندگی بیماران را افزایش دهد.
📌 💡 نظارت دقیق و پیگیری مناسب پس از احیا میتواند تأثیر قابلتوجهی در جلوگیری از آسیبهای ثانویه و بهبود بقای بیماران داشته باشد! 🚑
در این تمرینها، موقعیتهای بالینی شبیهسازی شده را تحلیل کرده و بر اساس شواهد علمی، راهکارهای مدیریتی مناسب را ارائه میدهیم.
🔎 ۱️⃣ ارزیابی و مدیریت بیمار با HFrEF و بستری مکرر در بیمارستان
📍 مورد بالینی:
مرد ۶۲ سالهای که طی ۶ ماه گذشته سه بار به دلیل نارسایی قلبی با کاهش جزء جهشی (HFrEF) بستری شده است. او بیوه است، تنها زندگی میکند، در خانهای دو طبقه بدون حمام و اتاقخواب در طبقه همکف سکونت دارد و از مزایای ازکارافتادگی بهرهمند است.
🩺 ارزیابی بیمار – سؤالات کلیدی:
وضعیت فعلی بیمار
آیا در تنفس یا انجام فعالیتهای روزانه دچار مشکل هستید؟
آیا در خوابیدن بهصورت درازکش دچار تنگی نفس (ارتوپنه) میشوید؟
آیا تغییر وزن ناگهانی (مثلاً ۲-۳ پوند در یک روز یا ۵ پوند در یک هفته) داشتهاید؟
عوامل مرتبط با بستری مکرر
آیا دستورات دارویی را رعایت میکنید؟ دلیل عدم رعایت احتمالی چیست؟
آیا میزان مصرف نمک و مایعات را کنترل میکنید؟
آیا برای ویزیتهای منظم به پزشک مراجعه میکنید؟
موانع اجتماعی و روانی
آیا برای انجام کارهای روزانه کمک دارید؟
آیا احساس افسردگی یا تنهایی میکنید؟
آیا قادر به مدیریت مالی هزینههای دارو و ویزیت پزشک هستید؟
✅ منابع اجتماعی و تیم درمانی جهت کاهش بستری مجدد:
✔ ارجاع به مددکار اجتماعی برای ارزیابی نیازهای مراقبتی در منزل و کمکهای مالی
✔ مشاوره تغذیهای برای پیگیری رژیم کمنمک و مدیریت وزن
✔ پرستار مراقبت در منزل جهت پایش وضعیت بالینی و مدیریت داروها
✔ توانبخشی قلبی برای افزایش توانایی جسمانی و کاهش خطر عود
✔ دستگاههای کمکی (مانند پلهبرقی یا توالت قابلحمل) جهت سهولت در زندگی روزمره
🏠 ۲️⃣ آموزش استراتژیهای خودمراقبتی به بیماران نارسایی قلبی
📍 مورد بالینی:
بهعنوان یک مربی پرستاری در یک مرکز مراقبت در منزل، وظیفه ارائه جلسه آموزشی درباره خودمراقبتی در نارسایی قلبی را دارید.
📌 موضوعات کلیدی براساس راهنماهای علمی:
1️⃣ 🔹 شناخت بیماری: نارسایی قلبی یک بیماری مزمن اما قابلکنترل است.
2️⃣ 💊 پایبندی به داروها:
مصرف دقیق و منظم داروهای تجویزی
شناخت عوارض جانبی داروها و زمان تماس با پزشک
3️⃣ 🥗 رژیم غذایی سالم:
کاهش مصرف نمک (کمتر از ۲ گرم در روز)
محدودیت مصرف مایعات در موارد توصیهشده
4️⃣ 🚶♂️ ورزش و فعالیت بدنی:
شروع با پیادهروی سبک و افزایش تدریجی
پرهیز از ورزش در هوای خیلی گرم یا سرد
5️⃣ ⚖ کنترل وزن و علائم هشدار:
وزنکشی روزانه و اطلاع از افزایش وزن ناگهانی
شناسایی علائمی مانند تورم پاها، خستگی شدید، تنگی نفس ناگهانی
6️⃣ 🚫 تغییر سبک زندگی:
ترک سیگار و الکل
مدیریت استرس و اضطراب
🚨 ۳️⃣ اولویتبندی اقدامات در بیمار ۷۵ ساله با سکته قلبی (MI) و نارسایی حاد قلبی
📍 مورد بالینی:
بیمار ۷۵ ساله که به دلیل انفارکتوس حاد میوکارد (MI) بستری شده، دچار افزایش تعداد تنفس (۳۲ تنفس در دقیقه)، سرفه و خلط کفآلود صورتی شده و آشفته و گیج است.
📌 اولویت اقدامات:
✅ ۱. اعلام اورژانس داخلی بیمارستان (Rapid Response Team)
تماس فوری برای کمک به مدیریت حاد نارسایی قلبی و پیشگیری از شوک قلبی
✅ ۲. اکسیژندرمانی فوری
تجویز اکسیژن از طریق نازال کانولا برای حفظ اشباع اکسیژن بالای ۹۴٪
✅ ۳. فازماینیتورینگ و بررسیهای تشخیصی
انجام نوار قلب (ECG) برای بررسی تغییرات ایسکمیک یا آریتمی
گرفتن گازهای خون شریانی (ABG) برای ارزیابی هیپوکسی و اسیدوز
بررسی آزمایشات متابولیک شامل الکترولیتها، اوره و کراتینین
✅ ۴. تجویز فوری فوروزماید ۴۰ میلیگرم وریدی
کاهش ادم ریوی و کاهش فشار پرشدگی بطنی
✅ ۵. نظارت مستمر بر وضعیت بالینی
پایش تعداد تنفس، فشارخون، سطح هوشیاری و تولید ادرار
📌 🔴 اقدامات بالا باید بدون تأخیر انجام شود تا از پیشرفت نارسایی قلبی جلوگیری گردد. 🚑